علت شوره سر چیست و چطور آن را درمان کنیم
مکانیسم ایجاد بیماری
پوست سر بطور طبیعی در اثر لایه لایه شدن طبقه شاخی آن لایه‌های شاخی قدیمی را ازدست داده و لایه‌های جدید جایگزین می‌گردند. این عمل، آهنگ و ریتم طبیعی و مشخصی دارد اگر آهنگ و سرعت ریزش پوسته‌های طبقه شاخی مو از حالت طبیعی خارج شده و تشدید و تسریع شود، حالتی به نام شوره سر ایجاد می‌گردد. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی می‌دانند. پس شوره سر در اثر جدا شدن سلول‌های خارجی پوست سر به وجود می‌آید و باید نسبت به درمان این عارضه اقدام کرد.
علل شوره سر
شوره سر به دلایل مختلفی از قبیل:
- تغذیه نادرست
- هیجان، نگرانی و استرس
- هوای گرم و مرطوب یا سرد و خشک
- پوست چرب
- تعریق زیاد
- عدم تعادل هورمون‌ها بخصوص آندروژنها
- مصرف بی‌رویه مواد آرایشی مو
- عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن مرتب، عدم شست‌و‌شوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر)
شوره زرد رنگ:
اگر شوره سر شما چرب و زرد رنگ می‌باشد، ممکن است شما به درماتیت سبورئیک یا درماتیت شوره‌ای دچار شده باشید. درماتیت سبورئیک به عنوان یک بیماری التهابی معروف است که این امکان را داشته است تا در بخش‌هایی از بدن مثل پوست سر و صورت که در آنجا غدد چربی زیاد وجود دارد ایجاد شود. اینگونه تصور می‌شود که زمانی که درماتیک سبورئیک ایجاد می‌شود به برخی از عامل‌ها مانند قارچها و هورمون‌ها و حتی به برخی مشکلات عصبی مرتبط است و برای درمان آن باید مثل شوره عادی سر عمل کرد و از شامپوهای ضد شوره‌ای استفاده کرد. اگر میزان آن شدیدتر باشد ممکن است به تجویز داروهای استروئیدی و یا ضد قارچ نیاز داشته باشیم.
آیا علت شوره، قارچ است؟
قارچها روی پوست سر بسیاری افراد وجود دارند، اما همه این افراد به شوره سر مبتلا نیستند. شوره سر در افراد مختلف، شدت‌های مختلفی دارد و این هم دلیل دیگری است بر این که در سر بعضی از ما عاملی وجود دارد که باعث می‌شود همیشه از شوره سر کلافه باشد و دیگری اصلا سرش شوره نزند. حتی در یک فرد هم این میزان شوره سر در زمان‌های مختلف تفاوت دارد. از قدیم، دانشمندان عقیده داشتند پوسته‌های ریز روی سر یا همان شوره‌ها توسط قارچ کوچکی که روی پوست سر رشد می‌کند، ایجاد می‌شوند. امروزه، وجود چنین قارچ‌هایی اثبات شده است.
التهاب پوست هم نکته‌ای مهم است. قارچها ابتدا روی پوست سر ساکن می‌شوند و بعد روی چربی موجود بر پوست سر. آنها این چربی‌ها را به اسیدهای چرب دلخواه خودشان تجزیه می‌کنند و حتی موادی را که مانع و مزاحم رشد آن‌هاست از بین می‌برند. این التهاب باعث می‌شود سلول‌های پوست سر سریع‌تر تقسیم شوند و بعد از آن، محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم شود. همه این‌ها دست به دست هم می‌دهند و باعث تقسیم سریع‌تر سلول‌های پوست سر و در نتیجه ایجاد شوره سر می‌شوند.
دو گونه از قارچها هستند که باعث شوره سر می‌شوند
مالاسزیا وستریکتا و مالاسزیا گلوبوسا تنها علتی که باعث شده است همه فکر کنند مالاسزیا فورفور عامل شوره سر است، این است که این قارچ روی محیط‌های کشت رشد می‌کنند. اما دوگونه دیگر ، حساس‌تر از آن هستند که روی چربی‌های حیوانات یا گیاهی رشد کنند و برای رشد، حتما نیاز به چربی پوست انسان دارند. در حال حاضر ، فقط قارچها مسوول ایجاد شوره سر به حساب نمی‌آیند.
با برخی از پیشامد های شوره ی سر آشنا شوید
تحقیقات نشان می‌دهد پوسته‌های یک پوست خشک می‌تواند باعث مسدود شدن منافذ پوستی شده و این مسئله منجر به شکل‌گیری جوش روی صورت شما می‌شود و اگر پوستی داشته باشید که نسبت به جوش آسیب‌پذیر باشد، شوره سر می‌تواند آن را بدتر کند. بنابراین تا حد امکان سعی کنید که موهایتان روی صورتتان نریزد.
جوش‌های پشت
متخصصان پوست معتقدند که شوره سر یکی از شایع‌ترین علل جوش‌های پشت است. یکی از بهترین روش‌ها برای پیشگیری از جوش‌های پشت، درمان علت نهفته‌ی آن بوده که همان شوره‌ی سر است.
ریزش مو
شوره‌ی شدید سر مستقیما به ریزش مو ارتباط پیدا نمی‌کند، بلکه خارش مداوم پوست می‌تواند منجر به آن شود. با این حال، آماس پوست (بیماری پوست سر) می‌تواند علت نهفته‌ی شوره‌ی سر و ریزش مو باشد.
پسوریاسیس
شوره‌ی سر می‌تواند منجر به پسوریاسیس هم بشود؛ نوعی بیماری پوستی که می‌تواند به لکه‌های ضخیم قرمز رنگ و پوسته پوسته شدن پوست منتهی شود که می‌تواند به سایر نقاط پوست سر برسد.
عفونت چشم
تحقیقات نشان می‌دهد آماس پلک چشم یکی از عفونت‌های شایع چشمی است که به خاطر شوره سر رخ می‌دهد. از ویژگی‌های این عفونت، قرمزی، خارش، التهاب پلک و ایجاد پوسته‌هایی شبیه شوره روی مژه‌ها است.
درمان شوره سر با استفاده از گیاه درمانی
گزنه
در یك لیوان آب جوش 4 قاشق برگ گزنه بریزید. بعد از چند ساعت ربع لیوان سركه انگور را به آن اضافه كنید سپس با محلول به دست آمده سرتان را ماساژ دهید و بعد از 45 دقیقه بشویید.
روغن كرچك
تكه‌ای پنبه را آغشته به روغن كرچك كنید و روی تمام قسمت‌های پوست سرتان بكشید و بعد از چند دقیقه سرتان را بشویید.
سركه سیب
می‌توانید 2 قاشق آردگندم و 10 قاشق سركه سیب و نصف فنجان روغن هسته انگور را با هم مخلوط كنید و این مخلوط را بر پوست سر مالیده و یك كلاه پلاستیكی روی سرتان بكشید. بعد از یكساعت موها را آبكشی كنید.
سبوس گندم
سبوس گندم را در آب جوش بخیسانید سپس آن را در پارچه نازكی بریزید و فشار دهید تا عصاره آن خارج شود. با این عصاره پوست و موهایتان را ماساژ دهید.
جوانه گندم و برگ بید
این دو گیاه هم در درمان شوره سر مفید هستند.
نعنای خشك
این گیاه را در 2 فنجان آب جوش بریزید و چند دقیقه روی حرارت ملایم بجوشانید. پس از خنك شدن این مایع را از صافی عبور دهید و سرتان را با آن ماساژ دهید. یك لیوان آب را حرارت دهید تا به جوش برسد. سپس نصف لیوان رزماری به آن اضافه كنید و حدود 10 دقیقه آنها را مخلوط كنید. نصف لیوان سركه سیب را با نصف لیوان آویشن هم زده و یك قاشق روغن نارگیل به آن بیفزایید و بعد از خنك شدن می‌توانید با این مخلوط پوست سرتان را ماساژ دهید.
دیدگاه طب سنتی به مساله شوره سر
در طب سنتی، شوره سر همانند بسیاری دیگر از مشکلات پوستی از جمله کهیر، اگزما، جوش غرور و … حاصل عدم تعادل در کارکرد کبد و عدم توانایی این عضو حیاتی برای تجزیه تحلیل و دفع موادّ نامطلوب و اضافی بدن از راه‌های معمول و منطقی است.
اصول درمان شوره سر به شیوه طب سنتی:
هدف‌گیری اصلی در درمان شوره سر، اصلاح کارکرد کبد است بنابراین اگر یبوست دارید حتما آن را درمان کنید. درمان یبوست گاهی به تنهایی برای درمان شوره سر کفایت می‌کند. در این بین مصرف خاکشیر با توجّه به اثر بسیار خوبی که در فعّال‌سازی کبد دارد مطلوب است؛ به این ترتیب که روزی ۲-۱ بار و هر بار یک قاشق مربّاخوری خاکشیر را در یک استکان آب جوش به آرامی جوشانده و میل کنید.
حتما از مواردی مثل بادمجان، موز ، برنج سفید، عدس، چایی، ماکارونی، پنیر شور و کلیه مواد شور، فست فود و سوسیس کالباس پرهیز کنید. اگر نیاز به حجامت دارید؛ حتماً آن را انجام دهید. این کار به ویژه در بیمارانی که خارش و التهاب سر شدید دارند توصیه می‌شود. تقریبا تمام مبتلایان به شوره سر از انجام حجامت سود خواهند برد. بهترین حجامت برای درمان شوره سر، حجامت عام است که بهتر است تا سه دوره به صورت ماهیانه تکرار شود.
داروهای مفید برای رفع شوره سر چیست؟
با توجه به این که بر اساس منطق طب سنتی، در اکثر موارد، شوره سر نوعی سوءمزاج گرم محسوب می‌شود، در اکثر بیماران باید مصرف غذاها و داروهای خنکی یا خنکی بخش افزایش یابد و مصرف غذاها و داروهای گرمی یا گرمی بخش کاهش پیدا کند.
شاید کمتر چیزی به اندازه استرس، کارکرد کبد را تحت تاثیر قرار دهد. لذا همزمان با درمان شوره سر به فکر ایجاد آرامش روانی برای خود نیز باشید. انجام حدّاقل ورزش روزانه با بهبود عملکرد کبد و خون‌رسانی به پوست سر در بهبود شوره نقش موثّری خواهد داشت. سعی کنید از شامپوهای طبیعی و سنّتی برای شستشوی سر استفاده کنید.
منابع:
محبوبه زعفرانی
اینجانب سید محبوبه زعفرانی دارای مدرک کارشناسی مهندسی نرم‌افزار می‌باشم که به مباحث مهندسی پزشکی علاقه دارم و از اینکه علم نرم‌افزاری خود را در راستای پیشرفت تریتا و خدمت به علوم پزشکی قرار داده‌ام، خوشحال هستم.
