علت گرفتگی و درد لگن بعد از زایمان چیست؟

گرفتگی بعد از زایمان یا همان دوره پس از زایمان شامل شش هفته اول پس از زایمان می‌شود. این دوران یک زمان منحصر به فرد و تا حدی شکننده است که در آن بدن به حالت قبل از بارداری برمی گردد. مطمئناً انتظار دارید پس از زایمان دردناک تنها خستگی و بی‌رمقی نسبی را داشته باشید، اما ممکن است انتظار تجربه درد لگن بعد از زایمان را نداشته باشید. در ادامه آنچه که مادر باید در مورد انواع مختلف و دلایل ایجاد این درد بداند آورده شده است.

علت درد لگن بعد از زایمان چیست؟

درد زیر شکم پس از زایمان معمولاً به دلیل گرفتگی بعد از زایمان، یبوست یا بهبود بخش سزارین ایجاد می‌شود. این شرایط در حالی که ناراحت کننده است، اما به طور معمول خطرناک نیست. در اینجا به شایعترین دلایل احتمالی درد لگن بعد از زایمان نگاهی انداخته و هم‌چنین برخی نکات ساده برای کنترل آن هم چنان که در حال مراقبت از نوزاد خود هستید بیان می‌گردد.

ترشحات بعد از زایمان

بعد از زایمان برای مدتی خون‌ریزی وجود خواهد داشت. پس از زایمان، ترشحات خونی تقریباً مانند یک دوره بسیار سنگین تجربه خواهد شد. این ترشحات، لوچیا نامیده می‌شود، از خون، مخاط و بافت باقی مانده از رحم تشکیل شده است. بیشتر آن از محلی است که جفت به دیواره رحم متصل شده است.

لوچیا در 3 تا 10 روز اول پس از زایمان سنگین‌تر خواهد بود. در این شرایط استفاده از تامپون مجاز نمی‌باشد، چرا که می‌تواند باکتری را به درون رحم وارد کند، بنابراین چند پد بزرگ کمک کننده خواهند بود. اما این جریان خونی برای همیشه ادامه نخواهد داشت. با کمرنگ شدن خون‌ریزی، لوچیا از رنگ قرمز به صورتی به قهوه‌ای و سپس به رنگ زرد مایل به سفید تغییر خواهد کرد. تا اینکه سرانجام حدود 4 تا 6 هفته پس از زایمان یا زودتر متوقف شود.

اولین قاعدگی بعد از زایمان

پس از زایمان، رحم منقبض شده و به اندازه طبیعی خود کاهش می‌یابد. این اتفاق ممکن است باعث گرفتگی عضلات بعد از زایمان در ناحیه زیر شکم شود که به آنها گرفتگی بعد از زایمان گفته می‌شود. این دردها می‌توانند همانند درد ناشی از گرفتگی قاعدگی باشند. در صورت شدید بودن این دردها، برای بررسی بیشتر با پزشکان خود تماس بگیرید.

بیشتر زنان شدیدترین این دردها را در هفته اول پس از زایمان تجربه می‌کنند. با این حال، ممکن است شش هفته طول بکشد تا رحم به اندازه قبل از بارداری برگردد.

وقتی کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود، دردها معمولاً تشدید می‌شوند زیرا شیردهی باعث ترشح اکسی‌توسین همان هورمون منقبض کننده رحم می‌شود.

اگر بارداری اول باشد، احتمالاً درد لگن بعد از زایمان شدت بیشتری نسبت به مادری که بیش از یک بارداری داشته است، خواهد بود. این حالت به این خاطر است که مادری که بیش از یک بار زایمان کرده است، گرفتگی عضلات لگن بعد از زایمان را بصورت کمتر تجربه خواهد کرد.

چه باید کرد؟

نمی توان مانع از بروز درد لگن بعد از زایمان گردید و مهم این است که رحم منقبض شده و به اندازه قبل از بارداری بازگردد. با این وجود می‌توانید با استفاده از یک پد گرم کننده گرم یا بطری آب گرم، مشکلات پس از آن را درمان کنید. اگر پزشک تأیید نماید، ممکن است قادر به مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا داروی ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) باشید.

یبوست

ناراحتی و درد شکم بعد از زایمان نیز می‌تواند ناشی از یبوست باشد. چندین دلیل احتمالی یبوست پس از زایمان وجود دارد و تشخیص اینکه کدام یک از در پشت علائم فرد است، می‌تواند برای یافتن بهترین روش‌های کنترل آن کمک کننده باشد.

دلایل احتمالی یبوست در دوره بعد از زایمان عبارتند از:

• رژیم کم فیبر
• تغییرات هورمونی
• استرس
• کاهش فعالیت بدنی بعد از زایمان
• پارگی واژن یا زخم پرینه ناشی از زایمان (ناحیه بین مقعد و واژن)
• بواسیر (که در دوران بارداری و هم‌چنین در دوره بعد از زایمان شایع است)
• درد در محل اپیزیوتومی

داروها علت دیگر یبوست پس از زایمان هستند. بیهوشی و مواد تزریقی که برای درد لگن بعد از زایمان استفاده می‌شود می‌تواند باعث یبوست شود و یا آن را تشدید نماید. ویتامین‌های خاصی مانند آهن نیز می‌توانند باعث ایجاد یبوست شوند یا آن را بدتر کنند.

یبوست معمولاً در دوره بعد از زایمان بهبود می‌یابد، برخلاف دوران بارداری که رحم روی روده بزرگ فشار می‌آورد.

چه باید کرد؟

خوردن مقدار زیادی فیبر (به عنوان مثال میوه‌ها، سبزیجات، لوبیا، حبوبات، آجیل و غلات سبوس دار) و نوشیدن مقدار زیادی آب در دوران بارداری و در دوران بعد از زایمان از مراحل مهم جلوگیری از یبوست است. دریافت فیبر کافی و وجود مقادیر کافی آب ممکن است تمام آنچه برای رفع مشکلات روده پس از زایمان نیاز دارید باشد. در غیر این صورت، ورزش نیز می‌تواند کمک کننده باشد.

قبل از شروع هرگونه فعالیت بدنی، اطمینان حاصل کنید که آیا از نظر پزشکی انجام چنین کاری برای شما بی‌خطر است یا نه. اینکه چه زمانی می‌توانید به ورزش یا فعالیت‌های بدنی سابق برگردید به نوع روش زایمان و میزان فعالیت قبل و حین بارداری بستگی دارد. با پیاده‌روی کوتاه شروع کنید. می‌توانید کودک خود را در کالسکه بگذارید و به هوا خوری بروید (که برای هر دوی شما مفید خواهد بود).

اگر مادر مبتلا به بواسیر باشد، استفاده از حمام‌های گرم و حمام سیتز می‌تواند کمک کننده باشد. هم‌چنین می‌توانید با استفاده از مسکن‌های بدون نسخه، درد در ناحیه واژن یا مقعد را تسکین دهید (برای این مورد نیز در ابتدا با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید، به خصوص اگر تغذیه با شیر مادر صورت می‌گیرد) یا با استفاده از کیسه‌های یخ.

اگر بیش از دو روز است که اجابت مزاج ندارید، به پزشک یا مامای خود اطلاع دهید. آنها ممکن است به مادر توصیه کنند که از مکمل‌های فیبری، نرم کننده مدفوع و یا ملین استفاده نماید.

بهبود محل سزارین

پس از زایمان با روش سزارین احساس گرفتگی خفیف معمول است چرا که برش و زخم‌های داخلی در حال ترمیم هستند. هم‌چنین احساس کمی درد یا ناراحتی در اطراف برش به خصوص در چند روز اول طبیعی است.

چه باید کرد؟

بهترین کاری که می‌توانید بعد از سزارین انجام دهید اطمینان از استراحت کافی و جلوگیری از فشار بیش از حد به شکم است. هیچ چیزی سنگین‌تر از کودک خود بلند نکنید.

اگر تحت جراحی سزارین بوده‌اید، حتماً در زمان بهبودی پس از زایمان از داروهای مسکن استفاده کنید که طبق دستورالعمل و دستور پزشک تجویز شده است.

اجازه دهید زمان لازم برای بهبود ناحیه بریدگی سپری شود، از دوستان و اعضای خانواده بخواهید تا در وعده‌های غذایی، کارهای خانه و سایر فعالیت‌ها به شما کمک کنند. فقط مطمئن شوید که آنها مانع نیاز شما به استراحت نمی‌شوند.

در صورت امکان، افراد حرفه‌ای را استخدام کنید تا فعالیت‌های بزرگتری مانند حیاط، خرید و نظافت را انجام دهند. در این صورت شما زمان و انرژی کافی را خواهید داشت تا بتوانید روی بهبودی خود و نوزاد جدید خود تمرکز کنید.

عفونت و موارد دیگر

اگرچه این شرایط شیوع کمتری دارد، اما امکان دارد پس از زایمان، مادر به عفونت مبتلا شود. برخی از انواع عفونت‌ها بیشتر از انواع دیگر ایجاد می‌شوند و هم‌چنین بهتر است به این نکته توجه داشته باشید که این درد و گرفتگی مربوط به زایمان نمی‌باشد. که شامل مواردی از قبیل زیر می‌گردد:

آندومتریوز. به التهاب پوشش رحم ناشی از عفونت گفته می‌شود. علائم دیگر آن شامل تب، یبوست، ترشحات غیرمعمول واژن و درد لگن است.

واژینوز باکتریال. عفونت ناشی از وجود بیش از حد باکتری‌های مضرر در رحم است. علائم دیگر آن شامل احساس سوزش در هنگام ادرار کردن، ترشحات بد بو و خارش و درد در فرج است.

عفونت دستگاه ادراری (مجاری ادراری). این شرایط بر حالب، مثانه، مجرای ادرار و کلیه‌ها تأثیر می‌گذارد. علائم دیگر آن شامل تب، ادرار دردناک یا تکرر ادرار، فوریت ادرار، ادرار کدر، خونی و درد لگن است.

آپاندیسیت. آپاندیست به التهاب آپاندیس گفته می‌شود. در حالی که کاملاً با زایمان ارتباطی ندارد، محققان خاطر نشان می‌کنند که ممکن است آپاندیسیت (و سایر بیماری ها) را در دوره پس از زایمان تجربه کنید، اما با ادامه موارد دیگر، ممکن است تشخیص به تأخیر بیافتد. علائم دیگر شامل تب با درجه کم، حالت تهوع و استفراغ، درد شکم که با تحرک تشدید می‌گردد و اسهال یبوست.

گرفتگی و درد لگن بعد از زایمان چه مدت طول می‌کشد؟

خوشبختانه درد بعد از زایمان معمولاً تا زمانی که رحم به حالت طبیعی برگردد ادامه نمی‌یابد. این گرفتگی معمولاً فقط دو تا سه روز پس از زایمان طول می‌کشد. از آنجا که گرفتگی عضلات پس از زایمان معمولاً خفیف هستند، باید در عرض یک هفته پس از زایمان برطرف شوند.

چه زمانی باید در مورد درد لگن بعد از زایمان به پزشک مراجعه کنید؟

اگر درد شما شدید، مداوم است و یا با راهکار‌های فوق کاهش نمی‌یابد، با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم هشدار دهنده‌ای را تجربه کردید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. این علائم و نشانه‌ها می‌توانند نشان دهنده عوارضی مانند عفونت و خون‌ریزی باشند.

علائم بعد از زایمان که نیاز به دریافت مراقبت‌های فوری پزشکی دارند عبارتند از:

• خون‌ریزی بیش از حد یا به رنگ قرمز روشن واژن
• تب
• حالت تهوع و یا استفراغ
• درد شدید، مداوم یا تشدید شونده
• قرمزی، التهاب پوستی، ترشحات یا ورم در اطراف بخش برش شکمی یا برش پرینه
• ترشحات غیرطبیعی واژن یا رکتوم
• مناطق حساس در طرفین خود
• سردرد
• درد قفسه سینه یا تنفس دشوار

منابع:

1. https://www.verywellfamily.com/is-stomach-pain-normal-after-giving-birth-290215
2. https://www.parents.com/pregnancy/my-body/postpartum/postpartum-cramps-are-not-talked-about-enough-and-mine-were-awful/
3. https://www.healthline.com/health/postpartum-cramps
4. https://www.whattoexpect.com/pregnancy/pregnancy-health/things-to-know-about-the-postpartum-stage/