پره اکلامپسی Preeclampsia یا مسمومیت حاملگی چیست و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد

بهتر است بدانید که پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی 2 تا 8 درصد حاملگی‌ها را می‌تواند تحت تاثیر قرار دهد. زنان بارداری که با این شرایط تشخیص داده شده‌اند می‌توانند با مدیریت شرایط موجود به راحتی دوران بارداری خود را سپری نمایند. 

پره اکلامپسی Preeclampsia چیست؟

پره اکلامپسی یک اختلال فشارخون است که معمولا بعد از هفته 20 بارداری یا از سه ماهه دوم یا سوم شروع می‌شود. شرایطی مشابه با پره اکلامپسی وجود دارد که بعد از زایمان رخ داده و مسمومیت بعد از زایمان نامیده می‌شود. حالت فشارخون بالای ناشی از پره اکلامپسی می‌تواند به صورت ناگهانی و یا آرام افزایش یافته و تا زمان زایمان باقی بماند. شدت آن از حالت خفیف تا شدید به صورت زیر طبقه بندی می‌شود:

1- پره اکلامپسی خفیف

حتی یک فشارخون بالای جزئی می‌تواند نشانه‌ای از مسمومیت حاملگی باشد. با این وجود علائم شدیدی را در پی نداشته و حتی این احتمال وجود دارد که علائم بدون توجه باقی بمانند. علی‌رغم تمامی این موارد این فشارخون نیز نیاز به بررسی مداوم پزشک دارد. 

2- پره اکلامپسی شدید

این حالت با فشارخون بالایی همراه است و احتمال بروز سایر علائم با آن نیز وجود دارد. پره کلامپسی شدید می‌تواند بستری شدن و نظارت شدید پزشکی را با خود در پی داشته باشد. در موارد بسیار نادر نیاز به زایمان زودرس وجود خواهد داشت. البته جای نگرانی نیست چون اکثریت زنان با مسمومیت بارداری نوزادان سالمی به دنیا می‌آورند. 

واژه اکلامپسی با پره اکلامپسی متفاوت است چرا که اکلامپسی یک شرایط بسیار جدی‌تر و شدیدتر بوده و شامل تشنج‌هایی است که با فشارخون بالا در ارتباطند. این مورد معمولا نیازمند زایمان زودرس جنین بدون توجه به دوره بارداری دارد. 

پره اکلامپسی بعد از زایمان

این حالت معمولا بعد از زایمان اتفاق می‌افتد و بروز آن به مسمومیت دوران حاملگی ارتباطی نداشته و امکان بروز آن حتی بدون وجود پره اکلامپسی دوران بارداری نیز است. علائم پره اکلامپسی بعد از زایمان ممکن است 48 ساعت تا 6 هفته بعد از زایمان ظاهر شود. معمولا علائمی مشابه با مسمومیت بارداری از خود نشان می‌دهند. 

درمان پره اکلامپسی دوران بارداری، زایمان بوده و در پره اکلامپسی بعد از زایمان، داروهای کاهش دهنده فشارخون می‌باشند. 

علت پره اکلامپسی چیست؟

اگر چه هیچ عامل شناخته شده‌ای برای پره اکلامپسی وجود ندارد با این حال برخی از ریسک فاکتورها برای آن عبارتند از:

1. در زمان اولین بارداری
2. اولین بارداری از یک پدر جدید 
3. فاصله بین بارداری‌ها، کمتر از 2 سال یا بیشتر از 10 سال باشد
4. وجود مسمومیت بارداری در حاملگی قبلی 
5. وجود سابقه خانوادگی مسمومیت بارداری 
6. وجود سابقه فشارخون بالا یا بیماری‌های کلیوی در مادر
7. سن بیش از 40 سال
8. حاملگی‌های دوقلویی، سه قلویی یا چند قلویی
9. سابقه دیابت، اختلالات لخته شدن خون، لوپوس، میگرن
10. وجود چاقی و اضافه وزن بالا 
11. حاملگی در نتیجه IVF 

چگونه می‌توان از مسمومیت حاملگی پیشگیری کرد؟

نمی‌توان به طور قطع به یقین بیان کرد که می‌توان از بروز پره اکلامپسی پیشگیری کرد ولی با این وجود با داشتن ریسک فاکتورهای احتمالی می‌توان برخی از اقدامات احتیاطی را انجام داد. به عنوان مثال کنترل فشارخون بالا قبل از بارداری، کاهش وزن در صورت لزوم و در صورت وجود دیابت، کنترل آن. در صورت وجود برخی از اختلالات لخته شدن خونی، احتمالا پزشک دوز کمی از آسپرین را برای کنترل شرایط موجود تجویز نماید. 

علائم و نشانه‌های پره اکلامپسی 

علائم و نشانه‌ای پره اکلامپسی دوران بارداری عبارتند از:

1. سردرد مداوم
2. دیدن نقاط تیره یا سایر تغییرات در بینایی
3. درد در بالای شکم و شانه‌ها
4. تهوع و استفراغ در نیمه دوم بارداری
5. افزایش ناگهانی وزن
6. تورم ناگهانی در صورت و دست
7. دشواری در تنفس
8. کاهش میزان تولید ادرار
9. بعضی از علائم مانند تهوع، سردرد، استفراغ می‌توانند جزء علائم معمول بارداری به حساب بیایند و تشخیص درست را با دشواری مواجه سازند و اگر متوجه هر گونه علائم پره اکلامپسی از قبیل سردرد شَدید، تاری دید شَدید، درد شَدید در شکم و تنگی نفس شَدید مواجه شُدید باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. 

پره اکلامپسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تست پره اکلامپسی معمولا شامل بررسی فشارخون در طول دوران بارداری می‌باشد. فشارخون 140/90 میلی‌متر جیوه یا بیشتر در دو نوبت و با فاصله حداقل چهار ساعت غیرطبیعی است. در صورت وجود علائم پره اکلامپسی پزشک آزمایشات دقیق‌تری را تجویز می‌نماید مانند:

• آزمایش خون برای بررسی عملکرد کبد، عملکرد کلیه و سطح پلاکت خون
• تجزیه و تحلیل ادرار برای بررسی مقدار پروتئین در ادرار
• سونوگرافی جنین برای بررسی رشد جنین، برآورد وزن آن و مقدار مایع آمنیوتیک 
• تست ورزش یا تست استرس که برای بررسی ضربان قلب جنین در واکنش به فعالیت‌های بدنی مادر صورت می‌گیرد

عوارض پره اکلامپسی

عوارض پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

عوارض کوتاه مدت

سندرم HELLP (یک اختلال نادر و تهدید کننده حیات و کبد)، اکلامپسی (فرم شدیدتری از پره اکلامپسی شامل تشنج) و سقط جنین (زمانی که جفت از دیواره رحم جدا شده و باعث خون‌ریزی‌های شدید می‌گردد)

عوارض بلند مدت

خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی، بیماری کلیوی، حمله قلبی، سکته مغزی، آسیب مغزی و فشارخون بالا بعد از زایمان و شانس بالای ابتلا به پره اکلامپسی در حاملگی بعدی.

پره اکلامپسی ممکن است بر روی جنین به ویژه وزن نوزاد در هنگام تولد تاثیر بگذارد. 

گزینه‌های درمانی برای پره اکلامپسی

اگر چه زایمان زودرس یکی از گزینه‌های درمانی برای مسمومیت حاملگی به شمار می‌رود با این وجود برای نوزاد نیز خطراتی را به همراه دارد که در این صورت پزشک و کادر درمانی تصمیم گیرنده برای انتخاب بهترین گزینه درمانی خواهند بود. 

پره اکلامپسی خفیف

با نظارت‌های دقیق پزشک قبل از زایمان این مشکل تحت کنترل خواهد بود. پزشک ممکن است زایمان در هفته 37 بارداری را توصیه نماید. 

پره اکلامپسی شدید

این حالت معمولا شدیدتر بوده و نیاز به مراقبت‌های لازمه در بیمارستان دارد. احتمال زایمان زودرس در هفته 34 بارداری وجود دارد. بعد از زایمان احتمال تجویز داروهای کاهنده فشارخون برای جلوگیری از آسیب‌های بعدی وجود خواهد داشت. 

توجه داشته باشید اکثر زنان مبتلا به این حالت نوزادان سالمی‌دارند و این حالت تنها یکی از خطرات دوران بارداری است که با توجه به آن می‌توان به راحتی از آن مراقبت کرد. 

منابع:

1. https://www.pampers.com/en-us/pregnancy/healthy-pregnancy/article/preeclampsia