نگاهی اجمالی به سرطان پانکراس؛ علت ایجاد و علائم آن

معرفی سرطان پانکراس

سرطان پانکراس در بافت پانکراس انسان ایجاد می‌شود، پانکراس یکی از ارگان‌های داخل شکم است که به صورت افقی در بخش پشتی قسمت پایین شکم قرار گرفته است. این ارگان آنزیم‌هایی را آزاد می‌کند که به هضم غذا کمک می‌کنند. هم‌چنین پانکراس هورمون‌هایی می‌سازد که به تنظیم قند خون کمک می‌کنند.

سرطان پانکراس معمولا به سرعت در ارگان‌های مجاور انتشار می‌یابد. به ندرت پیش می‌آید که این سرطان در مراحل ابتدایی خود تشخیص داده شود. اما در افرادی که به کیست پانکراس مبتلا هستند یا سابقه خانوادگی این بیماری را دارند برخی آزمایش‌های تشخیصی می‌تواند به تشخیص آن در مراحل ابتدایی کمک کند.

یکی از علائم سرطان پانکراس، دیابت است، بخصوص در زمانی که کاهش وزن اتفاق می‌افتد یا در بخش بالایی شکم دردی به وجود می‌آید که به سمت کمر کشیده می‌شود. درمان سرطان پانکراس می‌تواند شامل انجام عمل جراحی، شیمی درمانی، اشعه درمانی یا ترکیبی از این موارد باشد.

علل ایجاد سرطان پانکراس

هنوز مشخص نیست دقیقا چه عاملی باعث ایجاد سرطان پانکراس می‌شود. اما پزشکان برخی عوامل همچون مصرف دخانیات، را عامل احتمال بروز این سرطان تشخیص داده‌اند.

پانکراس خود را بهتر بشناسید

پانکراس ارگانی است که دارای 15 سانتی‌متر درازا است و در ظاهر شبیه به یک گلابی‌خوابیده است. این بافت، هورمون‌های مختلفی از جمله انسولین ترشح می‌کند که به فرآوری قند موجود در غذای مصرفی شما کمک می‌کند. هم‌چنین پانکراس ترکیباتی ترشح می‌کند که به هضم غذا کمک می‌کنند.

سرطان پانکراس چگونه شکل می‌گیرد؟

سرطان پانکراس زمانی به وجود می‌آید که در DNA سلول‌های بافت پانکراس جهش ایجاد می‌شود. این جهش‌ها باعث می‌شوند سلول‌های این بافت به طرز غیر قابل کنترلی تقسیم شوند. این تقسیم (رشد) غیرطبیعی سلول‌ها آن قدر ادامه پیدا می‌کند تا سلول‌های سالم (جهش نیافته) از بین بروند. این تجمع سلولی می‌تواند به صورت یک تومور شکل بگیرد.

چنانچه سرطان پانکراس درمان نشود می‌تواند به ارگان‌های مجاور و عروق خونی انتشار پیدا کند.

بیشتر موارد سرطان پانکراس در سلول‌هایی شروع می‌شود که در مجاری پانکراس وجود دارند. این نوع سرطان آدنوکارسینوما پانکراس یا سرطان اکسوکرین پانکراس نامیده می‌شود. به ندرت پیش می‌آید که سرطان در سلول‌های تولید کننده هورمون یا سلول‌های نورواندوکرین ایجاد شود. این سرطان‌ها با نام تومور سلول جزیره‌ای، سرطان اندوکرین پانکراس و تومورهای نورواندوکرین پانکراس نامیده می‌شوند.

چه عواملی شانس ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می‌دهند؟

التهاب مزمن پانکراس
انواع دیابت
سابقه خانوادگی در داشتن برخی سندرم‌های ژنتیکی مثل جهش ژن BRCA2، سندرم لینچ (Lynch)، یا سندرم ملانوما خال گوشتی بدخیم (FAMMM)
سابقه خانودگی در ابتلا به سرطان پانکراس
مصرف دخانیات
چاقی و اضافه وزن
داشتن سن بالا (اکثر سرطان‌های پانکراس در سنین بعد از 65 سال ایجاد می‌شوند)

مطالعات زیادی نشان داده‌اند که مصرف دخانیات، دیابت‌های طولانی مدت و داشتن رژیم غذایی نامناسب سه عاملی هستند که اگر با یکدیگر همراه شوند می‌تواند شانس ابتلا به سرطان پانکراس را به میزان زیادی افزایش دهند.

علائم سرطان پانکراس

معمولا تا زمانی که سرطان پانکراس به مرحله پیشرفته نرسیده باشد علائم آن بروز نمی‌کنند و در نتیجه تشخیص آن ممکن نیست. اما علائم در صورت بروز می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

درد در قسمت بالای شکم به صورتی که به سمت کمر کشیده شود
کاهش اشتها و کاهش وزن
افسردگی
شروع انواع بیماری دیابت
لخته شدن خون
احساس خستگی شدید
ایجاد زردی در پوست یا بخش سفید رنگ چشم

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

چنانچه به صورت غیرطبیعی دچار کاهش وزن زیاد شدید یا بدون دلیل مشخص احساس خستگی شدید داشتید، یا در شکم خود درد و در پوست خود متوجه رنگ زرد شدید به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری از سرطان پانکراس

1- مصرف دخانیات را متوقف کنید

چنانچه از مواد مخدر استفاده می‌کنید سعی کنید آن را کاهش دهید یا متوقف کنید. با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین راهکارها جهت کاهش میزان مصرف مواد مخدر را به شما ارائه دهد. چنانچه از مواد مخدر استفاده نمی‌کنید، جهت جلوگیری از بروز سرطان پانکراس هرگز به سراغ آن نروید.

2- وزن خود را در حد استاندارد نگه دارید

چنانچه وزن شما استاندارد است تلاش کنید این وزن را حفظ کنید. اما اگر نیاز به کاهش وزن دارید سعی کنید با برنامه‌ای مشخص و به صورت آهسته و پیوسته وزن کم کنید (0.5 تا 1 کیلوگرم در هر هفته). استفاده از مواد غذایی سالم را با انجام تمرینات ورزشی همراه کنید تا بهتر به نتیجه برسید.