هورمون انکفالین enkephalin چیست و چه عملکردی در بدن دارد

انکفالین چیست؟

انکفالین enkephalin ترکیبی است که در تمام مهره‌داران، از جمله انسان، یافت می‌شود. دو نوع انکفالین وجود دارد: متیونین و لوسین انکفالین. این هورمون توسط مغز، نخاع و غدد آدرنال ترشح می‌شود. علاوه بر این، تحقیقات مختلف صورت گرفته بر انسان و حیوانات نشان داده‌اند این هورمون توسط سلول‌های عصبی خارج از مغز، مثل روده بزرگ و کوچک، کلیه‌ها، بیضه، پانکراس، ماهیچه‌های قلب، بافت پوست، ریه‌ها و بافت استخوان نیز ترشح می‌شود.   

عملکرد انکفالین

انکفالین بیشتر با ایجاد پیوند و فعال کردن گیرنده‌های دلتا اوپیوئید عمل می‌کنند. تاثیر عملکرد آن‌ها بیشتر بر روی حافظه، یادگیری، رفتار احساسی و درد است. برای اینکه مغز عملکرد متعادلی داشته باشد نیاز است که انکفالین در سطح استانداردی قرار داشته باشد.

تاثیر انکفالین در کاهش درد

زمانی که در بخشی از بدن درد ایجاد شود انکفالین ترشح می‌شود. انکفالین ترشح شده به گیرنده‌های اپیوئید Opioid در نخاع و بخش‌های مشخصی از مغز متصل می‌شود و مانع از رسیدن پیام درد به این بخش‌ها می‌شود.

یکی دیگر از روش‌های کاهش درد توسط انکفالین واکنش این هورمون با ماده P است. ماده P یک انتقال دهنده عصبی است که پیام درد را از ناحیه آسیب دیده به مغز انتقال می‌دهد. انکفالین با تاثیرگذاری بر بخش‌های مربوط به آزادسازی ماده P و مانع از تولید آن‌ها و در نتیجه رسیدن پیام درد به مغز می‌شوند.

تاثیرات مثبت انکفالین بر بدن

1- انکفالین مانع از رشد سلول‌های سرطانی می‌شود

در مطالعه‌ای که بر روی 15 بیمار مبتلا به سرطان پیشرفته پانکراس صورت گرفت، مشخص شد متیونین انکفالین موجب کاهش رشد تومور در این بیماران می‌شود. در مطالعات دیگر، تاثیر این هورمون بر رشد سلول‌های سرطان کولون و سرطان پوست نیز مورد بررسی قرار گرفت که همگی نشان دهنده تاثیر مثبت این هورمون بر جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی بودند.

2- تاثیر انکفالین بر کاهش التهاب

انکفالین با مهار ترشح سیتوکین‌ها می‌تواند در کاهش التهاب تاثیر بگذارد. در یک مطالعه، با اضافه کردن متیونین و لوسین انکفالین به سلول‌های بافت پیوندی بیماران مبتلا به آرتریت، محققان شاهد کاهش ترشح سیتوکین و در نتیجه کاهش التهاب بودند. هم‌چنین، این هورمون با فعال‌سازی سلول‌های T باعث کاهش درد ناشی از التهاب می‌شود.

3- تاثیر انکفالین بر افزایش متابولیسم

سوخت و ساز بدن (و تولید انرژی) می‌تواند از طریق افزایش تولید هورمون محرک تیروئید (TSH) افزایش پیدا کند. TSH موجب افزایش ترشح هورمون تیروئید و در نتیجه افزایش تولید انرژی در بدن می‌شود. انکفالین می‌تواند باعث افزایش ترشح هورمون TSH شود و به صورت غیر مستقیم بر افزایش میزان انرژی بدن تاثیر بگذارد.

4- تاثیر انکفالین بر عملکرد قلب

تحقیقات نشان داده‌اند متیونین و لوسین انکفالین می‌توانند موجب افزایش استقامت ماهیچه‌های قلب شوند.

5- تاثیر انکفالین بر افسردگی

بالا بودن سطح انکفالین در بدن، با فعال‌سازی گیرنده‌های دلتا اپیوئید، موجب کاهش علائم افسردگی می‌شود. از تاثیرات منفی بالا بودن سطح انکفالین در بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهار ترشح انسولین: غلظت بالای انکفالین موجب سرکوب ترشح انسولین می‌شود.
• افزایش اشتها: هسته هیپوتالامیک پاراونتیکولار بخشی از مغز است که میزان اشتها را در انسان کنترل می‌کند. افزایش میزان انکفالین در این بخش از مغز موجب افزایش اشتها و پرخوری در افراد می‌شود.

روش‌های افزایش انکفالین در بدن

با استفاده از برخی روش‌ها می‌توان میزان انکفالین را در بدن، به صورت طبیعی، افزایش داد. این روش‌ها عبارتند از:

1. انجام تمرینات ورزشی
2. قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش (خورشید)
3. رابطه جنسی

منابع:

1. https://selfhacked.com/blog/enkephalins/