تست خونی برای کنترل دیابت یا همان تست A1C چیست؟
آزمایش A1C میزان متوسط گلوکز و قند خون را در 3 ماه گذشته بررسی می‌کند. این تست همچنین برای ارزیابی دیابت انجام می‌شود. این آزمایش با تست‌های قند خون معمول که توسط بیماران دیابتی انجام می‌شود متفاوت است. گلوکز امکان اتصال به هموگلوبین خون را داشته و از طرفی هموگلوبین در سلول‌های خونی قابلیت حمل اکسیژن خونی را دارا می‌باشد. بنابراین انجام این تست بر همین اساس صورت می‌گیرد. در افراد دیابتی به دلیل بالا بودن گلوکز خون این اتصال بین قند و خون بیشتر صورت گرفته و مقادیر درصدی بیشتری را در نتیجه آزمایش A1C نشان خواهد داد.
چه شرایطی لزوم انجام این آزمایش را در افراد ایجاد می‌کنند؟
نتیجه تست A1C می‌تواند به پزشکان در بررسی موارد زیر کمک کند:
- تشخیص افراد در مرحله پیش دیابتی، در این حالت پزشکان مشاوره‌های لازم در مورد سبک زندگی و نحوه کنترل قند خون به افراد خواهند داد تا حالت پیش دیابتی در این افراد به دیابت نوع 2 تبدیل نشود.
- یافتن افراد با دیابت نوع 2.
- کمک به کنترل و ارزیابی بیماری دیابت و جلوگیری از بروز شرایط پیچیده.
آیا تست A1C در دوران بارداری انجام می‌شود؟
اغلب پزشکان این تست را در اوایل دوران بارداری بر روی زنان انجام می‌دهند تا از نبود حالت پیش دیابتی و یا دیابت نوع 2 کنترل نشده در زنان اطمینان یابند. از آنجایی که مقادیر این تست میزان قند خون 3 ماه گذشته فرد را نشان می‌دهد بنابراین انجام آن در اوایل دوران بارداری و نتیجه آن، نشان دهنده سطح قند خون قبل از دوران بارداری خواهد بود. تست تحمل گلوکز خوراکی یا OGTT برای بررسی دیابت حاملگی معمولا بین هفته‌های 24 تا 28 حاملگی انجام می‌شود.
آیا آزمایش A1C می‌تواند تشخیص متفاوتی نسبت به آزمایش‌های قند خون معمول داشته باشند؟
بله، در برخی افراد نتیجه تست‌های معمول دیابت ممکن است نشان دهنده دیابت باشد، در حالی که تست A1C متفاوت از آن است. البته امکان رخ دادن حالت معکوس هم وجود دارد. در این حالت نتیجه تست A1C نشان دهنده دیابت بوده در حالی که تست معمول گلوکز مغایر با آن است. همین عامل لزوم تکرار آزمایشات را در افراد ثابت می‌کند.
افرادی که نتایج تستی متفاوتی دارند ممکن است در مراحل اولیه ابتلای به بیماری باشند. در چنین موارد تکرار آزمایش و بررسی آن‌ها در تشخیص مناسب کمک کننده خواهد بود.
بررسی نتایج حاصل از تست A1C:
- سطوح A1C زیر 5.7 درصد نشان دهنده مقادیر نرمال
- سطوح A1C ما بین 5.7 تا 6.4 نشان دهنده حالت پیش دیابتی
- سطوح A1C از 6.5 و بالاتر نشان دهنده دیابت
تست A1C نباید برای تشخیص دیابت نوع 1، دیابت بارداری یا دیابت مرتبط با فیبروز مورد استفاده قرار گیرد. داشتن پیش دیابت ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را بالا خواهد برد. بنابراین کنترل این شرایط بسیار حائز اهمیت است.
چه شرایطی می‌توانند بر روی نتایج تست A1C تاثیر بگذارند؟
احتمال نتایج نادرست و غیر قابل اطمینان در افرادی با شرایط خاص وجود دارد. شرایطی که طول عمر گلبول‌های قرمز را تغییر می‌دهند از جمله:
- از دست دادن خون
- بیماری کم خونی یا آنمی سلول‌های داسی شکل
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12
- تالاسمی
- درمان با هورمون اریتروپوئیتین
- همودیالیز یا دریافت خون
نتیجه تست A1C می‌تواند تحت تاثیر عوامل زیر به اشتباه بالا نشان داده شود
- افرادی با کمبود آهن بدن که در افراد با کم خونی ناشی از فقر آهن دیده می‌شود
- نارسایی کلیه
- بیماری‌های کبد
چه زمانی پزشک این آزمایش را برای شما تجویز خواهد نمود؟
این تست ممکن است بخشی از چکاب‌های پزشکی بوده و یا پزشک آن را در صورت مشاهده علائم خاص و یا در صورت مشکوک بودن به دیابت تجویز نماید. علاوه بر موارد گفته شده این تست در افراد بزرگسال با داشتن اضافه وزن بالا و عواملی چون داشتن سابقه خانوادگی دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی و در افراد با کلسترول خون بالا، زنان با سندرم تخمدان پلی کیستیک و شرایط مقاومت به انسولین تجویز می‌گردد.
شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، همچنین قادر خواهید بود آزمایش A1C خود را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.
منابع:
فاطمه قربانی
فاطمه قربانی هستم، لیسانس ژنتیک، به علوم نوین پزشکی و ایمونولوژی علاقمندم. از شما دوست گرامی بخاطر مطالعه این مقاله و همچنین مجموعه تریتا بخاطر فرصت انتشار مطالبم در راستای کمک به ارتقای دانش کمال تشکر دارم. شاد باشید و سلامت
my name is Fatemeh Ghorbani, I have a B.S in genetics and interested in immunology and medical science. I believe that, even into the smallest acts, should be put our heart, mind and soul. Thank you for reading my article
