هر آنچه که باید در مورد آزمایش BhCG یا آزمایش بارداری بدانید

هورمون hCG چیست؟

هورمون hCG یا BhCG هورمون گنادوتروپین کوریونی انسانی است که به عنوان یک تست حاملگی مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد. مقادیر این هورمون از طریق آزمایش خونی و آزمایش ادرار قابل دسترسی است. hCG هورمون مهمی است که برای حفظ و گسترش بارداری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این هورمون توسط تروفوبلاست یعنی گروهی از سلول‌های جنینی که منشاءشان از جفت می‌باشد تولید می‌شود.

حدود 6 روز بعد از لقاح تخمک با اسپرم، جنین تشکیل یافته به دیواره رحم می‌رسد و در آن لانه گزینی می‌کند. در آن لحظه هورمون hCG تولید شده توسط تروفوبلاست می‌تواند به جریان خون مادر منتقل شود که امکان تشخیص آن را با آزمایشات حساس آزمایشگاهی مقدور میسازد. همانطور که جنین و جفت رشد می‌کنند هورمون hCG بیشتری به جریان خون مادر وارد می‌شود.

در هفته‌های نخست بارداری هر دو تا سه روز مقدار هورمون hCG در خون دو برابر می‌شود. اگر میزان افزایش این هورمون در طی 30 روز اول حاملگی بطور قابل توجهی پایین باشد ممکن است در دوران بارداری مشکلی وجود داشته باشد مانند جنین مرده یا حاملگی خارج رحمی.  

از چه زمانی هورمون hCG در خون قابل رویت می‌گردد؟

تکنیک‌های کنونی فقط می‌توانند مقایر هورمون hCG را از هفته‌های سوم و یا چهارم بارداری از تاریخ آخرین دروه قاعدگی تشخیص دهند. از آنجایی که چهارمین دوره قاعدگی زمانی است که قاعدگی بعدی شروع می‌شود معمولا توصیه می‌شود که زنان تا قاعدگی بعدی منتظر بمانند چرا که احتمال وجود نتیجه کاذب منفی در این آزمایش وجود دارد.

نتیجه آزمایش بارداری به شرح زیر می‌باشد:

• زنانی که باردار نیستند یا کمتر از 3 هفته از بارداری آنان می‌گذرد: کمتر از 5 میلی‌گرم در میلی‌لیتر 
• 3 هفته از بارداری: بین 5 و 50 
• 4 هفته از بارداری: بین 5 و 426
• 5 هفته از بارداری: بین 18 و 7340
• 6 هفته از بارداری: بین 1080 و 56500
• 7 تا 8 هفته از بارداری: بین 7،650 و 229،000
• 9 تا 12 هفته از بارداری: بین 25،700 و 288،000
• 13 تا 16 هفته از بارداری: بین 13،300 تا 254،000
• 17 تا 24 هفته از بارداری: بین 4060 تا 165.400
• 25 تا 40 هفته از بارداری: بین 3640 تا 117000

نکته: مقادیر عنوان شده به عنوان یک قاعده کلی نیستند و مقادیر آزمایشگاهی دیگر ممکن است متفاوت با این میزان باشند. اگر مقادیر هورمونی متفاوت است این لزوما به معنای عدم حاملگی نیست. مهم‌ترین مسئله سرعت رشد هورمون در چند هفته اول بارداری است.

مقادیر هورمون hCG برای حاملگی‌های چند قلویی معمولا بیشتر است چون مقادیر بیشتری از این هورمون را تولید می‌کنند. معمولا اوج بین hCG در هفته دهم از بارداری اتفاق می‌افتد. سپس این سطوح کاهش یافته تا هفته 20 و بعد از آن یک روند ثابت یا نزول بسیار آهسته‌ای را دنبال می‌کند.

نکته: نمی‌توان از این مقادیر برای تعیین هفته حاملگی استفاده نمود.

احتمالا بعد از تمامی موارد گفته شده این سوال در ذهن شما هم خطور کرده که چه تفاوتی بین دو اصطلاح hCG و BhCG وجود دارد؟

باید گفت هورمون hCG از دو زیر واحد آلفا و بتا تشکیل یافته که زیر واحد آلفای موجود در آن مشابه با زیر واحدهای هورمون‌های دیگری مانند FSH و LH می‌باشد. و نوع بتا منحصر به فرد بوده و در هیچ هورمون دیگری یافت نمی‌شود. بنابراین برای کاهش احتمال خطا اکثر آزمایشگاه‌ها از نوع بتا برای اندازه‌گیری مقادیر هورمون hCG استفاده می‌کنند.

آزمایش BhCG به چه صورت‌هایی اندازه‌گیری می‌شود؟

به دو صورت کمی و کیفی آزمایش BhCG انجام می‌شود نوع کیفی آن که با عنوان بیبی چک در منزل و با نمونه ادرار اندازه‌گیری می‌شود تنها برای دانستن مثبت یا منفی بودن می‌باشد. ولی نوع کمی آزمایش BhCG با نمونه خون و در آزمایشگاه و با مقادیر دقیق ارائه می‌گردد.

باید به این نکته توجه داشته باشید که آزمایش حاملگی با بیبی چک نمی‌تواند جواب قاطعانه‌ای ارائه دهد و برای رسیدن به تشخیص قطعی بارداری انجام آزمایش خون ضروری است. اکثر آزمایشگاه‌ها از مقادیر مرجع برای تفسیر آزمایش بارداری استفاده می‌کنند:

• hCG کمتر از 5 میلی‌لیتر: نتیجه حاملگی منفی
• hCG بین 5 تا 25: نتیجه نامشخص، معمولا حاملگی حال حاضر را نشان نمی‌دهد. این آزمایش باید سه روز بعد نیز تکرار گردد.
• hCG بالاتر از 25: نتیجه حاملگی مثبت

البته در اغلب مراکز آزمایشگاهی از مقادیر بالای 25 برای نتیجه مثبت آزمایش بارداری استفاده می‌شود. بطور معمول برای کاشته شدن جنین در رحم و رسیدن hCG کافی تولید شده به جریان خون مادر، 7 تا 14 روز پس از رابطه جنسی لازم است. بنابراین انجام آزمایش بارداری تنها یک هفته بعد احتمال نتایج منفی کاذب را بالا خواهد برد چرا که هنوز به مقدار کافی هورمون hCG در بدن تولید نشده تا در آزمایش مشاهده گردد.

در زنان با چرخه قاعدگی نامنظم یا قاعدگی به تاخیر افتاده تفسیر نتایج کمی دشوارتر است. بنابراین پیشنهاد می‌شود در این افراد آزمایش بارداری تنها 14 روز بعد از رابطه جنسی محافظت نشده انجام گردد. هورمون hCG در ادرار مقادیر کمتری را نشان می‌دهد بنابراین احتمال منفی بودن اشتباه تست حاملگی بیشتر است.

در نهایت استفاده از داروهای پیشگیری بارداری، مصرف قرص بعد از صبحانه، داروهای ضد افسردگی، آنتی بیوتیک‌ها و غیره نمی‌توانند نتیجه منفی ایجاد کنند پس جای نگرانی نیست. از طرفی عفونت‌ها قادر به تغییر نتایج حاصل از آزمایش حاملگی نیستند.

احتمال موارد مثبت کاذب:

1. مرگ جنین در رحم 
2. زنان تحت درمان برای بارداری 
3. در زنان با سابقه اخیر ابتلای به بیماری مونونوکلئوز 
4. در زنان با سنین بالا و نزدیک به یائسگی 
5. وجود برخی تومورهای رحمی

شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، هم‌چنین قادر خواهید بود آزمایش موردنظر را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود، به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.

منابع:

1. https://www.mdsaude.com/en/2018/05/beta-hcg-pregnancy-diagnosis.html
2. https://labtestsonline.org/tests/hcg-tumor-marker