آیا پیچ خوردگی تخمدان در زنان خطرناک است؟

پیچ خوردگی تخمدان چیست؟

پیچ خوردگی تخمدان زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان به دور رباط‌هایی که آن را ثابت نگه داشته‌اند پیچ خورد. این پیچ خوردگی می‌تواند جریان خون در تخمدان و لوله رحمی را قطع کند، چرا که رگ خونی تغذیه کننده تخمدان درون این رباط‌ها قرار گرفته‌اند. البته لوله‌های فالوپ که در اتصال تخمدان‌ها به رحم نقش دارند نیز ممکن است وارد این پیچ خوردگی شوند.

تخمدان در زنان عضوی است که نقش مهمی در تولید مثل بر عهده دارد. معمولاً دو تخمدان (راست و چپ) در ناحیه زیر شکم، در دو طرف رحم قرار دارند.

تخمدان هورمون‌هایی برای رشد اندام‌های زنانه ایجاد می‌کند و بصورت ماهیانه یک تخمک آزاد می‌شود.

پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند باعث درد شدید و علائم دیگری شود چرا که تخمدان خون کافی دریافت نمی‌کند. اگر این کاهش خونرسانی برای مدت طولانی ادامه یابد، می‌تواند منجر به مرگ بافتی شود.

پیچش تخمدان معمولاً فقط در یک تخمدان تأثیر می‌گذارد. پزشکان هم‌چنین ممکن است این شرایط را پیچش آدنکسال بنامند.

علائم پیچ خوردگی تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند باعث درد شدید لگن و خون‌ریزی غیرطبیعی شود.

علائم پیچش تخمدان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• یک توده آدنکسال یا لگنی
• حالت تهوع
• درد شدید لگن
• استفراغ
• تب
• خون‌ریزی غیرطبیعی

به طور کلی علائم پیچش تخمدان به دو گروه طبقه‌بندی می‌شوند:

1- علائم اولیه:

درد‌ پایین شکم، که معمولاً هنگام شروع تیز و ناگهانی است.

2- علائم ثانویه:

دردهای شدیدی که بصورت مداوم بوده و با علائمی مانند استفراغ و حالت تهوع همراه است.

با این حال، تشخیص پیچ خوردگی تخمدان می‌تواند چالش برانگیز باشد زیرا علائم آن شبیه علائم سنگ کلیه، آپاندیسیت، عفونت دستگاه ادراری، ورم معده و روده و بارداری است.

پیچ خوردگی تخمدان چگونه است؟

هنگامی که تخمدان یک طرف شروع به پیچش می‌کند یا به عنوان مثال پیچ خوردگی تخمدان راست اتفاق می‌افتد، احساس گرفتگی در رحم و یا یک طرف شکم به وجود می‌آید. حتی اگر قاعدگی وجود نداشته باشد باز هم احتمال لکه بینی وجود خواهد داشت. به احتمال زیاد قبل از پیچ خوردن تخمدان، نفخ و حساسیت به لمس در قسمت پایین شکم تجربه خواهد شد، که ممکن است فقط در یک طرف متمرکز باشد.

گرفتگی و حساسیت شکم ممکن است بصورت متناوب اوج و فرود داشته باشد، که می‌تواند نشان دهنده این مسئله باشد که تخمدان روی رباط‌هایی که از آن حمایت می‌کنند کمی به سمت عقب و جلو می‌چرخد، بدون اینکه کاملاً به اطراف بچرخد.

درد پیچ خوردگی تخمدان به گونه‌ای است که اگر تخمدان به طور کامل روی رباط‌ها بچرخد، درد ناگهانی و تیز از یک طرف احساس خواهد شد. دلیل این امر تا حدودی به این خاطر است که تخمدان به سمت رباط‌ها کشیده می‌شود و تا حدی به دلیل پیچش باعث قطع جریان خون به اندام می‌شود.

پیچ خوردگی تخمدان راست بدن بیشتر دیده می‌شود، بنابراین در ابتدا می‌توان آن را با آپاندیسیت اشتباه گرفت.

علل پیچ خوردگی تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان پنجمین وضعیت اورژانسی اندام‌های تولید مثل زنانه است. گاهی توده یا کیست در تخمدان می‌تواند باعث پیچ خوردگی شود. اگر ساقه تخمدان طولانی باشد، ممکن است منجر به پیچ خوردگی نیز شود.

عوامل خطر

در صورت ناپایداری تخمدان، پیچ خوردگی می‌تواند رخ دهد. به عنوان مثال، کیست‌ها علت شماره یک تخمدان پیچ خورده هستند و بسیار شایع هستند. کیست یا توده تخمدان می‌تواند باعث انحراف تخمدان شده و آن را ناپایدار سازند. کیست تخمدان کیسه‌ای جامد و پر از مایعات است که در خارج از تخمدان اغلب در پاسخ به نوسانات هورمونی، ایجاد می‌شود.

کیست تخمدان معمولاً بی‌ضرر هستند، اما ممکن است بسیار دردناک بوده و در صورت پاره شدن یا به اندازه کافی سنگین شدن تخمدان می‌توانند پیچ خورده و بسیار خطرناک باشند.

هم‌چنین اگر فرد دارای:

• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• یک رباط طولانی تخمدان
• بستن لوله‌های رحمی
• باردار
• تحت درمان با داروهای هورمونی باشد که معمولاً برای ناباروری بوده و می‌توانند تخمدان‌ها را تحریک کنند.

اگرچه این اتفاق ممکن است برای زنان و دختران در هر سنی رخ دهد، اما به احتمال زیاد در سال‌های باروری یعنی در سنین 20 تا 40 سالگی ممکن است اتفاق بیفتد.

پیچ خوردگی تخمدان در بارداری

در سه ماهه اول زنان ممکن است کیست‌های جسم زرد داشته باشند که باعث پیچ خوردن تخمدان می‌شود.

سطح بالاتر هورمون در دوران بارداری هم‌چنین می‌تواند باعث شل شدن بافت‌های بدن شود، از جمله رباط‌هایی که تخمدان‌ها را در جای خود نگه می‌دارند. اگر رباط‌ها محکم نباشند، ممکن است مستعد پیچ ​​خوردگی گردند.

تشخیص پیچ خوردگی تخمدان

آزمایشاتی که بدین منظور انجام می‌گیرند معمولا تست‌های تشخیصی روتینی هستند که در مورد دلایل شکمی درخواست می‌گردند.

• آزمایش خون کامل یا CBC برای تشخیص عفونت‌های موجود در بدن
• آزمایش ادرار برای رد حاملگی و عفونت
• تصویربرداری با اشعه ایکس برای بررسی موارد بالینی هم چون انسداد ناشی از یبوست

تشخیص پیچ خوردگی تخمدان با سونوگرافی برای مشاهده اندام‌هایی مانند آپاندیس و تخمدان‌ها مفید خواهد بود.

برخی از این آزمایشات نیازمند انجام اقداماتی قبل از آن می‌باشند. به عنوان مثال پر بودن مثانه به عنوان یک آمادگی قبل از انجام سونوگرافی مورد نیاز است.

درمان پیچ خوردگی تخمدان

جراحی تنها روش درمان پیچ خوردگی تخمدان است. هدف از این عمل بازگرداندن تخمدان و لوله فالوپ پیچ خورده و بازگرداندن جریان خون به این اندام‌ها است. این جراحی با استفاده از روش باز یا لاپاراسکوپی می‌تواند صورت گیرد.

در روش لاپاراسکوپی، برش‌های کوچک روی شکم ایجاد می‌شود. از طریق یکی از برش‌ها، یک دوربین تصویربرداری وارد می‌شود. خود جراحی با استفاده از ابزارهای کوچکی که از طریق برش‌های دیگر وارد می‌شوند، انجام می‌گردد. تعداد معمول برش‌ها برای جراحی لاپاراسکوپی بسته به شرایط متفاوت خواهد بود.

در روش عمل جراحی باز، یک برش در خط بیکینی یا خط میانی در زیر ناف ایجاد می‌شود.

تخمدان معمولاً کبود، متورم به نظر می‌رسد و حتی پس از باز شدن پیچ خوردگی آن ممکن است در داخل آن لخته وجود داشته باشد.

اغلب تشخیص وجود توده یا کیست مرتبط با آن دشوار است.

آیا پیچ خوردگی تخمدان خطرناک است؟

خون‌ریزی، عفونت، درد از جمله عوارض جراحی می‌باشند. عود پیچش نادر است. بسته به اینکه چه مدت تخمدان بدون جریان خون باقی مانده باشد، تخمدان ممکن است زنده مانده یا بعد از پیچ خوردن بمیرد. توصیه می‌شود که تخمدان همچنان در داخل شکم باقی بماند زیرا در زمان عمل، هیچ کس نمی‌تواند زنده ماندن یا مرگ تخمدان را پیش‌بینی کند. اوفورکتومی روش لاپاراسکوپی است که برای برداشتن بافت تخمدانی مرده استفاده می‌شود.

پیچ خوردگی تخمدان و نازایی

اگر تخمدان در اثر نکروز یا مرگ بافتی از بین برود، لقاح و بارداری هم چنان امکان پذیر خواهد بود. پیچ خوردن تخمدان به هیچ وجه بر باروری تأثیر نمی‌گذارد. با این وجود لازم است که این افراد به طور مداوم تحت نظارت پزشک خود قرار گیرند چرا که تخمدان‌ها مسئول ساخت تخمک‌ها برای باروری می‌باشند و اطمینان از بهبود تخمدان و دریافت خون کافی برای آن‌ها ضروری می‌باشد.

منابع:

1. https://eapsa.org/parents/learn-about-a-condition/f-o/ovarian-torsion/
2. https://www.healthline.com/health/womens-health/ovarian-torsion
3. https://www.medicalnewstoday.com/articles/322666
4. https://www.littlethings.com/twisted-ovary-signs