راه حلی برای مقابله با نرمی کشکک زانو یا سندرم زانوی دوندگان
نرمی کشکک زانو چیست؟
نرمی کشکک زانو که به نام سندرم زانوی دَوَندگان هم شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن غضروف سطح زیری کشک(کاسه زانو) رو به زوال گذاشته، نرم می‌شود. این حالت در میان جوانان ورزشکار رایج است، اما می‌تواند در افراد مسنی که آرتروز زانو دارند هم دیده شود. نرمی کشکک زانو اغلب به عنوان آسیب‌های جدی ورزشی ایجاد می‌شود، چند روز ورزش نکردن می‌تواند نتایج خوبی به دنبال داشته باشد. در سایر موارد، ناهماهنگی زانو این وضع را به وجود می‌آورد و استراحت ساده چاره ساز نیست.
عوامل پدید آوردنده نرمی کشکک زانو:
- ناهماهنگی مادرزادی زانوها (زانوها تراز نیستند)
- عضلات چهار سر زانو (عضلات پشت و جلوی ران) و زردپی ضعیف
- ناهماهنگی و عدم تعادل بین عضلات بیرونی و درونی ران
- فشار تکرار شونده بر روز مفصل زانو مانند دویدن و پریدن
- ضربه مستقیم، آسیب و زخم بر روی زانو
- کف پای صاف
ممکن است در نوجوانان، به علت عدم توازن بین رشد استخوان‌ها و عضلات این حالت دیده شود که بعد از طی دوره رشد خود به خود خوب شود.
چه کسی در معرض خطر ابتلا به نرمی کشکک زانو است؟
عوامل خطرساز مختلفی وجود دارند:
- سن: نوجوانان و جوانان بیشتر در خطر هستند. در طی دوران افزایش رشد، عضلات و استخوان‌ها به سرعت رشد می‌کنند، که ممکن است برای مدتی کوتاه عدم تعادل و توازن ایجاد کند.
- جنسیت: زنان نسبت به مردان بیشتر در خطرند، چرا که نسبت به مردان توده عضلانی کمتری دارند.
- کف پای صاف: در این حالت فشار بیشتری به زانو وارد می‌شود
- آسیب قبلی: جراحات و آسیب‌هایی که قبلا به زانو وارد شده است مثل در رفتگی زانو
- سطح فعالیت بالا: اگر فعالیت ورزشی و بدنی شدیدی دارید بیشتر در معرض ابتلا می‌باشید
- آرتروز: نرمی کشکک زانو می‌تواند یکی از نشانه‌های آرتروز باشد، آرتروز باعث تورم بافت‌ها و مفاصل می‌شود. این تورم می‌تواند مانع عملکرد درست زانو شود.
نشانه‌های نرمی کشکک زانو
نرمی کشکک زانو معمولا با درد در ناحیه‌ی زانو، خودی نشان می‌دهد! ممکن است زمانی که زانوی خود را جمع و باز می‌کنید در ناحیه‌ی زانو احساس ترک خوردگی و فشار و خورد شدن داشته باشید. ممکن است پس از نشستن به مدت طولانی و یا پس از اعمال فشار زیاد به زانو(ایستادن زیاد و یا ورزش شدید) این درد شدیدتر شود. اگر در زانوی خود دردی حس می‌کنید که بعد از چند روز بهبود نیافته است، به پزشک خود بگویید.
تشخیص و درجه‌بندی نرمی کشکک زانو
پزشک نواحی متورم و حساس زانو را معاینه می‌کند. هم‌چنین ارتباط بین کشکک زانو با استخوان ران را بررسی می‌کنند. یک ناهنجاری و عدم توازن می‌تواند نشان دهندهی نرمی کشکک زانو باشد. ممکن است پزشک برای تخمین میزان حساسیت و شدت مشکل، بر روی کاسه‌ی زانو فشار وارد کند. سپس ممکن است پزشک برای اطمینان بیشتر آزمایش‌های زیر را تجویز کند:
- استفاده از اشعه ایکس و عکس‌برداری، برای مشاهده مشکلات و آسیب‌های استخوانی و آرتروز و هر گونه ناهماهنگی
- MRI برای بررسی سابیدگی غضروف
- معاینه و آزمایش آرتروسکوپی: دیدن داخل مفصل ران با یک وسیله جراحی که مجهز به دوربین است، برای تشخیص بیماری و مشکل.
درجه‌بندی نرمی کشکک زانو:
- درجه1: غضروف در ناحیه‌ی زانو نرم شده است.
- درجه2: نرمی غضروف همراه با ویژگی‌های سطحی غیرطبیعی، این حالت نشان دهندهی آغاز فرسایش بافت است.
- درجه3: نازک شدن غضروف همراه با بدتر شدن وضعیت بافت.
- درجه4: شدیدترین حالت، در این حالت بخش قابل توجهی از غضروف به زوال رفته است! در این حالت به اصطلاح استخوان به استخوان می‌خورد.
راه‌ها و روش‌های درمان نرمی کشکک زانو:
هدف از درمان، کم کردن فشار وارده بر زانو و مفاصل است. استراحت، ثابت نگه داشتن، و سرد نگه داشتن مفصل زانو ممکن است قدم اول درمان باشد. در اغلب موارد با استراحت و به مرور زمان مشکل خود به خود حل می‌شود. ممکن است پزشک برای چند هفته برای شما داروی ضد التهاب مثل ایبوپروفن تجویز کند، اگر درد، ورم و ناراحتی ادامه داشت، گام‌های بعدی برداشته خواهد شد:
1- فیزیوتراپی
هدف اصلی فیزیوتراپی قوی کردن عضلات چهار سر زانو و زردپی است که مقاومت و تعادل عضلات را بهبود می‌بخشد و این به کاهش احتمال نرم شدن کشکک زانو منتهی می‌شود. معمولا فعالیت‌هایی مثل شنا و استفاده از دوچرخه ثابت توصیه می‌شود. تمرین‌هایی مثل منقبض و منبسط کردن عضلات هم کمک کننده و موثر است.
2- جراحی
جراحی شامل قرار دادن یک دوربین کوچک از طریق یک برش کوچک در مفصل زانو می‌باشد. روش جراحی ممکن است نرمی کشکک زانو را به خوبی درمان کند. در این روش تعدادی از رباط‌ها برای کاهش فشار و آزادی بیشتر در حرکت، بریده می‌شوند. روش‌های دیگر جراحی شامل، صاف کردن و مسطح‌سازی پشت زانو، کار گذاشتن غضروف مصنوعی و یا جابجا کرن عضلات ران می‌باشد.
چطور از نرمی کشکک زانو در امان بمانیم؟
- از وارد شدن فشار مکرر به زانو خودداری کنید. اگر برای مدت طولانی بر روی زانو خود تکیه خواهید کرد و به آن فشار وارد خواهد شد از زانو بند استفاده کنید.
- تعادل و توازن زانو خود را با تقویت عضلات چهارسر زانو و رباط‌ها و عضلات پشت ران بهبود ببخشید.
- اگر کف پای صاف دارید از کفش های طبی که برای اصلاح قوس پا است، استفاده کنید.
- وزن خود را در حالت سالم نگه دارید. اضافه وزن باعث افزایش فشار وارده به زانو می‌شود. قدم اول برای کاهش وزن، کاهش شکر و چربی دریافتی است. روزانه از میوه و سبزی استفاده کنید و هفته‌ای پنج روز به مدت سی دقیقه ورزش کنید.
منابع:
زهره دباغ
ترجمه کلمات جدید برای من مثل سرک کشیدن به دنیای جدید دیگری است. هیجان‌انگیز و چالش برانگیز
