هر آنچه که باید در مورد آزمایش BUN بدانید.

BUN چیست؟

زمانی که یک پروتئین در کبد به اجزای سازنده‌اش تجزیه می‌گردد، محصولات زائدی به نام اوره تولید می‌شود. این فرآیند تولید آمونیاک می‌باشد که در بدن به محصولاتی با سمیت کمتر به نام اوره تبدیل می‌گردد. این آزمایش مقادیر نیتروژن اوره خون را اندازه‌گیری می‌کنند. اوره توسط کبد به کلیه‌ها منتقل می‌شود و از طریق کلیه‌ها همراه با ادرار از بدن دفع می‌گردد. این روندی پایدار است ولی مقادیر کم و ثابتی از نیتروژن اوره در خون باقی می‌ماند.

اکثر بیماری‌ها و شرایطی که بر روی عملکرد کلیه‌ها و کبد تاثیر می‌گذارند قادرند مقادیر نیتروژن اوره خون را دستخوش تغییر سازند. اگر مقادیر بیشتری از اوره توسط کبد تولید گردد و یا کلیه‌ها به درستی فعالیت خود را انجام ندهند این مقادیر در خون افزایش می‌یابد. اگر آسیب یا بیماری‌های کبدی مانع از تولید اوره شوند این مقادیر در خون کاهش خواهد یافت.

آزمایش BUN چه زمانی انجام می‌گیرد؟

نیتروژن اوره خون یا آزمایش BUN همراه با آزمایش کراتینین برای بررسی عملکرد کلیه‌ها در طیف وسیعی از شرایط از تشخیص بیماری‌های کلیوی گرفته تا نظارت بر روی بیماران مبتلا به بیماری‌های نارسایی حاد یا مزمن کلیه صورت می پذیرد. هم‌چنین ممکن است به عنوان بخشی از ارزیابی‌های عمومی فردی انجام گیرد. این آزمایش همراه با آزمایش کراتینین علاوه بر افراد سالم و یا مبتلا به بیماری‌های کلیوی و کبدی در افراد مبتلا به بیماری‌های در معرض خطر برای بیماری‌های کلیه هم چون دیابت یا فشارخون بالا نیز توصیه می‌شود. 

علائم بیماری‌های کلیوی:

زمانیکه پزشک به علائم بیماری‌های کلیوی مشکوک می‌شود انجام این آزمایش را به فرد توصیه خواهد نمود، علائمی مانند:

1. خستگی، کاهش تمرکز، کاهش اشتها یا مشکلات خواب
2. تورم یا پف کردگی به ویژه در اطراف چشم یا صورت، مچ دست، شکم، ران یا مچ پا 
3. کاهش مقدار ادرار یا ادرار همراه با خون، قهوه ای یا کدر
4. مشکلات ادراری مانند احساس سوزش یا ترشحات غیرطبیعی در هنگام ادرار کردن یا تغییراتی در دفعات ادرار به ویژه شب هنگام
5. فشارخون بالا
6. درد میانه کمر زیر دنده‌ها و یا در نزدیکی محل کلیه‌ها

بررسی نتایج حاصل از آزمایش BUN

مقدار طبیعی در آزمایش بالغین 8-23 میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. افزایش سطح BUN نشان دهنده اختلال عملکرد کلیه‌هاست. این حالت ممکن است به دلیل بیماری‌های حاد یا مزمن کلیه، آسیب یا نارسایی باشد. هم‌چنین ممکن است به دلیل شرایطی ناشی از عدم خون‌رسانی مناسب به کلیه‌ها مانند نارسایی احتقانی قلب، شوک، استرس، حمله قلبی اخیر، سوختگی شدید رخ دهد که به علت انسداد جریان ادرار یا کم آبی هم می‌باشد.

غلظت BUN ممکن است به علت تجزیه بیش از حد پروتئین یا افزایش مصرف پروتئین‌های غذایی یا خون‌ریزی‌های گوارشی افزایش یابد. سطوح پایین BUN چندان شایع نیست و نگرانی‌های چندانی را با خود در پی ندارد. این حالت ممکن است به دلیل بیماری‌های شدید کبد، سوء تغذیه یا مصرف بیش از حد مایعات توسط فرد مشاهده گردد.

چه نکاتی قبل از انجام آزمایش  BUN باید رعایت گردد؟

• طیف گسترده‌ای از داروها می‌توانند باعث افزایش مقادیر  BUN گردند.
• داروهایی که می‌توانند مقادیر  BUN را کاهش دهند عبارتند از کلرامفنیکل و استرپتومایسین.
• هر دو حالت کاهش و افزایش مقادیر  BUN ممکن است در دوران حاملگی مشاهده گردند.
• نمونه مدنظر یک نمونه خونی گرفته شده خواهد بود و نیاز به آمادگی خاصی ندارد.

شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، هم‌چنین قادر خواهید بود آزمایش موردنظر را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود، به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.

منابع:

1. https://labtestsonline.org/tests/blood-urea-nitrogen-bun