نکاتی که باید درباره بیماری خطرناک بوتولیسم Botulism بدانید

بوتولیسم Botulism چیست و چه علائمی دارد؟

بوتولسیم بیماری نادری است که باعث فلج شدن بیشتر اندام‌ها و نواحی تنفسی می‌شود. این بیماری به علت سمی به اسم بوتولینوم تولید شده و بواسطه نوروتوکسین تولید می‌شود و ممکن است در مواد غذایی کنسرو شده فاسد وجود داشته باشد.

انواع بوتولیسم

1. بوتولیسم Foodborne

در این نوع بوتولسیم باکتری‌های مضر رشد می‌کنند و سم را در محیط‌هایی با اکسیژن کم تولید می‌کنند، مانند غذاهای اصلی کنسرو شده.

2. بوتولیسم زخم

اگر این باکتری‌ها در یک زخم قرار بگیرند، می‌توانند یک عفونت خطرناک ایجاد کنند که این موضوع باعث تولید سم می‌شود.

3. بوتولیسم نوزادان

این شایع‌ترین شکل بوتولیسم پس از اسپورهای باکتریایی Clostridium botulinum شروع می‌شود و در روده نوزاد ایجاد می‌شود. معمولا در نوزادان بین 2 تا 8 ماه رخ می‌دهد.

علائم و نشانه‌های بوتولیسم foodborn

علائم و نشانه‌های بوتولیسم و پخش شدن سم، معمولا بین 12 تا 36 ساعت پس از مصرف غذا در بدن شما شروع می‌شود. اما، با توجه به مقدار مصرف سم، شروع علائم ممکن است از چند ساعت تا چند روز متغیر باشد. علائم و نشانه‌های بوتولیسم غذا عبارتند از:

• مشکل بلعیدن یا صحبت کردن
• خشکی شدید دهان
• ضعف ماهیچه‌های صورت در هر دو طرف
• تاری دید یا دو بینی
• مشکل در تنفس
• تهوع، استفراغ و گرفتگی شکمی
• فلج

بوتولیسم زخم

علائم و نشانه‌های بوتولیسم زخم، حدود 10 روز پس از اینکه سم وارد بدن شد، ظاهر می‌شود. علائم و نشانه‌های بوتولیسم زخم، دقیقا مانند بوتولیسم غذا است. زخم ممکن است قرمز و متورم نباشد.

بوتولیسم نوزادان

اگر بوتولیسم نوزادان به مواد غذایی مانند عسل مرتبط است، مشکلات معمولا به مدت 18 تا 36 ساعت پس از اینکه سم به بدن نوزاد وارد می‌شود، شروع می‌شود. نشانه‌ها و علائم عبارتند از:

• یبوست، که اغلب اولین نشانه است
• حرکات فلاپی به علت ضعف عضلانی و مشکل کنترل سر
• ضعف در گریه کردن
• تحریک‌پذیری
• ادرار کردن مداوم
• عدم کنترل پلک ها
• خستگی
• مشکل در خوردن غذا
• فلج

بوتولیسم به طور کلی فشارخون یا ضربان قلب را افزایش نمی‌دهد یا باعث تب یا سردرگمی نمی‌شود. با این حال گاهی اوقات بوتولیسم زخم ممکن است باعث ایجاد تب شود.

تشخیص بوتولیسم

برای تشخیص بوتولیسم، پزشک علائم ضعف عضلانی یا فلج، مانند پلک‌ها و ضعف صدا را بررسی خواهد کرد. پزشک هم‌چنین در مورد غذاهایی که در چند روز گذشته خورده‌اید سوال خواهد کرد که آیا ممکن است از طریق زخم در معرض این باکتری قرار داشته باشید.

در مورد احتمال بوتولیسم نوزاد ممکن است پزشک بپرسد که آیا کودک اخیرا عسل خورده است و یا دچار یبوست و ضعف شدید شده است یا خیر. علاوه بر این آزمایشات زیر نیز برای تشخیص بوتولیسم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد:

• اسکن مغزی brain scan
• الکترومیوگرافی electromyography
• آزمایش خون و آزمایش مدفوع

وجود توکسین در خون ممکن است به تشخیص بوتولیسم نوزاد و یا بوتولیسم غذایی کمک کند. اما به دلیل اینکه این آزمایش‌ها ممکن است چند روز طول بکشد، اما تنها راه برای تشخیص صد در صد است.

درمان بوتولیسم

در بوتولسیم غذایی پزشکان بعضی اوقات سیستم گوارش را تحریک برای استفراغ کردن و خارج کردن غذا از بدن و دادن دارو برای ایجاد حرکات روده، پاک می‌کنند. اگر بوتولیسم ناشی از زخم داشته باشید، پزشک ممکن است نیاز به جابجایی بافت آلوده داشته باشد.

1. آنتی توکسین Antitoxin

اگر بوتولیسم غذا یا زخم به زودی تشخیص داده شود، تزریق آنتی توکسین خطر عوارض را کاهش می‌دهد. آنتی توکسین می‌تواند خود را به سمومی که در جریان خون وجود دارد متصل کند. با این وجود، آنتی توکسین نمی‌تواند تمام آسیب‌ها را جبران کند. اما خوشبختانه، می‌تواند اعصاب را بازسازی کند. بسیاری از افراد به طور کامل بهبود می‌یابند، اما ممکن است ماه‌ها و درمان توانبخشی طولانی مدت ادامه یابد.

انواع مختلفی از آنتی توکسین‌ها، که به عنوان ایمونوگلوبولین بوتولیس شناخته می‌شود، برای درمان نوزادان استفاده می‌شود.

2. آنتی بیوتیک‌ها

آنتی بیوتیک‌ها برای درمان بوتولیسم زخم توصیه می‌شود. این دارو برای سایر انواع بوتولیسم توصیه نمی‌شود زیرا می‌توانند انتشار سموم را افزایش دهند.

3. اکسیژن درمانی

اکسیژن درمانی باعث می‌شود هوای تمیز از ریه‌ها وارد بدن شود و این اکسیژن باعث می‌شود تا خون تصفیه شود.

4. درمان توانبخشی

ممکن است برای درمان صحبت کردن، بلع و سایر بیماری‌ها نیاز به این نوع درمان داشته باشید.

این نوع غذاها را با دقت مصرف کنید

رایج‌ترین غذاهای مضر عبارتند از:

• سبزیجات کنسرو شده خانگی
• گوشت خوک و ژامبون خشک شده
• ماهی خام یا دودی
• عسل‌های بدون تاریخ و غیر بهداشتی
• ذرت کنسرو شده

به عنوان مثال، غذاهای خانگی فاسد و چند روز مانده و ماهی‌های دودی شده می‌توانند منبع تولید سم باشند. بوتولیسم در غذاهای اسیدی با pH 4.5 یا کمتر رشد نمی‌کند.

آیا سم توکسین بوتولینوم مزایایی دارد؟

جالب است بدانید از این سم کشنده برای کاهش چین و چروک صورت و برای جلوگیری از انقباضات عضلات زیر پوست و برای بیماری‌های پزشکی مانند اسپاسم پلک و سردرد شدید استفاده شده است. این ماده بوتاکس نام دارد.

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/botulism/symptoms-causes/syc-20370262
2. https://www.medicalnewstoday.com/articles/173943.php