پارگی رباط و هر آن چه که لازم است در مورد آن‌ها بدانید

لیگامنت یا رباط‌ها، نوارهایی از جنس بافت الاستیکی سخت در اطراف مفاصل می‌باشند. آن‌ها استخوان‌ها را به یکدیگر متصل نموده و از مفاصل حمایت کرده و دامنه حرکتی آن‌ها را محدودتر می‌کنند. رباط‌ها در محل‌هایی مانند اطراف مفصل زانو، مچ پا، آرنج، شانه‌ها و سایر مفاصل وجود دارد. کشش یا پاره شدن آن‌ها می‌تواند مفاصل شما را ناپایدار کند.

رباط‌های زانو

چهار رباط اصلی استخوان ران (فمور) و استخوان ساق پا (تیبیا) را به هم متصل می‌کند:

1. رباط صلیبی جلویی (ACL)
2. رباط صلیبی خلفی (PCL)
3. رباط صلیبی داخلی (MCL)
4. رباط صلیبی جانبی (LCL)

رباط‌های صلیبی قدامی و خلفی در مرکز زانو قرار دارند. ACL  در سمت جلوی زانو است و حرکات رو به جلوی استخوان ران را کنترل می‌کند. PCL به سمت عقب زانو است و حرکت رو به عقب ساق پا را کنترل می‌کند. MCL  در داخل زانو قرار دارد و به آن ناحیه ثبات می‌بخشد. LCL در قسمت بیرونی زانو قرار دارد و ناحیه اطراف آن را پایدار نگه می‌دارد.

شایع‌ترین آسیب رباط زانو به رباط صلیبی قدامی یا همان جلویی است. اگر پا به یک سمت حرکت می‌کند و زانو به سمت دیگر چرخش می‌کند به احتمال زیاد فرد دچار کشیدگی یا پارگی رباط صلیبی شده است.

فوتبال، اسکی و بسکتبال همگی ورزش‌هایی هستند که خطر صدمات پارگی رباط صلیبی در آن‌ها بیشتر است. پارگی رباط صلیبی خلفی زمانی اتفاق می‌افتد که ضربه ناگهانی به منطقه زانو در بازی فوتبال یا تصادف وارد آید. آسیب ناگهانی در ناحیه پشت زانو باعث کشیدگی یا پارگی رباط صلیبی داخلی می‌گردد.

رباط مچ پا

چندین مفصل در اطراف مچ پا وجود دارد. وقتی مچ پا دچار پیچ خوردگی می‌شود احتمال آسیب هر سه این رباط‌ها وجود خواهد داشت.

رباط شانه

رباط‌های موجود در شانه، استخوان بازو را به شانه متصل می‌کند جایی که با عنوان کتف نیز شناخته می‌شود. وقتی این رباط‌ها دچار کشیدگی یا پارگی شوند باعث ناپایداری شانه خواهند شد. احتمال این که این اتفاق برای جوانان و ورزشکارانی که فشار زیادی را به شانه‌های خود وارد می‌آورند بیشتر است مانند ورزشکاران بیسبال.

رباط آرنج

دو رباط اصلی در اطراف آرنج وجود دارد.

علل پارگی رباط

بیشترین صدمات مربوط به لیگامان مربوط به فعالیت‌های ورزشی است. هم‌چنین ممکن است در طی تصادفات یا در اثر سایش عمومی دچار پارگی شوند. در میان تمامی رباط‌ها، رباط صلیبی قدامی (ACL) یکی از اصلی‌ترین رباط‌هایی است که باعث پایداری زانو می‌شود. در مرکز زانو واقع شده و یک سازه قوی و طناب مانندی است که از استخوان ران تا ناحیه استخوان پشت ساق پا ادامه دارد. هنگامی که پارگی رباط صلیبی زانو اتفاق می‌افتد متاسفانه درمان نمی‌شود و اغلب به بی ثباتی زانو منجر می‌شود. برخی از عللی که می‌توانند باعث این آسیب شوند عبارتند از:

• تغییر جهت ناگهانی همانند حالتی که در پیچ خوردگی زانو اتفاق می‌افتد.
• فشار وارد شده به زانو در هنگام پرش و فرود آمدن
• فشار هنگام دویدن

علائم پارگی رباط

پارگی رباط صلیبی حالتی بسیار دردناک حتی به لمس می‌باشد. برخی از افراد صدای پارگی رباط را در هنگام آسیب گزارش داده‌اند. گذشته از درد بسیار واضح در منطقه آسیب ممکن است علائمی همچون ورم مفصل و بی‌ثباتی زانو مانند وقتی که زانو جابجا شده و به سمت بیرون یا محل‌های دیگر تغییر وضعیت می‌دهد، احساس شود. هم‌چنین برخی افراد ممکن است اسپاسم عضلانی را تجربه نمایند.

تشخیص پارگی رباط پا

تشخیص پارگی رباط با معاینه فیزیکی و سابقه پزشکی آغاز می‌شود. یکی از سوالاتی که معمولا از بیماران پرسیده می‌شود این است که قبل از بروز درد چه فعالیتی انجام می‌داده‌اند؟ و بخش دردناک مورد معاینه بالینی قرار می‌گیرد. لمس کردن منطقه مورد نظر و بررسی حرکت مفصل می‌تواند اطلاعاتی در مورد میزان آسیب دیدگی در اختیار آن‌ها قرار دهد.

مرحله بعدی درخواست یک تصویربرداری اشعه ایکس از منطقه مورد نظر برای ارزیابی استخوان‌های شکسته احتمالی می‌باشد. تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) ممکن است برای مشخص شدن پارگی رباط جزئی یا کامل و تایید وجود آن، انجام گیرد.

میزان پارگی رباط با معیارهای مختلف درجه‌بندی می‌گردد:

1- درجه یک:

یک رگ به رگ شدن خفیف است که اگر چه به رباط آسیب می‌زند ولی به پارگی رباط منتهی نمی‌شود.

2- درجه دو:

این حالت کشیدگی متوسط است و شامل پارگی جزئی رباط می‌باشد. در نتیجه مفصل ممکن است کمی شل شدن غیرطبیعی را نشان دهد.

3- درجه سه:

یک کشیدگی شدید که با پارگی کامل رباط همراه است. این حالت منجر به ناپایداری مفصلی و از بین رفتن حرکت آن می‌گردد.

درمان پارگی رباط

برخی از درمان‌ها که به عنوان پروتکل اول درمانی در مواجهه با پارگی رباط به حساب می‌آیند عبارتند از:

1- استراحت کنید:

استراحت و متوقف کردن فعالیت‌هایی که می‌توانند بر منطقه آسیب دیده فشار وارد آورند. این کار باعث تسریع روند بهبودی خواهد گردید.

2- از یخ استفاده کنید:

بر روی مفصل آسیب دیده به طور مرتب یخ بگذارید. این کار باعث کاهش کوتاه مدت درد و محدود کردن ورم ایجادی موثر می‌باشد.

3- از بریس یا بانداژ استفاده کنید:

این کار باعث محدود کردن میزان ورم و کمک به کاهش درد می‌باشد.

4- محل آسیب دیده را کمی بالاتر نگه دارید:

کاهش جریان خون ورودی به منطقه آسیب دیده از میزان ورم حاصله خواهد کاست. البته در صورتی که منطقه آسیب دیده از سطح قلب بالاتر باشد، مسلما نتیجه بهتر خواهد بود.

5- فیزیوتراپی بروید:

درمان‌های فیزیکی مانند فیزیوتراپی

برای پیشگیری از بروز این چنین وضعیتی بهتر است قبل از شروع فعالیت‌های ورزشی، بدن را به اندازه مناسب گرم کنید. هم‌چنین کشش تمام عضلات و رباط‌های مربوطه ضروری می‌باشد. پارگی رباط اغلب در زمانی که بدن به درستی گرم نشده باشد، رخ می‌دهد. تمرینات کششی و گرم کردن باعث افزایش جریان خون و انعطاف‌پذیری می‌شود و خطر آسیب‌دیدگی جدی را کاهش می‌دهد.

کلام آخر

این جراحات برخلاف تصور به خودی خود درمان نمی‌شوند بنابراین اگر افراد احساس به پارگی رباط دارند ضروری است که تحت درمان‌های پزشکی قرار گیرند.

منابع:

1. https://www.verywellhealth.com/what-is-a-ligament-3120393
2. https://canberraorthopaedic.com.au/tag/torn-ligament/
3. https://www.webmd.com/pain-management/ligaments-types-injuries#1