هر فرد اعتقاد دارد که متفاوت و منحصر به فرد است. اگر چه ممکن است این موضوع تا حدودی حقیقت داشته باشد ولی کاملا دقیق نیست. وقتی صحبت از شخصیت و تیپهای شخصیتی میشود، میتوان بیشتر افراد را در معدود گروههایی قرار داد که از ویژگیهای شخصیتی یکسان برخوردارند.
طبق نظریه روانشناس کارل جی یونگ در مورد انواع تیپهای شخصیتی، افراد را میتوان به گروههای مختلف تقسیم نمود:
این دو نوع از افراد دو نوع ترجیح ادراکی مختلف دارند یعنی (E) برون گرا و (I) درون گرا میباشند. منبع و جهت بیان انرژی افراد را نشان میدهد. منبع و جهت بیان انرژی افراد برونگرا عمدتاً در دنیای خارجی است، در حالی که یک فرد درونگرا دارای یک منبع انرژی به طور عمده در دنیای درونی خود میباشد.
افراد دو نوع عملکرد قضاوتی را از خود نشان میدهند، یعنی (S) احساسی و (N) غریزی. روشی است که توسط آن، شخص اطلاعات را درک میکند. نوع عملکرد احساسی، بدان معنی است که شخص به طور عمده اطلاعاتی را که مستقیماً از دنیای خارجی دریافت میکند، باور دارد. نوع عملکرد غریزی، بدان معنی است که شخص عمدتاً اطلاعاتی را که از جهان درونی یا تخیلی دریافت میکند، باور دارد.
(T) تفکر و (F) یعنی احساس. بیانگر نحوه پردازش اطلاعات در افراد است. فکر کردن یا تفکر به این معنی است که یک فرد عمدتاً از طریق منطق تصمیم میگیرد. احساس بدین معنا است که افراد به طور معمول بر اساس احساسات تصمیم میگیرند، یعنی بر اساس آنچه احساس میکنند باید انجام دهند.
(J) داوری و قضاوت و (P) یعنی ادراک. این بخش منعکس کننده این حالت است که افراد چگونه اطلاعاتی را که پردازش کردهاند، به کار میگیرند. داوری به این معنی است که فرد تمام وقایع زندگی خود را سازماندهی میکند و به طور معمول به برنامههای خود پایبند است. درک کردن بدان معنی است که او تمایل به بداهه نوازی و کشف گزینههای جایگزین دارد.
بر اساس این 4 گونه اصلی، افراد با یکی از 16 تیپ شخصیتی شناخته میشوند. هدف از ارائه این تیپهای شخصیتی این است که افراد با شخصیتهای خود از جمله دوست نداشتن و تنفر، نقاط قوت و ضعف، ترجیحات شغلی احتمالی و سازگاری با افراد دیگر را بیشتر کشف و درک نمایند.
نکته قابل توجه این است که افراد باید بدانند هیچ یک از تیپهای شخصیتی بر دیگری برتری و یا ارجحیت ندارد. این اطلاعات ابزاری برای یافتن اختلالات عملکردی و ناهنجاریها نمیباشند، در عوض، هدف آن فقط کمک به شما برای یادگیری و شناخت بیشتر در مورد خودتان است.
در نگاه اول این افراد خشن و ترساننده به نظر میرسند. آنها جدی، رسمی و در ظاهری مناسب هستند. آنها همچنین عاشق سنتها و ارزشهای قدیمی هستند که از صبر، سخت کوشی، افتخار و مسئولیت اجتماعی و فرهنگی حمایت میکند.
این افراد کم حرف، ساکت و آرام و درست کار هستند. ISTJ ها اشخاص روشن، منطقی و خردمندی هستند که با شما صاف و صادقاند، حقیقت و صداقت برای آنها از اهمیت ویژهای برخوردار است. آنها با عشق به واقعیتها، تمایل دارند اطلاعات زیادی را در حافظه خود جمع کنند.
تمرکز آنها بر روی حقایق و دادههای خاص باعث میشود آنها در بسیاری از محیطهای مختلف به تحلیلگران خوبی شهرت داشته باشند. ISTJ ها به خاطر وفاداری استثنایی نسبت به وظیفه خود مورد احترام قرار میگیرند. دقت، صبر و توانایی تمرکز آنها باعث میشود تا در بسیاری از حرفهها کارمندان ایدهآلی محسوب گردند.
این افراد رویایی و ایدهآلگرا هستند که تخیل خلاق و ایدههای درخشانی را از خود بروز میدهند. آنها روشی متفاوت و معمولا عمیق برای نگاه به جهان دارند. آنها به شکلی عمیق و مستحکم فکر میکنند و از پی مسائل به صورت سطحی عبور نمیکنند و مواردی را قبول میکنند که در مورد آنها فکر کرده باشند.
بعضی از اوقات این افراد ممکن است به دلیل نگاه متفاوت به زندگی، عجیب و سرگرم کننده به نظر برسند. این افراد بسیار آرام، دلسوز، پیچیده و بسیار بصری هستند. آنها از نظر هنری و خلاقیت، در دنیایی از معانی و امکانات پنهان زندگی میکنند. این افراد در حالی که اهمیت زیادی به نظم میدهند میتوانند به صورت خودجوش و بیاختیار باشند که این به خاطر درک لحظهای آنها از موقعیت میباشد.
این افراد به عنوان درون گراهایی شناخته میشوند که در تنهایی آرام، کم حرف و راحت هستند. آنها معمولا خود کفا هستند و ترجیح میدهند که کارهایشان را خودشان به صورت منفرد انجام دهند تا این که در جمع باشند.
قرار گیری در اجتماع و معاشرت باعث تخلیه انرژی آنها میشود و آنها نیازمند تامین انرژی دوباره، با قرار گیری در تنهایی خود میشوند. این افراد به ایدهها و تئوریها علاقمند هستند و در تدوین برنامهها و استراتژیها سرآمد بوده و از شک و تردیدها بیزارند. ایدههای جدید را به سرعت درک میکنند و برای هوش، دانش و شایستگی ارزش خاصی قائلند.
این افراد به صورت افرادی متمرکز، برون گرا، ایدهآل گرا، کاریزماتیک، روشنفکر، بسیار اصولگرا و اخلاقی هستند. معمولا میدانند چگونه بدون توجه به پیشینه و یا شخصیت آنها با دیگران ارتباط برقرار کنند. آنها بیشتر با تکیه بر غریزه و احساسات، تمایل دارند که در تخیل خود زندگی کنند نه در دنیای واقعی.
این افراد به جای تمرکز بر زندگی که هماکنون در حال رخ دادن است، بیشتر تمایل به تمرکز بر روی آینده و آن چه که قرار است در آن رخ دهد، دارند. تیپ شخصیتی ENFJ معمولا افرادی تاثیر گذار هستند، حتی بدون این که تلاشی برای آن بکنند.
تأثیر آنها از اصالت و نوع دوستی آنها ناشی میشود و افراد اطراف آنها انگیزههای آنها را زیر سوال نمیبرند. این افراد بدون هیچ دلیل واضحی افرادی وفادار، مهربان و قابل اعتماد برای دیگران هستند و همیشه چیزی جز این برای دیگران نمیخواهند.
این تیپ شخصیتی معمولا افرادی مرموز، عقلانی و منطقی هستند. ویژگیهای شخصیتی این افراد نسبت به سایر گروهها کمتر قابل شناسایی است. حتی افرادی که آنها به خوبی میشناسند نیز همیشه نمیتوانند واکنشهای آنان را پیشبینی کنند.
این افراد خود جوش و غیر قابل پیشبینی بوده و معمولا صفات خود را از جهان بیرونیشان مخفی میکنند. غالبا افرادی موفق میباشند. ISTP ها خوش بین و سخاوتمند هستند و معتقدند انصاف و برابری مهم میباشد. آنها در تجزیه و تحلیل منطقی خوب عمل میکنند، عمل گرا هستند و از کاربرد عملی لذت میبرند. آنها سازگار میباشند و معمولاً از مهارتهای فنی خوبی برخوردارند.
افراد با تیپ شخصیتی ESFJ برون گراهای کلیشهای هستند. آنها همانند پروانههای اجتماعی میباشند و نیاز آنها به تعامل با دیگران و خوشحال کردن مردم معمولاً به محبوبیت آنها میافزاید. معمولا در دوران تحصیل به عنوان قهرمان شناخته شده و بعد از آن نیز در زندگی همیشه به عنوان کانون توجه قرار میگیرند.
اگر چه این افراد تمایل زیادی به مرکز توجه بودن دارند اما تمایل دارند آن چه که دیگران برای گفتن دارند را نیز بشنوند. آنها از مطالب گفته شده عزیزانشان جزئیات کمتری را به خاطر میآورند. اگر بین اعضا اختلاف نظر وجود داشته باشد تمام سعی خود را برای بازگرداندن هماهنگی گروه انجام میدهند.
این افراد نیز همانند سایر افراد درون گرا ساکت و کم حرف هستند. آنها سعی میکنند در اولین برخورد با افراد جدید کمتر از خودشان حرفی بزنند. آنها دوست دارند وقت خود را به تنهایی در مکانهای خلوت سپری کنند تا بتوانند آنچه را که در اطرافشان اتفاق میافتد حس کنند.
این افراد در تخیل و رویا پردازیهای خود گم میشوند، و همیشه در اعماق افکار، خیالات و ایدههای خود غرق میشوند. آنها آرمانگرایان و کمالگرایانی هستند که خود را وقف رسیدن به اهدافی همچون کشف معنی زندگی و خدمت به بشریت کرده و برای آن سخت تلاش میکنند.
ESFP ها شخصیتی برونگرا، ناظر، احساس کننده و درک کننده دارند و معمولاً هر چیزی برای آنها به عنوان سرگرمی دیده میشود. کاشفان متفکری هستند که دوست دارند یاد بگیرند و آنچه را که با دیگران میآموزند به اشتراک بگذارند.
از مهارتهای قوی بین مردم بودن برخودارند. آنها سرزنده و سرگرم کننده هستند و از مرکز توجه بودن لذت میبرند. آنها بصورت کاملا گرم، سخاوتمندانه و دوستانه، دلسوز و نگران سعادت دیگران هستند. آنها با دیگران همدلی میکنند و عمیقاً به خانواده و دوستان اهمیت میدهند.
ENFP ها شخصیتی برون گرا، غریزی، احساسی و ادراکی دارند. نوع شخصیت ENFP بسیار فردگرایانه است و قهرمانان تلاش میکنند تا روشها، ظاهرها، عملکردها، عادات و ایدههای خودشان را بسازند. ای افراد در بسیاری از جنبههای متفاوت خوب بوده و به عبارتی خوش شانس هستند.
با این حال، ENFP ها به راحتی خسته میشوند و طبعاً در دنبال کردن کارها و به سرانجام رساندن آنها خوب نیستند. بر این اساس، آنها باید از انجام کارهایی که نیاز به بررسی کارهای زیاد، همراه با جزئیات و روال محور برخوردار است، خودداری کنند. این افراد از قرار گیری در موقعیتهای محدودیت کننده بیزارند.
ESTP ها بر اساس نیاز به تعامل اجتماعی، احساسات، فرآیندهای منطقی و استدلال همراه با نیاز به آزادی اداره میشوند. این افراد قبل از شروع به کار نگاهی به جهشهای آن میاندازند، اشتباهات خود را هنگام حرکت برطرف میکنند نه اینکه بیکار بمانند یا برنامههای احتمالی را تهیه کنند.
افراد با تیپ شخصیتی ESTJ سازمان یافته، صادقانه، متعهد، با عزت، سنتی هستند و به آن چه که انجام میدهند باور دارند و به درستی آن معتقدند و از نظر اجتماعی قابل قبول بوده و مظهر شهروندی خوب میباشند.
افراد دیگر برای راهنمایی و مشاوره به ESTJ ها مراجعه میکنند و ESTJ ها همیشه خوشحال هستند که به آنها کمک میکنند. این افراد علاقمند برگزاری رویدادهای اجتماعی هستند که خانوادهها و گروهها را به هم نزدیک کند خصوصاً اگر این مناسبتها خواستار حفظ سنت و ارزشها باشد.
شیوه اصلی زندگی ENTJ بر جنبههای بیرونی متمرکز است و همه چیز به صورت منطقی و عقلانی برخورد میشود. این افراد به عنوان رهبر متولد میشوند و همانند آن مسئولیتپذیرند. آنها در دنیایی از امکانات زندگی میکنند و اغلب از چالشها و موانع به عنوان فرصت استفاده میکنند. این افراد در جمع بودن را دوست داشته و قادرند مشکلات را از تمامی جوانب و خارج از دیدگاه دیگران بنگرند.
INTP ها به دلیل تئوریهای درخشان و منطق بی امان، در جامعه و زندگی روزمره به خوبی شناخته شدهاند. این افراد از منطقیترین ذهنیت بین تیپهای شخصیتی هستند. این افراد توانایی خوبی برای خواندن ذهن افراد دارند، بنابراین شاید دروغ گفتن برای آنها کار چندان جالبی نباشد.
افراد از این نوع تیپ شخصیتی علاقه چندانی به انجام کار عملی و فعالیتهای روزمره ندارند اما وقتی محیطی را برای بیان نبوغ و پتانسیل خلاق خود پیدا میکنند هیچ محدودیتی برای زمان و انرژی مورد نیاز INTP در آن برای راه حلهای روشنگرایانه و بیطرفانه وجود نخواهد داشت.
این افراد مستقل و غیر متعارف بوده و زیاد دربند سنتها نمیباشند. آنها معمولاً شخصیتهای پیچیدهای دارند و ممکن است بیقرار و معتدل باشند. آنها به شدت مبتکر هستند و از الگوهای تفکر غیر متعارف برخوردار هستند که به آنها امکان میدهد ایدهها را با روشهای جدید تجزیه و تحلیل کنند.
تیپ شخصیتی ISFJ انسان دوستانه است و همواره آماده هستند تا سخاوتمندانهتر و حتی بیشتر از آن به دیگران باز گردانند. این افراد خونگرم و دلنشین هستند. آنها ارزش هارمونی و همکاری را دارند و احتمالاً نسبت به احساسات دیگران بسیار حساس هستند.
گرایش طبیعی به سخت کوش بودن دارند و غالباً از نظر کمالگرایی دقیق هستند. به طور دائم در تلاشند که خود را بالاتر بکشند و هر کاری را انجام میدهند تا نه تنها آنها را برآورده سازند بلکه بیشتر از انتظارات هم انجام میدهند.
کسانی که تیپ شخصیتی ENTP دارند برخی از نادرترین موارد موجود در جهان هستند که کاملاً قابل درک است. اگرچه آنها برونگرا هستند، اما از صحبتهای كوچك لذت نمیبرند و ممكن است در بسیاری از موقعیتهای اجتماعی به خصوص در مواردی كه افرادی را درگیر میكند نتوانند رشد نكند.
ENTP ها هوشمند هستند و دانش لازم برای تحریک ذهنی مداوم دارند. آنها توانایی بحث در مورد تئوریها و حقایق را با جزئیات کامل دارند. ENTP ها از شرکت در بحثهای فکری مانند مناظرهها، لذت زیادی میبرند.
این تیپ شخصیتی علی رغم درون گرا بودن، آن را بروز نمیدهند. دلیلش این است که حتی اگر در آغاز رابطه با افراد دیگر مشکل داشته باشند، در نهایت باز هم گرم، قابل دسترسی و صمیمی هستند. آنها با خود جوش بودن حالتی سرگرم کننده دارند که باعث میشود حتی با برنامهریزی یا بدون آن نیز، دوست کاملی برای برای انجام فعالیتهای خود باشند.
این افراد میخواهند زندگی خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند و زمان حال را در آغوش بگیرند، بنابراین آنها اطمینان میدهند که همیشه در جستجوی موارد و کشف تجربیات جدید هستند. ISFP ها فعال، هدف محور و خلاق هستند. آنها باعث میشوند دیگران با گرمی و اشتیاق و غالباً مثبت، احساس بهتری داشته باشند.