با نحوه درمان بیماری عفونی سل آشنا شوید
آشنایی با بیماری سل
سل (TB) یکی از انواع بیماری‌های عفونی است که معمولا عامل به وجود آورنده آن، باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (MTB) است. در واقع سل ریوی، بیماری‌ای است که در ابتدا ریه‌ها را گرفتار می‌کند، اما کمی بعد می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن نیز تأثیر بگذارد.
این بیماری نیز همانند سایر بیماری‌های عفونی در ابتدا علائم خاصی ندارد و در این حالت به عنوان سل پنهان شناخته می‌شود. علائم متداول سل فعال، که از حالت نهفته بیرون آمده شامل: سرفه مزمن همراه با خلط خونی، تب، تعریق شبانه و کاهش وزن است.
در نهایت انتقال این بیماری عفونی به سایر قسمت‌های بدن می‌تواند سبب بروز علائم بسیار شدیدتری شود. می‌توان گفت که سل (TB) نوعی بیماری عفونی است که به وسیله باکتری‌هایی بوجود می‌آید که از طریق فردی به فرد دیگر و یا به هوا منتقل می‌شوند. این بیماری اگر در مراحل نخست درمان نشود، می‌تواند کشنده باشد. باکتری‌های به وجود آورنده بیماری سل، بیشتر در ریه‌ها رشد می‌کنند و می‌توانند علائم زیر را به همراه داشته باشند:
- سرفه شدیدی که 3 هفته یا بیشتر طول بکشد
- احساس درد در قفسه سینه
- سرفه شدید همراه با خلط خونی
- سایر علائم بیماری سل به شرح زیر می‌باشند
- ضعف یا خستگی
- کاهش وزن
- بی‌اشتهایی
- احساس سرما
- تب
- تعریق شبانه
برخی حقایق کلیدی و جالب در رابطه با بیماری سل
سل (TB) یکی از 10 علت اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. سل یکی از قاتلان اصلی افراد مبتلا به ویروس HIV است. مقاومت باکتری به وجود آورنده سل به چندین دارو (MDR-TB) به یکی از بحران‌های بخش سلامت عمومی و یک تهدید امنیتی برای جان انسان‌ها تبدیل شده است. هر ساله، میزان بروز سل در حدود 2 درصد کاهش می‌یابد. لکن میزان ابتلا به این بیماری، باید هر ساله 4 تا 5 درصد کاهش یابد.
هنگامی که فردی به بیماری سل مبتلا می‌شود، در ابتدا علائم رایج این بیماری مانند سرفه، تب، تعریق شبانه یا کاهش وزن ممکن است بسیار خفیف باشند و لذا این امر می‌تواند منجر به تعویق انداختن درمان و انتقال باکتری به سایر افراد شود. افراد مبتلا به سل می‌توانند در طی یک سال 10 تا 15 نفر دیگر را از طریق تماس‌های روزانه آلوده کنند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سل قرار دارند؟
بیماری سل، بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود. با این حال، این بیماری می‌تواند تمام گروه‌های سنی را مبتلا نماید. بیش از 95 درصد از موارد مرگ و میر به دلیل سل در کشورهای در حال توسعه قابل مشاهده است.
افراد مبتلا به ایدز، 20 تا 30 برابر سایر افراد به سل مبتلا می‌شوند و در کل خطر ابتلا به سل در افرادی که با مشکلات سیستم ایمنی بدن دست و پنجه نرم می‌کنند بیشتر است. مصرف دخانیات هم خطر ابتلا به بیماری سل را افزایش می‌دهد و افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. از دیگر افرادی که بیشتر در معرض ابتلا به سل قرار دارند می‌توان به گزینه‌های زیر اشاره نمود:
- افرادی که بیشتر وقت خود را با بیماران مبتلا به سل می‌گذارنند
- افرادی که در کشورهایی زندگی می‌کنند که ابتلا به این بیماری در آن کشورها امری معمولی است مانند آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین.
- افرادی که در محیط‌های پر خطر و مملو از این نوع باکتری‌ها کار می‌کنند
- کارکنان بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی
- نوزادان، کودکان و یا نوجوانانی که با افراد بزرگسال مبتلا به این بیماری زندگی می‌کنند.
بیماری سل چگونه شیوع پیدا می‌کند؟
این بیماری درست مانند سرماخوردگی یا آنفلوانزا از طریق هوا انتقال پیدا می‌کند. هنگامی که فرد بیمار، سرفه و یا عطسه می‌کند و یا به گفتگو و مکالمه با افراد دیگر می‌پردازد، ترشحات کوچک حاوی میکروب از دهان و بینی او به هوا پراکنده شده و از طریق تنفس وارد ریه فرد دیگر می‌شوند و او را هم آلوده می‌کنند.
بیماری سل یک بیماری مسری است، اما به همین سادگی‌ها منتقل نمی‌شود. میکروب‌ها به آرامی رشد می‌کنند لکن از آنجا که شما مجبورید وقت زیادی را با سایر افراد دور و یا نزدیک خود در اجتماع بگذرانید، این بیماری به راحتی از فردی به فرد دیگر و به خصوص در میان اعضای خانواده و یا دوستان منتشر می‌شود.
میکروب سل نمی‌تواند بر روی سطوح خارج از بدن زنده بماند بنابراین شما از طریق دست دادن با فرد مبتلا و یا با خوردن غذای فرد دیگر و یا استفاده از لیوان آب مشترک، به این بیماری مبتلا نمی‌شوید.
درمان بیماری سل
سل یک بیماری قابل درمان است و چنانچه به سرعت و در مراحل اولیه تشخیص داده شود می‌توان آن را درمان نمود. معمولا سل فعال را می‌توان در یک دوره‌ی استاندارد 6 ماهه و با استفاده از 4 داروهای ضد میکروبی درمان نمود.
لکن اگر بیمار در مراحل اولیه مراقبت‌های لازم را دریافت نکند بیماری می‌تواند به سرعت گسترش یافته و پس از آن درمان چندان آسان نخواهد بود. در مراحل حاد بیماری، ممکن است طول دوره‌ی درمان به 9 ماه نیز برسد. معمولا اولین داروهایی که برای بیمار تجویز می‌شوند عبارتند از:
- ایزونیازید
- ریفامپیسین
- پیرازینامید
- اتامبوتول
البته باید خاطرنشان کرد که مقدار دارویی که هر بیمار به آن نیاز دارد به وزن بیمار بستگی دارد.
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
