با عفونت باکتریایی سیفلیس یکی از بیماری‌های منتقله از راه جنسی آشنا شوید

عفونت باکتریایی سیفلیس Syphilis چیست

سیفلیس Syphilis یک عفونت باکتریایی است که معمولا از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود. این بیماری در ابتدا به شکل یک زخم بدون درد در بخش تناسلی، مقعد یا دهان ظاهر می‌شود. هم‌چنین سیفلیس از طریق پوست یا غشای موکوسی اطراف این زخم از فردی به فرد دیگر قابل انتقال است.

پس از ایجاد عفونت اولیه، باکتری سیفلیس می‌تواند برای چند ده سال در بدن به حالت نهفته و خاموش باقی بماند و سپس بار دیگر علائم خود را بروز دهد. سیفلیس اولیه می‌تواند درمان شود، گاهی تنها با یک نوبت تزریق پنی‌سیلین.

اما چنانچه این عفونت تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند موجب بروز آسیب‌های شدید به قلب، مغز و سایر ارگان‌های حیاتی بدن و حتی منجر به مرگ شود. سیفلیس در صورت عدم درمان می‌تواند از مادر به جنین نیز منتقل شود.

علت ایجاد عفونت سیفلیس

عامل ایجادکننده سیفلیس یک باکتری به نام ترپونما پالیدوم Treoponema pallidum است. شایع‌ترین مسیر انتقال این باکتری تماس مستقیم از طریق رابطه جنسی با زخم فرد مبتلا  است. باکتری از طریق جراحات یا زخم‌های موجود بر روی پوست یا غشای موکوسی به راحتی وارد بدن خواهد شد. سیفلیس در مرحله اول و دوم دوره خود مسری است، اما گاهی در اواخر مرحله نهایی عفونت نیز می‌تواند انتقال یابد.

به ندرت ممکن است اتفاق بی‌افتد که سیفلیس از طریق تماس مستقیم با بزاق فرد آلوده مثلا در هنگام بوسیدن یا از طریق مادر آلوده به کودک (چه در حین بارداری و چه در زمان شیردهی) انتقال یابد. سیفلیس از طریق استفاده از توالت مشترک، وان حمام مشترک، لباس یا ظروف غذا، یا از طریق دستگیره در، استخر یا حوضچه‌های آب داغ انتقال پیدا نمی‌کند.

اگر سیفلیس درمان شود، امکان برگشت خود به خودی آن دیگر وجود ندارد. اما اگر فرد با زخم شخص آلوده به سیفلیس تماس مستقیم برقرار کند امکان ابتلا به این عفونت وجود خواهد داشت.

عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به سیفلیس

• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
• داشتن رابطه جنسی با بیش از یک نفر
• در مردان، داشتن رابطه جنسی با همجنس
• آلوده بودن به ویروس HIV، مولد ایدز

علائم عفونت سیفلیس

این عفونت در مراحل مختلف گسترش می‌یابد و در هر مرحله علائمی متفاوت بروز می‌دهد. اما این مراحل می‌توانند همپوشانی داشته باشند و علائم نیز به ترتیب ظاهر نشوند. فرد ممکن است به این عفونت مبتلا شود اما برای سال‌ها هیچ علائمی بروز ندهد.

1- سیفلیس اولیه

نخستین علامت، ایجاد یک زخم کوچک به نام شانکر (شانگ-کور یا سیفلیس) است. زخم دقیقا در نقطه‌ای که باکتری از آنجا وارد بدن شده ظاهر می‌شود. این محل جایی است که در گذشته دچار جراحت یا زخم شده و محلی برای ورود باکتری ایجاد شده بود.

در بیشتر افراد آلوده به شانگر تنها یک زخم ایجاد می‌شود، اما در برخی افراد چند زخم ایجاد خواهد شد. این زخم‌ها معمولا سه هفته پس از ورود باکتری به بدن ایجاد می‌شوند. بسیاری از افراد به این زخم‌ها توجهی نشان نمی‌دهند، زیرا معمولا بدون درد هستند. علت دیگر این بی‌توجهی می‌تواند مربوط به محل ایجاد زخم باشد که معمولا در بخش تناسلی یا مقعد است و شاید به آسانی دیده نشود. شانگر می‌تواند طی سه تا شش هفته به صورت خود به خود درمان شود.

2- سیفلیس ثانویه

چند هفته پس از بهبود عمومی زخم، فرد ممکن است متوجه وجود یک راش در بخش تناسلی شود، اما راش در نهایت کل بدن را فرا می‌گیرد، حتی کف دست و پاها. این راش‌ها معمولا بدون احساس خارش هستند و ممکن است همراه با زخم‌هایی شبیه به زگیل در بخش تناسلی یا دهان باشند. برخی افراد ممکن است در این مرحله علائم دیگری همچون ریزش مو، درد عضلانی، تب، گلودرد، و تورم غدد لنفاوی را نیز تجربه کنند. کلیه این علائم می‌توانند طی چند هفته ناپدید شوند و سپس به سرعت برگردند. رفت و برگشت این علائم ممکن است تا یک سال طول بکشد.

3- سیفلیس پیشرفته

چنانچه با بروز علائم و گذشت زمان بهبودی حاصل نشد و اقدامی نیز جهت درمان صورت نگیرد، عفونت از مرحله ثانویه وارد مرحله پیشرفته، نهایی یا نهفته خواهد شد. در این زمان فرد هیچگونه علائمی ندارد. مرحله نهایی می‌تواند به مدت چند سال طول بکشد. علائم بیماری ممکن است هیچگاه بروز نکنند و بیمار وارد مرحله سوم شود.

4- سومین مرحله سیفلیس

حدود 15 تا 30 درصد از افراد مبتلا به عفونت سیفلیس که تحت درمان قرار نگرفتند وارد مرحله سوم این بیماری خواهند شد. در این مرحله، عفونت ممکن است به مغز، اعصاب، چشم‌ها، قلب، عروق خونی، کبد، استخوان‌ها و مفاصل آسیب برساند. این مشکلات سال‌ها پس از ورود باکتری به بدن و ایجاد زخم اولیه بروز خواهند کرد.

آیا سیفلیس مسری است؟

کودکانی که از مادر مبتلا به عفونت سیفلیس متولد می‌شوند، می‌توانند این عفونت را طی دوران جنینی یا در هنگام تولد و خروج از کانال زایمان از مادر خود دریافت کنند. اکثر نوزادان متولد شده با سیفلیس هیچ علائمی ندارند، اما برخی از آن‌ها در قسمت کف دست و پا دارای راش هستند. کمی بعد علائم ممکن است پیشرفت کنند و شامل ناشنوایی، تغییر شکل دندان‌ها و تغییر شکل بینی (از بین رفتن پل بین بینی و دهان) شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

هر زمانی که در خودتان یا کودک‌تان  متوجه ترشحات غیرطبیعی در هر قسمت از بدن (واژن، آلت تناسلی، پستان)، راش یا زخم، بخصوص در بخش کشاله ران شده‌اید با پزشک خود ملاقات کنید.

مشکلات ناشی از عفونت سیفلیس

چنانچه اقدامی جهت درمان سیفلیس صورت نگیرد آسیب می‌تواند در تمام بدن منتشر شود. هم‌چنین این عفونت می‌تواند احتمال ایجاد عفونت HIV را نیز افزایش دهد. در زنان نیز عدم اقدام به درمان با بروز مشکلاتی در هنگام بارداری همراه است. درمان سیفلیس می‌تواند از بروز آسیب‌های بعدی جلوگیری کند، اما تاثیری بر درمان بافت از پیش آسیب دیده ندارد.

سیفلیس و ایجاد غدد کوچک یا تومور

این توده‌های کوچک در سرتاسر پوست، استخوان‌ها، کبد و سایر ارگان‌ها می‌توانند پراکنده شوند. این غدد پس از درمان با آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند برطرف شوند (اما بافت آسیب دیده، مانند آنچه درمورد پل بین بینی و دهان به آن اشاره شد، ترمیم نخواهد شد).

سیفلیس و مشکلات نورولوژیکال (اعصاب)

سیفلیس می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در سیستم اعصاب شود، از جمله:

• شوک
• مننژیت
• از دست رفتن قدرت شنوایی
• مشکلات بینایی
• زوال عقل
• از دست رفت حساسیت دمایی و احساس درد
• مشکلاتی در عملکرد جنسی مردان
• بی‌اختیاری مثانه
• دردهای ناگهانی و صاعقه مانند

سیفلیس و مشکلات قلبی عروقی

مشکلات قلبی عروقی ناشی از عدم درمان سیفلیس می‌تواند شامل آنوریسم، التهاب آئورت، مشکلاتی در عروق خونی و دریچه میترال شود.

جلوگیری از ایجاد عفونت سیفلیس

1- اجتناب از برقراری رابطه جنسی با بیش از یک شریک

مطمئن‌ترین روش برای جلوگیری از ایجاد سیفلیس اجتناب از برقرای رابطه جنسی با بیش از یک نفر است.

2- استفاده از کاندوم

کاندوم می‌تواند احتمال ایجاد سیفلیس از طریق رابطه جنسی را کاهش دهد، اما در صورتیکه که کاندوم زخم ناشی از سیفلیس را به طور کامل بپوشاند.

3- اجتناب از مصرف مواد مخدر

استفاده بیش از اندازه از الکل یا داروهای مخدر می‌تواند بر قدرت تصمیم‌گیری و کنترل شما بر رفتارتان تاثیر بگذارد و شما را به سمت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده سوق دهد.

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/syphilis/symptoms-causes/syc-20351756