موسیقی از دوران باستان وجود داشته است. این بخشی از هر فرهنگ شناخته شده است. موسیقی میتواند موجب پایکوبی و شادی شود، خلق و خوی شما را بالا ببرد، و حتی به شما کمک کند حافظه دور افتاده را به یاد بیاورید. آیا میدانستید که موسیقی میتواند مزایای دیگر در حوزه سلامتی را به ارمغان بیاورد؟ دانشمندان در حال جستجوی روشهای مختلفی که موسیقی، بدن و ذهن سالم را تحریک میکند، هستند.
دکتر رابرت فینکلستین، دانشمند عصب شناسی، که در ابتکار عمل موسیقی و سلامت در مؤسسات ملی بهداشت (NIH) همکاری میکند، میگوید: هنگامی که شما به موسیقی گوش میدهید و یا آن را ایجاد میکنید، نحوهی تفکر، احساس، حرکت شما را تحت تاثیر قرار میدهد. همچنین او توضیح میدهد: امروز، فناوریهای مدرن به محققان در مورد اینکه چگونه مغز کار میکند، کمک میکنند، چه بخشهایی از مغز به موسیقی پاسخ میدهد و چگونه موسیقی ممکن است به کاهش علائم بیماریها و شرایط خاص کمک کند.
تاثیر صدا و موسیقی بر جنین در دوران بارداری
مغز یک مرکز پردازش پیچیده است. این مرکز کنترل سیستم اعصاب شما، شبکه سلولهای عصبی است که پیامهایی را از بدن و مغز شما حمل میکنند. یک مغز سالم تلاش میکند تا جهان اطراف شما و اطلاعات ثابت آن را دریافت کند، از جمله صدا و موسیقی.
دکتر نینا کراوس، دانشمند عصب شناسی دانشگاه نورث وسترن، توضیح میدهد: صدا یک نیروی مهم و عمیق در زندگی ما است. هرچه بیشتر ما پردازش صدا را در مغز تمرین کنیم، مغز بهتر میتواند صدا و جهان اطراف ما را درک کند. موسیقی این کار را بیش از صداهای دیگر انجام میدهد.
موسیقی و صداهای دیگر به صورت امواج صدا وارد گوش میشوند. این باعث ایجاد لرزش در پردهی گوش ما میشود که به سیگنالهای الکتریکی تبدیل میشود. عصب شنوایی، سیگنالهای عصبی را به قشر شنوایی مغز میرساند. این ناحیه مغز صدا را به آنچه که ما را تشخیص داده و درک میکنیم، تفسیر میکند.
اما موسیقی بیش از مناطق مغزی که صدا را تحت پردازش قرار میدهند، تاثیر میگذارد. دانشمندان با استفاده از تکنیکهایی که تصاویر مغز مانند fMRI را میگیرند، متوجه شدهاند که موسیقی بر سایر قسمتهای مغز تاثیر میگذارد. هنگامی که موسیقی مغز را تحریک میکند، در تصاویر مغز به عنوان نور روشن ظاهر میشود. مطالعات نشان داده است که موسیقی مناطق مغز که درگیر احساسات، حافظه و حتی جنبش فیزیکی هستند را روشن میکند.
فینکلیستین توضیح میدهد: موسیقی میتواند به تسهیل حرکت کمک کند. دانشمندان تحت حمایت مالی NIH در حال بررسی این هستند که آیا موسیقی میتواند به بیماران با اختلالات حرکتی مانند بیماری پارکینسون کمک کند. بیماران با این بیماری به آرامی توانایی خود را برای پیادهروی و حرکت در طول زمان از دست میدهند.
مطالعات نشان میدهد که هنگامی که یک ریتم مشخص در موسیقی جاسازی شده است، میتواند به افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کند که راه بروند، فینکلستین میگوید. مطالعه دیگری به دنبال چگونگی مقایسه رقص با انواع دیگر ورزش در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون است. همچنین شواهدی وجود دارد که موسیقی ممکن است برای افرادی که دارای بیماریهای دیگری هستند، از جمله بیماری آلزایمر، بیماری زوال عقل، آسیب تروماتیک مغزی، سکته مغزی، آفازی، اوتیسم و کاهش شنوایی مفید باشد.
اجرای یک ساز موسیقی، بخشهای زیادی از مغز را به یکباره درگیر میکند. این امر به ویژه برای کودکان و نوجوانان، که مغز آنها هنوز در حال توسعه است، مفید است. معرفی موسیقی به نوجوانان میتواند به طور مثبت بر توانایی آنها در تمرکز، عملکرد آنها، و توسعه زبان کمک کند. تیم تحقیقاتی کراوس در غرب نیویورک بر روی اینکه چگونه تمرینهای موسیقی بر توسعه مغز اثر میگذارد، مطالعه میکنند. آنها دریافتند که موسیقی تاثیر مثبتی بر تواناییهای یادگیری کودکان دارد حتی زمانی که آموزش به دیرهنگام مثلا از زمان دبیرستان آغاز شود.
او در این باره توصیح میدهد: نوجوانان در مطالعه ما تغییرات بیولوژیک مغز را پس از دو سال مشارکت در فعالیتهای ساخت موسیقی در مدرسه نشان دادند. کراوس میگوید که این تغییرات بر توانایی یادگیری تاثیر میگذارد و میتواند به بهبود مهارتهایی مانند خواندن و نوشتن کمک کند. این مزایا نیز میتواند طولانی مدت باشد. کراوس توضیح میدهد: هنگامیکه شما به مغز خود آموزش میدهید که چگونه به طور موثری به صدا پاسخ دهد، آن را تا زمانی که درسهای موسیقی متوقف شود ادامه میدهد.
فراگیری موسیقی مدت زمان کمی طول میکشد، اما هرچه بیشتر اجرا میکنید، مغز شما قویتر میشود. موسیقی همچنین ممکن است از شما در برابر کاهش شنوایی با افزایش سن محافظت کند. ما به طور طبیعی توانایی شنوایی خود را در طول زمان از دست میدهیم. به طور ویژه، شنیدن سخنان دیگران در یک محیط با صدای بلند، سختتر میشود. اما محققان متوجه شدهاند که نوازندگان در محیط پر سروصدا بهتر قادر به تشخیص صدای یک فرد هستند.
گوش دادن و ساختن موسیقی به تنهایی میتواند منافع سلامت را به همراه داشته باشد. اما بعضی از افراد نیز ممکن است از کمک یک درمانگر موسیقی بهرهمند شوند. درمانگران موسیقی در مورد نحوه استفاده از موسیقی برای رفع نیازهای ذهنی، اجتماعی و فیزیکی افراد با شرایط مختلف سلامتی آموزش دیدهاند. دکتر شری راب، یک درمانگر موسیقی و پژوهشگر مداخلات رفتاری در دانشگاه ایندیانا، گفت: موسیقی درمانی میتواند اشکال مختلفی داشته باشد که فراتر از گوش دادن به موسیقی است.
درمانگران موسیقی میتوانند از قسمتهای خاصی از موسیقی مانند ریتم یا ملودی استفاده کنند تا به مردم کمک کنند تا تواناییهای خود که در طی آسیب مغزی یا ناتوانی توسعهای از دست دادهاند به دست آورند. به عنوان مثال، فردی که سکته مغزی کرده است، ممکن است قادر به خواندن کلمات باشد، اما نتواند با استفاده از آنها سخن بگوید. درمانگران موسیقی همچنین بر کیفیت اجتماعی موسیقی متکی هستند. تجربیات موسیقی مشترک میتواند به یک عضو خانواده کمک کند تا با یک فرد عزیز مبتلا به زوال عقل ارتباط برقرار کند.
موسیقی نیز میتواند برای کمک به جوانان با اختلالات رفتاری برای یادگیری راههای مدیریت احساساتشان مورد استفاده قرار گیرد. تحقیق راب بر روی توسعه و آزمایش مداخلات موسیقی برای کودکان و نوجوانان مبتلا به سرطان و خانوادههایشان تمرکز دارد. در یک مطالعه، درمانگران موسیقی به جوانان تحت درمانهای سرطانی خطرناک کمک کردند تا متن ترانه بنویسند و ویدیوهای موسیقی را در مورد آنچه که برای آنها مهم بود ایجاد کنند.
راب توضیح میدهد: با کمک تکنسینهای موسیقی، این نوجوانان توانستند نقاط قوت و راههای مثبت خود را برای سازگاری پیدا کنند، در ارتباط با خانواده و دوستان خود باقی بمانند، ارتباطات خود را در طول یک زمان چالشبرانگیز تقویت کنند.
موسیقی میتواند بسیاری از مزایای سلامتی را ارائه دهد، اما ممکن است برای همه مفید نباشد. آسیبهای تروماتیک و شرایط مغز میتوانند شیوهای را که فرد درک میکند و به موسیقی پاسخ میدهد را تغییر دهد. برخی از افراد ممکن است برخی از انواع موسیقی را بیش از حد تحریک کننده دریابند. بعضی دیگر ممکن است متوجه شوند که موسیقی خاصی، خاطرات عاطفی یا تروماتیک را به یاد بیاورد.
اینکه شما به دنبال افزایش خلق و خوی خود هستید یا نه، با دیگران در ارتباط باشید یا علائم بیماری را بهبود ببخشید، کمی موسیقی به زندگی خود اضافه کنید. کراوس میگوید: از موسیقی مانند آمادگی جسمانی یا آنچه که میخورید فکر کنید. برای دیدن بیشترین مزایای بهداشتی، سعی کنید موسیقی را به عنوان یک بخش منظم و مداوم زندگی خود قرار دهید. هیچ وقت دیر نیست که موسیقی را به زندگی خود اضافه کنید.