انواع ترشحات پستان هر یک نشانه چه شرایطی هستند؟

ترشحات پستان یکی از شرایطی است که می‌تواند در طی برخی از شرایط خاص مانند بارداری، بعد از سقط جنین و یا به عنوان یکی از نشانه‌های خطرناک بیماری سرطان سینه مشاهده شود. این ترشحات گاهی اوقات می‌توانند آزاردهنده باشند بنابراین برای تشخیص مناسب بهتر است به علائم و شرایط خود بیشتر توجه کنید.

علت ترشحات پستان‌ها در بارداری

داشتن ترشحات سینه در طی بارداری یک روند بسیار طبیعی است که به دلیل عدم تعادل هورمون‌های بارداری ایجاد می‌شود. در دوران بارداری، بدن پرولاکتین بیشتری را آزاد می‌کند، که یک هورمون اصلی تولید کننده شیر می‌باشد. با افزایش سطح پرولاکتین، سینه‌های مادر باردار از کلستروم یا آغوز پر می‌شود، که شکل اولیه شیر مادر به رنگ سفید یا زرد خامه‌ای می‌باشد. آغوز سرشار از پروتئین است و حاوی آنتی بادی‌هایی است که کودک را در برابر عفونت در طی چند روز اول به دنیا آمدن محافظت می‌کنند.

از طرفی، استروژن ساخته شده توسط جفت برای جلوگیری از ترشح شیر عمل می‌کنند، تا بتوانند آن را تا زمان به دنیا آمدن کودک مهار کنند. اما گاهی اوقات تعادل پرولاکتین و استروژن بطور کامل صورت نمی‌گیرد. مثل این است که پای خود را همزمان بر روی گاز و ترمزها قرار دهید. گاهی اوقات شتاب دهنده بر مکانیسم توقف غلبه می‌کند و کمی شیر می‌تواند نشت کند.

این حالت چه زمانی اتفاق می‌افتد؟

بسیاری از پزشکان ادعا می‌کنند که پستان‌ها در حدود هفته 14 از بارداری شروع به بزرگ شدن و پر شدن از آغوز می‌کنند (آغوز، ماک یا كلستروم، اولین شیری است که سینه‌ها در طول بارداری تولید می‌کنند)، اما برخی از زنان باردار قبل از آن ترشحات پستان در طول بارداری را تجربه می‌کنند. البته بعضی از زنان ممکن است تمام بارداری خود را بدون هیچ گونه ترشحاتی سپری کنند، اما مشاهده چند قطره مایع طبیعی خواهد بود.

نوک سینه‌های تحریک شده نیز می‌توانند باعث نشت پستان شوند. این حالت می‌تواند از چند طریق رخ بدهد. سینه‌های تحریک شده در طول معاشقه ممکن است چند قطره را خارج نمایند و فعالیت‌هایی که در آن‌ها نوک سینه‌ها با لباس برخورد پیدا می‌کنند (مثلاً پیاده‌روی سریع یا ورزش‌های ایروبیک) هم‌چنین می‌توانند باعث نشت مایع از پستان‌ها شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

برای متوقف کردن ترشحات پستان‌ها در طی بارداری نمی‌توان اقدام خاصی انجام داد تنها می‌توانید از لکه دار شدن لباس خود جلوگیری کنید. اگر ترشحات پستان بیش از چند قطره است و یا ترشحات غلیظ بوده و حاوی قطرات خونی باشند بهتر است این موضوع را با پزشک زنان خود در میان بگذارید.

اگر چه در اغلب اوقات هیچ جای نگرانی وجود ندارد اما در مواردی نادر احتمال به وجود آمدن شرایطی به نام اکتازی مجاری شیری یا همان مسدود شدن مجاری شیری وجود دارد که به کمک اقدامات پزشکی درمان می‌گردد.

برخی علائم ترشحات پستان

ترشح نوک پستان ممکن است رقیق و شفاف، کمی ضخیم و شیری، چرکی و کدر (همراه با عفونت)، یا بسیار ضخیم، چسبنده و پنیری شکل باشد (با شرایطی مانند مجاری شیر مسدود شده یا اکتازی)

البته رنگ ترشحات پستان نیز در تشخیص می‌توانند کمک کننده باشند. برخی از این نشانه‌های رنگی شامل:

• شفاف (سرم مانند یا ترشحات سینه آبکی) نشانه مجرای شیری مسدود شده یا سرطان پستان
• شیری سفید رنگ نشانه دوران شیردهی، تغییرات هورمونی، گالاکتوره
• زرد نشانه عفونت
• سبز نشانه مجرای شیری مسدود شده
• قهوه‌ای حاکی از بیماری پستان فیبروکیستیک
• قرمز یا خونی نشانه پاپیلوما داخل مجرایی و سرطان پستان

باید خاطر نشان کرد که این‌ها تنها دلایل احتمالی برای علت ترشحات پستان‌ها می‌باشند و پزشک تشخیص دهنده نهایی خواهد بود.

ترشح نوک پستان ممکن است یک طرفه یا از هر دو طرف رخ دهد. ترشح یک طرفه به احتمال زیاد به شرایط زیرین مانند پاپیلوما داخل مجرایی، اکتازی یا حتی سرطان مربوط باشد. از طرف دیگر، ترشحات دو طرفه بیشتر به تغییرات هورمونی یا شرایط سیستمیک مانند بیماری تیروئید مربوط می‌شود.

ترشحات پستان ممکن است از مجرای سینه منفرد یا از چند مجاری اتفاق بیفتد. باز هم، ترشحات پستان از یک مجرای منفرد به احتمال زیاد به دلیل شرایط محلی تأثیرگذار بر پستان است.

ترشح نوک پستان ممکن است به تنهایی اتفاق بیفتد، اما اگر علائم مرتبط وجود داشته باشد، ممکن است سرنخ‌هایی راجع به علت آن ایجاد کند. مثلا:

• تب ممکن است عفونت پستان را نشان دهد (ماستیت یا ورم پستان).
• دوره‌های از دست رفته قاعدگی ممکن است نشانه بارداری یا هایپر پرولاکتینمی (سطح بالای هورمون پرولاکتین) باشد.
• توده پستان در هنگام همراهی با ترشحات بسیار می‌تواند حاکی از سرطان پستان باشد.
• برخی از شرایطی که باعث ترشحات می‌شوند هم‌چنین ممکن است درد پستان ایجاد کنند.

علت ترشحات سینه

مجراهای نوک سینه زنان لوله‌هایی هستند که برای حمل شیر ایجاد شده‌اند، بنابراین خروج مایعات کم نباید چندان تعجب آور باشند. 10 علت احتمالی ترشح پستان وجود دارد از جمله موارد زیر:

1- بارداری:

ترشح نوک سینه در دوران بارداری، هنگامی که آغوز شروع به جریان می‌کند و قطعاً بعد از زایمان فرآیند طبیعی است. آغوز، اولین ترشح از غدد پستانی پس از زایمان است، معمولاً به رنگ زرد روشن و به حالت رقیق دیده می‌شود و به مرور ضخیم‌تر شده و شیری رنگ می‌شود.

2- تحریک سینه:

تحریک نوک سینه‌ها با یک لباس زیر یا سینه بند نامناسب و هم‌چنین تحریک بیش از حد یا ضربه به سینه، ممکن است باعث بروز ترشحات پستان شود.

3- سینه‌های فیبروکیستیک:

زنان قبل از ورود به دوران یائسگی دارای پستان‌های فیبروکیستیک هستند به طوری که بافت پستان سالم به صورت توده مانند و در بعضی مواقع ممکن است دردناک باشد. ممکن است ترشحات سینه قبل از این دوره نیز داشته باشند و ممکن است به رنگ زرد-سبز یا قهوه‌ای باشد.

4- تغییرات هورمونی:

تغییرات طبیعی هورمونی، مانند مواردی که با قاعدگی اتفاق می‌افتند، ممکن است باعث ترشح نوک پستان شود.

به ویژه، شرایط مربوط به تغییرات سطح پرولاکتین، در مردان یا زنان، ممکن است علت آن باشد.

5- داروهای هورمونی:

روش‌های درمانی هورمونی (به عنوان مثال، قرص‌های پیشگیری از بارداری) و داروهای آرام بخش اغلب باعث ترشحات شیری می‌شوند.

6- عفونت‌ها:

ماستیت یک عفونت پستان که ممکن است همراه با تب، درد و حساسیت به پستان تجربه شود باعث ترشحات چرکی زرد یا سبز رنگ خواهد شد.

آبسه سینه یک ناحیه موضعی است که در آن بدن عفونت را محبوس کرده است. آبسه‌های نوک سینه یا زیر غدد ممکن است با ترشحات سینه همراه گردد، که شبیه به ماستیت هستند، اما اغلب ممکن است بوی بدی نیز داشته باشند.

7- اکتازی مجاری شیری:

اکتازی مجرای شیری یا مجاری شیر مسدود شده، عارضه‌ای است که بیشتر در زنانی که نزدیک به دوران یائسگی یا بعد از یائسگی خود هستند، مشاهده می‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که مجاری سینه بزرگ شده و با ترشحات غلیظ دچار گرفتگی شود.

ترشحات می‌تواند به رنگ سبز، قهوه‌ای، یا حتی سیاه و بسیار غلیظ و پنیری شکل باشد. این حالت اغلب با حساسیت و قرمزی نوک پستان همراه است.

این بیماری ممکن است منجر به عفونت باکتریایی ثانویه (ماستیت) شود و هم‌چنین می‌تواند باعث شود نوک سینه‌ها به سمت داخل (وارونگی نوک سینه) جابجا شوند و یک نگرانی تشدید کننده در مورد سرطان پستان را ایجاد کنند. اکتازی مجرای شیری معمولاً به مرور زمان، با استفاده از کمپرس گرم تسکین می‌یابند، اما گاهی اوقات ممکن است به درمان جراحی نیاز داشته باشند.

8- گالاکتوره:

ترشحات شیری، مشابه آنچه در زنان در دوران شیر دهی دیده می‌شود، ممکن است در زنان که در این دوران نمی‌باشند، حتی مردان یا حتی خردسالان اتفاق بیفتد. این حالت گالاکتوره نامیده می‌شود.

این حالت بیشتر اوقات به دلیل افزایش سطح پرولاکتین خون، هورمونی که توسط غده هیپوفیز ترشح می‌شود و در ایجاد پستان و شیردهی دخیل است، رخ می‌دهد. این شرایط با عنوان هایپرپرولاکتینمی نامیده می‌شود. در زنان، هایپرپرولاکتینمی اغلب با آمنوره (فقدان دوره قاعدگی) همراه است. اما در مردان ترشحات نوک پستان ممکن است اولین نشانه برای آن باشد.

دلایل بالقوه بسیاری برای بالا رفتن سطح پرولاکتین وجود دارد از جمله:

• داروها: داروهای شناخته شده با افزایش سطح پرولاکتین شامل برخی از داروهای فشارخون بالا، مواد مخدر، برخی داروهای ضد افسردگی، مسکن‌ها و برخی داروهایی که برای رفلاکس اسید معده استفاده می‌شوند.
• مکمل‌های گیاهی مانند شنبلیله، شبدر قرمز، انیسون و رازیانه
• کم کاری تیروئید
• میکرو آدنوما هیپوفیز یا رشد خوش‌خیم غده هیپوفیز در مغز

9- پاپیلومای داخل مجرایی:

پاپیلومای داخل مجرایی معمولاً رشد خوش‌خیم توده‌هایی است که به طور کلی، تنها یک مجرای واحد را درگیر می‌کند. آنها بیشتر در زنان یائسه دیده می‌شوند و اغلب باعث ترشحات روشن یا خونی می‌گردند. یک توده ممکن است روی نوک پستان احساس شود، اما اغلب غیرقابل لمس می‌باشند.

اگرچه جای نگرانی چندانی برای آن وجود ندارد، اما ممکن است مناطقی از سرطان پاپیلری پستان، نوع کارسینوم مجاری درجا (DCIS، یک شرایط پیش سرطانی) در آن وجود داشته باشد.

10- سرطان پستان:

برای 7-15 درصد از افرادی که ترشحات پستان دارند، علت یک سرطان پستان است. در حالی که سرطان پستان یکی از دلایل عمده ترشح نوک پستان نیست، اما می‌تواند یک علامت هشدار دهنده اولیه برای سرطان پستان باشد که هنوز در مرحله غیر تهاجمی است (کارسینوم مجاری درجا)، به ویژه هنگامی که در فردی بالای 40 سال رخ می‌دهد و یا موارد زیر در آن مشاهده شود:

ترشحات یک طرفه بوده و بطور خودبخود اتفاق می‌افتد (بدون تحریک)

ترشحات خونی است

ترشحات فقط از یک مجرای شبکه‌ای منشعب می‌شود که در نوک پستان به یکدیگر می‌پیوندند.

علائم دیگر سرطان پستان مانند تغییرات پوستی (تو رفتگی یا جمع شدگی)، وارونگی نوک سینه، توده سینه و غیره ممکن است وجود داشته باشد.

ترشحات پستان در مردان

ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که زنان و مردان می‌توانند به سرطان پستان مبتلا شوند و سرطان سینه در مردان اغلب حتی در بین پزشکان نیز کمتر شناخته شده است. تحقیقات اندکی در مورد ترشحات در مردان صورت گرفته است، اما یک مطالعه قدیمی نشان داد که ترشحات نوک سینه در مردان در 57٪ موارد با سرطان پستان مرتبط است.

همانند زنان، ترشحات پستان معمولاً نشانه هشدار دهنده ابتلا به سرطان قبل از حالت تهاجمی آن می‌باشد. این نکته حائز اهمیت است زیرا سرطان پستان در مردان نسبت به زنان اغلب در مراحل بعدی بیماری تشخیص داده می‌شود، در حالی که درمان آن سخت‌تر است.

ترشحات سینه در مردان باید بیشتر مورد توجه قرار گرفته شده و نبای به هیچ عنوان نادیده گرفته شود. افزایش سطح پرولاکتین (که باعث ترشح نوک سینه می‌شود) به دلیل وجود میکرو آدنوم غده هیپوفیز در زنان نسبت به مردان سیعتر تشخیص داده می‌شود، زیرا زنان علاوه بر ترشحات توقف در دوره‌های عادات ماهیانه (آمنوره) را تجربه می‌کنند. در مردان، ممکن است یک میکرو آدنوم غده هیپوفیز تا زمانی که علائم تاری دید یا از بین رفتن دید ایجاد نشود (به علت فشار تومور بر روی عصب بینایی) همچنان ناشناخته باقی بماند.

بیماری پجت

بیماری پجت پستان نوعی سرطان شایع پستان است که فقط 1-4٪ موارد را شامل می‌شود. علاوه بر ترشحات نوک پستان که اغلب با خون‌ریزی همراه است، ممکن است باعث ایجاد حساسیت یا سوزش نوک پستان و قرمزی و پوسته پوسته شدن آن گردد. معمولاً بیوپسی نوک پستان برای تشخیص این بیماری لازم است.

ترشحات پستان در نوزادان

مقادیر اندکی از ترشحات نوک سینه شفاف و شیری (و اغلب اوقات تورم پستان یا یک توده کوچک) در نوزادان بسیار متداول است و این مربوط به هورمون‌های باقی مانده از دوران بارداری است. در دوران کمی بعد از آن نیز ممکن است ترشحات خونی ایجاد گردد که معمولا علت ترشحات سینه در نوجوانان اکتازی مجای شیری می‌باشد.

منابع:

1. https://www.parents.com/pregnancy/my-body/changing/whats-up-with-pregnancy-breast-leaking/
2. https://www.verywellhealth.com/benign-nipple-discharge-430412