چگونه از شر یبوست constipation راحت شویم؟

یبوست constipation چگونه ایجاد می‌شود و راه‌های درمان آن چیست؟

یبوست همان کم تحرکی روده‌ها است. میزان حرکات روده از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مثلا ممکن است فردی یک بار در روز دفع داشته باشد اما فرد دیگر به دلیل حرکات بیش از حد روده‌هایش بیش از 3 بار نیاز به توالت داشته باشد. فردی که دچار یبوست شده ممکن است تا هفته‌ها، نتواند مدفوع دفع کند.

علائم یبوست

علائم و نشانه‌های یبوست مزمن عبارتند از:

• دفع نکردن غذا تا سه هفته
• مدفوع سفت و سخت
• انسداد بخشی از روده که مانع از حرکت روده می‌شود
• برای تخلیه روده گاهی نیاز به استفاده از دست دارید

علل یبوست

1. مسدود شدن روده بزرگ یا راست روده

انسداد در روده بزرگ یا راست روده ممکن است باعث کند شدن یا جلوگیری از حرکت مدفوع شود.

2. ننوشیدن مقدار کافی آب در طول روز

3. زخم مقعدی

4. مشکلات لگن و یبوست ( انقباض بیش از حد لگن)

5. سرطان

 یبوست در افرادی که مبتلا به سرطان هستند، عمدتا به علت درد و شیمی درمانی اتفاق می‌افتد. مخصوصا سرطان‌های بخش‌های گوارشی مانند سرطان معده، سرطان روده بزرگ و سرطان کبد

6. مشکلات عصبی و یبوست

مشکلات عصبی می‌تواند مستقیم بر روی بدن تاثیر بگذارد. یکی از این اعضا، روده بزرگ است که کاملا عملکرد خود را از دست می‌دهد. از دیگر علل یبوست که مرتبط با اعصاب می‌شود عبارتند از:

• نوروپاتی neuropathy
• مولتیپل اسکلروزیس Multiple sclerosis
• بیماری پارکینسون Parkinson's disease
• آسیب نخاعی Spinal cord injury
• سکته مغزی Stroke

7. رابطه اختلالات هورمونی و یبوست

هورمون‌ها نیز باعث می‌شوند مایعات در بدن شما ذخیره شود. بیماری‌ها و شرایطی که توازن هورمون‌ها را به هم می‌زنند ممکن است منجر به یبوست شوند، از جمله:

• دیابت
• پرکاری تیروئید
• بارداری
• کم کاری تیروئید

سایر عوامل کمک کننده به ایجاد یبوست

1. نخوردن فیبر کافی
2. کم تحرکی
3. مصرف برخی از داروها، از جمله آرام بخش، مواد مخدر، برخی داروهای ضد افسردگی یا دارو برای کاهش فشارخون
4. مصرف بیش از حد شیر و لبنیات باعث یبوست می‌شود.
5. سندرم روده تحریک‌پذیر
6. افزایش سن باعث کاهش متابولیسم بدن شده و هم‌چنین می‌تواند باعث ایجاد یبوست در افرد مسن شود به همین دلیل توصیه می‌شود با افزایش سن، میوه و سبزیجات بیشتری مصرف کنند.

شایع‌ترین داروهایی که در ایجاد یبوست تاثیر دارند

1. داروهای ضد درد (مواد مخدر)

• کدئین (تیلنول)
• اکسید کتون (Percocet)
• هیدرومورفون (Dilaudid)

2. داروهای ضد افسردگی

• آمیتریپتیلین (الاویل)
• ایمی پرامین (Tofranil)

3. ضد انعقاد خون

• فنیتوین (دیلانتین)
• مکمل‌های آهن کاربامازپین (Tegretol)

4. داروهای مسدود کننده کانال کلسیم

• دیلیتازیم (Cardizem)
• نایفیدیپین (پروکاردیا)

5. آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم

• Amphojel
• Basaljel

6. دیورتیک‌ها

• کلروتیازید (دیوریل)

عوارض جانبی یبوست

عوارض یبوست مزمن عبارتند از:

1. هموروئید

انسداد مجاری روده‌ای ممکن است موجب تورم در رگ‌ها در داخل و اطراف دهانه مقعد شما شود.

بیشتر بخوانید:

هموروئید چیست؟ چه نشانه‌هایی دارد و چگونه بهبود پیدا می‌کند؟

درمان‌های خانگی برای خلاص شدن از شر هموروئید

2. سیاه شدن دهانه مقعد

مدفوع بزرگ یا سخت می‌تواند اشک‌های کوچک در عصب ایجاد کند.

روش تشخیص یبوست

1. آزمایش خون

برای بررسی هورمون‌های بدن

2. سیگموئیدوسکوپی (sigmoidoscopy)

در این روش، پزشک‌تان یک لوله روشن و انعطاف‌پذیر را داخل روده وارد می‌کند تا مجرای رکتوم و قسمت پایین روده شما را بررسی کند.

3. کولونوسکوپی colonoscopy

این روش دوربین مجهزی را از قسمت مقعد وارد بدن کرده و روده را بررسی می‌کنند.

بیشتر بخوانید:

کولونوسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟

4. مانومتری انورکتال anorectal manometry

در این روش، دکتر یک لوله باریک و انعطاف پذیر را به راست روده وارد می‌کند و سپس یک بالون کوچک را در نوک لوله پر می‌کند. سپس دستگاه از طریق عضله اسفنکتر کشیده می‌شود. این روش به پزشک اجازه می‌دهد هماهنگی عضلات روده را برای حرکت مدفوع اندازه‌گیری کند. 

روش‌های درمان یبوست

تغییرات رژیم غذایی و خوردن میوه و سبزیجات و موادی که حاوی فیبر کافی هستند.

1. محرک‌های روده

 محرک‌های روده باعث می‌شود عضلات در روده به طور ریتمیک حرکت کنند. این داروها شامل موارد زیر است:

•  Correctol
•  Dulcolax
• Senokot

2. مسهل‌ها

روان کننده‌ها با مسهل‌ها به شما کمک می‌کنند تا روده را چرب کنید و به راحتی دفع نمایید.

3. نرم کننده مدفوع

 این داروها مدفوع را مرطوب می‌کند. نرم کننده مدفوع شامل موارد زیر است:

• Colace
• Surfak

4. مکمل‌های فیبر

این مکمل‌ها شاید امن‌ترین مواد معدنی هستند. آن‌ها نیز مشتقات فراوانی دارند که  عبارتند از:

• FiberCon
• Metamucil
• Konsyl
• Serutan
• Citrucel

این مکمل‌ها باید با مقدار زیادی آب مصرف شوند.

5. اسمز

اسمزها مکمل‌های محلول در آب هستند که باعث تسهیل خروج مدفوع از طریق روده بزرگ خواهند شد. این تسهیل کننده‌ها شامل:

• Cephulac
• Sorbitol
• Miralax

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/constipation/diagnosis-treatment/drc-20354259