عملکرد اعضای بدن در زمان مرگ مغزی به چه صورتی است
مرگ مغزی چیست
مرگ مغزی یا مرگ ساقه مغزی به حالتی گفته می‌شود که فرد با کمک دستگاه زندگی می‌کند و مغز عملکردی ندارد. این به آن معناست که فرد هوشیار نخواهد شد و بدون دستگاه قادر به نفس کشیدن نیست. فرد مبتلا به مرگ مغزی مرده در نظر گرفته می‌شود، زیرا بدن او بدون کمک دستگاه قادر به ادامه حیات نخواهد بود.
مرگ مغزی مرگ قانونی است
مرگ مغزی یک آسیب برگشت ناپذیر است و طبق قانون، فرد مرده در نظر گرفته می‌شود. ممکن است گیج کننده برسد زیر فرد مرگ مغزی شده با کمک دستگاه ضربان قلب دارد و نفس می‌کشد، اما فرد هرگز قادر نخواهد بود بدون دستگاه نفس بکشد و در حال حاضر مرده است.
ساقه مغز کجاست و عملکرد آن چیست
ساقه مغز پایین‌ترین قسمت مغز است که با نخاع در ارتباط است. ساقه مغز مدیریت بسیاری از عملکردهای غیر ارادی و حیاتی مغز را به عهده دارد. مانند:
- تنفس
- ضربان قلب
- فشارخون
- عمل بلع
هم‌چنین این بخش از مغز، اطلاعات را از مغز به سایر اعضای بدن و برعکس انتقال می‌دهد، پس نقش مهمی در هوشیاری و حرکت دارد.
عوامل ایجاد کننده مرگ مغزی
مرگ مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون یا اکسیژن به مغز قطع شود. عوامل و شرایط زیر می‌توانند باعث این حالت شوند:
- ایست قلبی: زمانی که قلب از تپش باز می‌ایستد و مغز دچار فقدان اکسیژن می‌شود
- سکته قلبی: زمانی که خون‌رسانی به قلب ناگهان متوقف می‌شود
- سکته مغزی: زمانی که خون‌رسانی به مغز متوقف یا منقطع می‌گردد
- لخته خون: انسداد رگ خونی
- ضربات و جراحات شدید سر
- خون‌ریزی مغزی
- عفونت و ورم مغزی
- تومورمغزی
مرگ مغزی با زندگی نباتی متفاوت است
تفاوت بین این دو در این است که زندگی نباتی حاصله از آسیب‌های جدی به مغز ممکن است موقت باشد و بهبود یابد اما مرگ مغزی همیشگی است. فرد در مرحله زندگی نباتی، دارای عملکرد ساقه مغز است که یعنی:
- ممکن است نوعی از هوشیاری وجود داشته باشد
- تنفس بدون کمک ممکن است
- شانسی هر چند کوچک برای احیا وجود دارد زیرا ممکن است عملکرد مرکز ساقه مغز آسیب ندیده باشد
فرد در مرحله زندگی نباتی می‌تواند نشانه‌هایی از بیدار شدن نشان دهد، مثلا چشم‌هایش را باز کند اما به محیط اطراف واکنش نشان ندهد. گاهی اوقات ممکن است در مرحله زندگی نباتی فرد برخی از واکنش‌ها را به محرک‌ها را نشان دهد اما قادر نیست با محیط اطراف و اطرافیان تعامل داشته باشد.
نحوه تشخیص و تایید مرگ مغزی
گرچه خیلی به ندرت اما برخی عوامل ممکن است به غلط این اندیشه را ایجاد کند که فرد دچار مرگ مغزی شده است، مثل مصرف بیش از حد داروها و مواد مخدر و یا هیپوترمی شدید که دمای بدن به زیر 32 درجه می‌رسد. برای تشخیص مرگ مغزی:
- فرد باید ناهوشیار باشد و به محرک‌های بیرونی واکنش نشان ندهد
- تنفس و ضربان قلب فرد با جدا شدن از دستگاه قطع شود
- وجود شواهدی محکم که نشان دهد فرد دچار آسیب‌های شدید و جدی مغزی شده و بهبودی غیر ممکن است
برای تایید مرگ مغزی چه آزمایش‌هایی لازم است؟
- تاباندن نور چراغ قوه به چشمان فرد برای بررسی واکنش چشم و مغز به نور
- بستن چشم‌ها با پارچه یا پنبه برای مشاهده هر نوع واکنشی
- فشار وارد کردن به پیشانی و نیشگون گرفتن بینی برای بررسی واکنش
- ریختن مقداری آب سرد و یخ به هر گوش که معمولا باعث تکان خوردن چشم‌ها می‌شود
- قرار دادن یک لوله باریک پلاستیکی در قسمت پایین نای که در فرد زنده باعث اوغ زدن و سرفه و عطسه می‌شود
- جدا کردن فرد برای مدت کوتاهی از دستگاه تنفس مصنوعی برای بررسی نفس کشیدن خود فرد
در صورت عدم پاسخگویی فرد به تمام موارد بالا، مرگ مغزی تایید می‌گردد. گاهی اوقات اندام‌های بالا و پایین فرد، حرکت می‌کند. این حرکات واکنش نخاعی هستند و به هیچ وجه به معنای فعالیت مغز نیست و تایید مرگ مغزی را نقض نمی‌کند.
مرگ مغزی و اهدای عضو
پس از مرگ مغزی این امکان وجود دارد که اعضای فرد متوفی به بدن فرد یا افراد دیگری منتقل شود و زندگی بخش باشد. در مواردی اگر فرد در زمان حیات برگه اهدای اعضا را پر نکرده باشد یا تصمیم خودش را در این مورد به وضوح عنوان نکرده باشد، تصمیم‌گیری در مورد اهدای عضو برای خویشاوندان و نزدیکان وی مشکل خواهد بود!
کارکنان بیمارستان از این دشواری آگاه هستند و به بازماندگان اطمینان می‌دهند که عضو با احتیاط و نهایت احترام به سایر نفرات اهدا خواهد شد و این اتفاق باعث می‌شود تا زندگی به فرد یا افراد دیگر باز گردد و حیات فرد متوفی در جسمی دیگر ادامه پیدا کند.
منابع:
زهره دباغ
ترجمه کلمات جدید برای من مثل سرک کشیدن به دنیای جدید دیگری است. هیجان‌انگیز و چالش برانگیز
