قرص استامینوفن برای تسکین کدام دردها موثر است و چه تفاوتی با ایبوپروفن دارد؟

احتمالا هر کسی در طول عمر خود حداقل یک بار قرص استامینوفن Acetaminophen مصرف کرده است که پیش پا افتاده‌ترین زمان برای مصرف آن زمان سرماخوردگی بوده. با این حال این دارو کمتر با عوارض جانبی خاصی همراه می‌گردد ولی در صورت بروز عوارض، باید محتاط بود.

استامینوفن چگونه عمل می‌کند؟

این دارو معمولا با مهار انتشار برخی مواد شیمیایی خاصی در بدن، مانع از انتقال درد به سیستم عصبی شده و حس درد را از بین می‌برد. خاصیت تب‌بُری استامینوفن به علت مهار مرکز کنترل کننده گرما در هیپوتالاموس مغزی می‌باشد.

کاربرد قرص استامینوفن

استامینوفن اغلب برای دردهای خفیف تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد و یا در مواردی مانند:

1. سرماخوردگی
2. گلودرد
3. سردرد
4. دردهای بدنی و عضلانی
5. گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی
6. آرتریت
7. درد دندان
8. کاهش تب

از استامینوفن نمی‌توان برای کاهش تورم و التهاب استفاده نمود.

عوارض جانبی استامینوفن

در موارد بسیار نادر، برخی افراد واکنش آلرژیک به استامینوفن را تجربه می‌کنند.

• مشکل تنفس یا بلعیدن
• تورم صورت، لب‌ها، گلو یا زبان
• خارش شدید
• کهیر
• تاول زدن یا حالت پوست ریزی  
• آسیب کبدی شدید

مصرف بیش از حد استامینوفن ممکن است باعث حالت مسمومیت با استامینوفن گردد. اگر با مصرف مقادیر زیادی از استامینوفن این موارد را تجربه کردید بهتر است نوع داروی خود را تغییر دهید. علائم آسیب کبدی عبارتند از:

• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم (زردی)
• درد در قسمت فوقانی سمت راست شکم
• حالت تهوع یا استفراغ
• از دست دادن اشتها
• خستگی
• تعریق بیش از حد معمول
• پوست رنگ پریده
• کبودی یا خون‌ریزی غیرمعمول
• ادرار تیره یا رنگی
• مدفوع تیره

مقدار مجاز مصرف استامینوفن

بیشتر از آن چیزی که شما فکرش را می‌کنید، مسمویت با استامینوفن شایع است. بنابراین بهتر است برای پیشگیری از آسیب‌های جبران ناپذیر کبدی، مقادیر مصرف روزانه مجاز آن را دنبال کنید. باید توجه داشته باشید از مصرف همزمان این دارو با مشروبات الکلی اکیدا خودداری شود.

دوره مصرف بدون تجویز پزشک این دارو بیش از 10 روز در بالغین و بیش از 5 روز در کودکان ممنوع است. بالغین و کودکان بالای 10 سال می‌توانند از دوزهای خوراکی 325 تا 500 میلی‌گرم هر 4 ساعت یک‌بار بر حسب نیاز استفاده کنند.

در مورد کودکان زیر دو سال می‌توان از انواع شربت استامینوفن و یا نوع شیاف آن بر حسب وزن و سن کودک استفاده نمود که در این موارد، پزشک توصیه‌ها و دستورالعمل‌های لازمه را انجام خواهد داد.

تداخلات دارویی استامینوفن

مصرف استامینوفن همزمان با برخی داروها توصیه نمی‌شود، داروهایی مانند:

1. کلستیرامین cholestyramine
2. ایماتینیب imatinib
3. فنی توئین phenytoin
4. فنوباربیتال phenobarbital
5. کاربامازپین carbamazepine
6. ایزونیازید isoniazid

ایبوپروفن و استامینوفن چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

ایبوپروفن متعلق به خانواده داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌باشد، اما استامینوفن از خانواده داروهای کاهنده درد می‌باشد. علی‌رغم این که هر دو دارو کاهنده درد می‌باشند ولی ایبوپروفن در کاهش التهاب نیز موثر است.

بیشتر بخوانید:

همه چیز درباره قرص ایبوپروفن، اثرات و موارد منع مصرف

در کودکان

هر دو دارو در کودکان و بزرگسالان مورد مصرف قرار می‌گیرد ولی ایبوپروفن در کودکان بالای 6 ماه به بعد تجویز می‌گردد. البته در هر دو دارو تجویزات دارویی و دستورالعمل‌های مصرف خاصی بر طبق شرایط کودک و نوزاد وجود دارد که پزشک تعیین کننده نهایی خواهد بود.

عوارض جانبی این دو دارو

عوارض جانبی استامینوفن و ایبوپروفن ممکن است متفاوت باشد چرا که هر دو مسیرهای مختلفی را در بدن طی می‌کنند. استامینوفن آسیب شدید کبدی را با خود به همراه دارد که حتی می‌تواند به مرگ فرد منتهی شود. در حالی که ایبوپروفن می‌تواند باعث آسیب کلیه و یا خون‌ریزی معده شود. استفاده طولانی مدت و با دوز بالای ایبوپروفن می‌تواند خطر ابتلا به لخته خون، حمله قلبی و سکته مغزی را در افراد دو چندان کند.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/pain-relief/acetaminophen-tylenol-side-effects
2. https://www.healthline.com/health/pain-relief/ibuprofen-vs-acetaminophen