بیماری بلوک قلبی چست و چه علائمی دارد؟

یک قلب سالم تقریبا در هر دقیقه 60 تا 100 تپش دارد. ضربان قلب، انقباض ماهیچه‌های قلب است که خون را در بدن به جریان در می‌آورد. به طور نرمال هر انقباض عضله قلبی توسط سیگنال‌های هدایت شده آئورت که در حفره بالایی قلب قرار دارد کنترل شده و به بطن‌ها که در حفره‌های پایینی قلب واقع‌اند منتقل می‌شوند.

یک بلوک قلبی نسبی زمانی اتفاق می‌افتد که پالس‌های الکتریکی متوقف شده یا با تاخیر مواجه شده‌اند که بروز این حالت از ضربانات عادی قلب ممانعت می‌کند. یک بلوک قلبی کامل زمانی اتفاق می‌افتد که پالس‌های الکتریکی به طور کامل متوقف می‌شوند که در این حالت تپش‌های عادی قلب به حدود 40 بار در دقیقه کاهش می‌یابد. حتی تغییرات جزیی در این پالس‌ها در کسری از ثانیه می‌تواند باعث بلوک قلبی شود.

بلوک قلبی یا گره AV، بر روی سیستم الکتریکی قلب اثر می‌گذارد. گاهی اوقات بلوک قلبی پمپاژ مناسب خون در جریان گردش خون را با مشکل مواجه ساخته، بنابراین اندام‌هایی مانند مغز به دلیل نرسیدن مقادیر کافی اکسیژن، قادر به عملکرد مناسب نیستند.

بلوک قلبی معمولا علائمی مانند احساس سبکی سر همراه با سرگیجه، غش و تپش قلبی را از خود نشان می‌دهد. بسته به شدت بلوک قلبی این حالت‌ها می‌توانند خطرناک باشند. به عنوان مثال یک بلوک قلبی درجه سوم می‌تواند به شرایط بسیار خطرناک و حیاتی مانند نارسایی قلبی ختم شود. این حالت می‌تواند باعث از دست دادن هوشیاری و یا حتی ایست ناگهانی قلب شود. البته این حالت با درد قفسه سینه نیز همراه خواهد بود.

از سوی دیگر بیماری‌های عروق کرونری زمانی اتفاق می‌افتد که مواد موم مانندی به نام پلاک، شریان‌های عروق کرونری قلب را مسدود نمایند. این حالت با درد قفسه سینه‌ای که با اصطلاح آنژین شناخته می‌شود همراه است و گاهی اوقات نیز می‌تواند باعث حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد (MI) گردد.

انواع بلوک قلبی

سه نوع بلوک قلبی وجود دارد.

1- بلوک قلبی درجه اول

شامل اختلالات جزئی ضربانات قلبی مانند تپش قلبی شدید. که این حالت جزئی‌ترین بلوک قلبی بوده و نیاز به درمان خاصی ندارد.

2- بلوک قلبی درجه دوم

این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که برخی سیگنال‌های الکتریکی به قلب نرسند بنابراین علائمی مانند ضربانات بالا و پایین قلبی مشاهده می‌گردد. در این حالت بیمار ممکن است احساس سرگیجه داشته و نیاز به یک پیس میکر یا ضربان‌ساز قلبی داشته باشد. ممکن است بطن‌ها منقبض نشوند یا دهلیزها، سیگنالی را به بطن‌ها ارسال نکنند.

3- بلوک قلبی درجه سوم یا بلوک قلبی کامل

این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی بین دهلیزها و بطن‌ها منتقل نمی‌شود. این شرایط در بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی بیشتر مشاهده می‌گردد. بدون تعبیه پیس میکر در این بیماران خطر حمله قلبی جدی وجود خواهد داشت.

علائم بیماری بلوک قلبی

1. ضربان قلب آهسته یا نامنظم، یا تپش قلب
2. تنگی نفس
3. سرگیجه و خستگی
4. درد یا ناراحتی در قفسه سینه
5. مشکل در حین ورزش کردن، که به دلیل عدم خون‌رسانی مناسب ناشی از پمپاژ قلبی رخ می‌دهد
6. افراد مبتلا به بلوک قلبی ممکن است به نظر سالم باشند، اما بیماری‌های زمینه ای قلبی داشته باشند.

عوامل خطر بلوک قلبی

شایع‌ترین علت بلوک قلبی، عفونت بافت قلبی است که در افراد با سنین بالا بیشتر مشاهده می‌گردد. برخی افراد با بلوک قلبی متولد می‌شوند، اما افراد مسن با سابقه بیماری قلبی یا سیگار کشیدن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بلوک قلبی هستند. شرایط زیر خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد:

1. كاردیومیوپاتی
2. ترومبوز کرونری
3. میوکاردیت، یا التهاب عضله قلب
4. اندوکاردیت یا التهاب دریچه‌های قلب
5. بافت اسکار در قلب، به دنبال عمل جراحی یا حمله قلبی.
6. هم‌چنین ممکن است بلوک قلبی حاد یا ناگهانی پس از حمله قلبی یا عمل قلب باز رخ دهد. هم‌چنین می‌تواند به عنوان یک عارضه ناشی از بیماری لایم باشد.

تشخیص بلوک قلبی

پزشک پس از بررسی سابقه خانوادگی و علائم بالینی یک نوار قلبی یا الکتروکاردیوگرام (ECG) از فرد درخواست می‌نمایید. یک هولتر قلب یا ثبت کننده قابل حمل نوار قلبی نیز می‌توانند در ثبت فعالیت‌های الکتریکی قلب در منزل کمک نماید. بسته به درجه بلوک قلبی پزشک در صورت نیاز درمان‌های لازمه را توصیه خواهد کرد.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/180986.php