با علائم و درمان بیماری گلوکوم (آب سیاه چشم) آشنا شوید.

گلوکوم glaucoma

گلوکوم نوعی بیماری چشم است که در آن عصب چشم دچار مشکل می‌شود. فشار مایع داخل چشم افزایش می‌یابد و اگر به زودی درمان نشود ممکن است به نابینایی فرد بی‌انجامد. گلوکوم، علت اصلی نابینایی در افراد بالای 60 سال محسوب می‌شود. این بیماری در اوایل راه، هیچ نشانه هشداردهنده‌ای ندارد و به تدریج علائم خود را بروز می‌دهد.

علت ایجاد گلوکوم

گلولکوم‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند:

1- گلوکوم اولیه Primary glaucoma

در گلوکوم اولیه علت بیماری ناشناخته است و پزشکان، آن را  به اعصاب داخل چشم و فشار چشم مربوط می‌کنند.

2- گلوکوم ثانویه Secondary glaucoma

در گلوکوم ثانویه، علت ایجاد بیماری شناخته شده و معمولا به دلیل وجود تومور، دیابت، آب مروارید پیشرفته، بیماری ایجاد می‌شود.

انواع گلوکوم

1- گلوکوم حاد زاویه بسته Closed-angle glaucoma

در این نوع گلوکوم، علائم بیماری به صورت آنی در بیمار ظاهر می‌شود و حال بیمار بسیار بحرانی خواهد شد و ممکن است در یک لحظه بینایی خود را از دست بدهد. علائم گلوکوم حاد زاویه بسته، عبارتند از:

1. سردرد شدید
2. چشم درد
3. تهوع و استفراغ
4. تاری دید
5. قرمزی چشم
6. مشکلات بینایی که به صورت ناگهانی برای چشم ایجاد می‌شود. بیمار گاهی برای مدتی بینایی خود را از دست می‌دهد.

2- گلوکوم زاویه باز Primary open-angle glaucoma

این نوع گلوکوم رایج‌تر بوده و معمولا در اوایل بیماری عارضه خاصی ندارد و به تدریج بیمار علائمی را تجربه می‌کند. از علائم گلوکوم زاویه باز می‌توان به دیدن لکه‌های قهوه‌ای و سیاه اشاره کرد.

3- گلوکوم کم فشار Low-tension glaucoma

این یک نوع نادر از گلوکوم است که متخصصان به طور کامل آن را نشناخته اند. حتی اگر فشار چشم طبیعی باشد، آسیب عصبی بینایی همچنان وجود دارد. شاید علت ایجاد آن کاهش خون رسانی به عصب بینایی باشد.

4- گلوکوم رنگدانه Pigmentary glaucoma

این یک نوع گلوکوم زاویه باز است. در این نوع گلوکوم، سلول‌های رنگدانه که از عنبیه بوجود می‌آیند، در داخل چشم پراکنده می‌شوند. اگر این سلول‌ها در کانال‌هایی قرار بگیرند که مایع را از چشم خارج می‌کنند، ممکن است مانع خروج مایعات از چشم شده و به این صورت فشار داخل چشم افزایش می‌یابد.

تشخیص گلوکوم

پزشک، سابقه پزشکی‌تان را بررسی کرده و معاینه کامل چشم را انجام خواهد داد. او ممکن است چندین آزمایش را انجام دهد:

1. اندازه‌گیری فشار داخل چشم (تونومتری)
2. آزمایش تشخیص آسیب عصب بینایی و معاینه چشم و آزمایش تصویربرداری
3. بررسی نقاط ضعف بینایی (آزمایش میدان دید)
4. اندازه‌گیری ضخامت قرنیه (پیکیمتری)
5. بررسی زاویه دید (گنایسکوپی)

درمان گلوکوم

گلوکوم با کاهش فشار داخل چشم کاهش می‌یابد. بسته به شرایط شما این درمان‌ها شامل درمان‌های خوراکی، قطره‌های چشم، جراحی و ترکیب این سه است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

درمان گلوکوم با استفاده از قطره‌های چشمی

قطره‌های تجویزی برای چشم انواع مختلفی دارند که شامل :

1- پروستاگلاندین‌ها Prostaglandins

این نوع قطره‌ها جریان خروج مایع در چشم شما را افزایش می‌دهد و باعث کاهش فشار چشم شما می‌شود.

• لاتینوپروست latanoprost
•  تراوپروست travoprost
• تافلوپروست  tafluprost
• بیماتوپروست bimatoprost

عوارض جانبی احتمالی عبارتند از: قرمزی خفیف و خارش چشم‌ها، تیره شدن عنبیه، تیره شدن رنگدانه مژه یا چشم پلک و تاری دید. این نوع دارو یک روز در میان تجویز می‌شود.

2- آگونیست‌های آلفا آدرنرژیک

این قطره‌ها باعث کاهش تولید آب و افزایش خروج مایع در چشم شما می‌شود. نمونه‌هایی از این قطره‌ها عبارتند از:

• Apraclonidine
• Brimonidine

3- مهار کننده‌های کربنیک انهیدراز

این داروها تولید مایع چشم شما را کاهش می‌دهد. نمونه‌هایی از آن عبارتند از:

• Dorzolamide
• Brinzolamide

درمان گلوکوم با کمک جراحی چشم

1- لیزر درمانی

اگر دچار گلوکوم زاویه باز هستید، ترابکولوپلاستی لیزری (truh-BEK-low-plas-tee) گزینه‌ای مناسب است. دکتر با استفاده از یک پرتو لیزر کوچک، کانال‌های مسدود شده‌ی چشم را باز می‌کند تا مایع چشم به راحتی بتواند خارج شود.

2- جراحی فیلترینگ

این نوع عمل جراحی، ترابكولكتومي trabeculectomy نام دارد. جراح در این عمل یک سوراخ در سفید چشم یا اسکلرا ایجاد می‌کند و بخشی از شبکه مشبک را از بین می‌برد.

3- جراحی به روش MIGS

این روش‌ها عموما نیاز به مراقبت‌های فوری بعد از عمل دارند و خطر کمتری نسبت به تراکلکتومی و یا نصب یک دستگاه تخلیه دارند. آن‌ها اغلب با جراحی آب مروارید همراه هستند.

4- استفاده از لوله‌های تخلیه مایع چشم

در این روش، جراح چشم با استفاده از یک لوله کوچک، مایعات اضافی چشم را خارج می‌کند و باعث کاهش فشار چشم می‌شود.

تغییر شیوه زندگی و درمان‌های خانگی برای گلوکوم

• خوردن یک رژیم غذایی سالم (استفاده از مواد مغذی مس، روی، سلنیوم، ویتامین A,C,E و مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان)
• ورزش منظم باعث کاهش فشار چشم می‌شود. (ترجیحا ورزش‌هایی که استرس شما را کم کند)
• قطع مصرف کافئین

عوامل خطر گلوکوم

1. فشار بالای داخل چشم
2. سن (بالای 60 سال)
3. اسپانیایی یا آسیایی بودن
4. داشتن سابقه خانوادگی
5. برخی مشکلات پزشکی مانند دیابت، بیماری قلبی، فشارخون بالا و کم خونی سلول‌های خلقی
6. قرنیه‌هایی که در مرکز نازک هستند
7. صدمات چشم یا سابقه انواع خاصی از جراحی چشم
8. و هم‌چنین مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/glaucoma/symptoms-causes/syc-20372839
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/9710.php