معرفی بیماری رایج آنورکسیا Anorexia nervosa یا بی‌اشتهایی عصبی

علائم و راه‌های درمان بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا چیست؟

آنورکسیا یا بی‌اشتهایی عصبی، نوعی اختلال عصبی در غذا خوردن است. در این بیماری فرد گرسنه است  اما از ترس چاق شدن غذا نمی‌خورد. این اختلال عصبی بسیار جدی است و حتی ممکن است خطر مرگ را به همراه داشته باشد.

این بیماری معمولا در اوایل سال‌های نوجوانی اتفاق می‌افتد. بی‌اشتهایی عصبی با بی‌اشتهایی کاملا متفاوت است. در بیماری بی‌اشتهایی فرد تمایلی به خوردن ندارد و گرسنه نیست. اما در بی‌اشتهایی عصبی فرد گرسنه است ولی برای تغییر وزن خود لب به غذا نمی‌زند.

علائم بیماری آنورکسیا

• امتناع از خوردن
• ورزش بیش از حد
• استفاده از ملین‌ها بعد از خوردن مقدار کمی غذا
• استفراغ کردن پس از غذا خوردن
• خستگی
• فشارخون پایین
• سرگیجه
• هیپوترمی یا دست‌ها و پاهای سرد
• نفخ و ناراحتی معده
• یبوست
• خشکی پوست
• تورم دست‌ها و پاها
• ریزش موی شدید
• قاعدگی نامنظم و شدید
• ناباروری
• بی‌خوابی
• پوکی استخوان
• ناخن‌های نازک و سکننده
• ریتم نامنظم قلب
• افزایش موی صورت
• پوسیدگی دندان
• استفراغ

علائم و نشانه‌های روانشناختی در بی‌اشتهایی عصبی

1. نگرانی بیش از حد در مورد چربی یا اضافه وزن
2. اندازه‌گیری مدام اندام‌های بدن و وزن کردن بدن
3. وسواس در غذا خوردن و بررسی مداوم کالری غذا
4. افسردگی
5. کاهش میل جنسی
6. از دست دادن حافظه
7. رفتار وسواسی-اجباری
8. تحریک‌پذیری

علت آنورکسیا یا بی‌اشتهایی عصبی

علت دقیق این نوع بی‌اشتهایی ناشناخته است. همانند بسیاری از بیماری‌ها، علل این بیماری احتمالا ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانی و محیطی است.

1. عوامل بیولوژیکی

اگرچه هنوز مشخص نیست که کدام ژن‌ها درگیر این بیماری هستند اما  بعضی افراد در معرض خطر ابتلا به بی‌حسی قرار می‌گیرند. برخی افراد ممکن است تمایل ژنتیکی نسبت به کمال گرایی، حساسیت و استقامت داشته باشند. این‌ها همه صفات مرتبط با بی‌اشتهایی است.

2. عوامل روانشناسی

برخی از افراد مبتلا به بی‌اشتهایی ممکن است دارای ویژگی‌های وسواسی-اجباری شخصیتی باشند که تحمل رژیم‌های سخت را برایشان راحت‌تر می‌کنند.

3. عوامل محیطی

عوامل محیطی و رقابت بر سر زیبایی و تناسب اندام از دیگر عوامل بی‌اشتهایی عصبی به شمار می‌رود.

روش تشخیص بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا

1. معاینه فیزیکی

پزشک با اندازه‌گیری قد و وزن، فشارخون و ضربان قلب، چک کردن پوست و ناخن، بررسی ریه‌ها و شکمتان این بیماری را تشخیص می‌دهد.

2. آزمایش خون

آزمایش خون یا CBC برای تشخیص این بیماری استفاده می‌شود. علاوه بر آن، آزمایش کبد و کلیه، تیروئید و الکترولیت‌های بدن به تشخیص این بیماری کمک بزرگی خواهند کرد.

3. اشعه ایکس

اشعه ایکس می‌تواند برای بررسی میزان تراکم استخوان استفاده شود.

درمان بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا

1. روان درمانی

مشاوره شامل درمان رفتاری و شناختی (CBT) است. CBT به بیمار کمک کند تا دیدگاهش را در مورد مواد غذایی و وزن بدن تغییر داده و هم‌چنین راه‌های موثر پاسخ دادن به موقعیت‌های استرس‌زا و دشوار را به بیمار نشان دهد.

2. درمان‌های دارویی

هیچ داروی خاصی برای درمان وجود ندارد، اما ممکن است مکمل‌های غذایی لازم باشد و پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل اضطراب، اختلال وسواس فکری (OCD) یا افسردگی تجویز کند. مهار کننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRIs) به عنوان داروهای ضد افسردگی به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما بیماران تنها می‌توانند آن‌ها را زمانی که وزنشان حداقل 95 درصد طبیعی باشد استفاده کنند.

3. مشاور تغذیه

قطعا مراجعه به یک مشاور تغذیه می‌تواند به شما در این زمینه کمک بسیاری کند. بیمار می‌تواند در حین اینکه وزن ایده‌آل خود را داشته باشد، ترس از غذا خوردن را نیز در خود کاهش دهد.

4. بستری شدن

اگر درمان‌های فوق جواب نداد و بیمار دچار کاهش وزن شدید و سوء تغذیه شد، باید به بیمارستان منتقل شود.

عوارض جانبی بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا

بی‌اشتهایی عصبی بیماری بسیار خطرناکی است که بر روی تمام اندام‌های بدن تاثیر می‌گذارد. عوارض فیزیکی عبارت است از:

1. مشکلات قلبی و عروقی

بیماران مبتلا به آنورکسیا، مبتلا به فشارخون پایین و آسیب به عضلات قلبی می‌شوند.

2. مشکلات خونی

بیماران مبتلا به آنورکسیا مبتلا به بیماری لکوپنی یا کمبود گلبول‌های سفید در خون‌شان هستند. هم‌چنین صد در صد این بیماران دچار کم خونی شدید هستند و میزان گلبول‌های قرمز آن‌ها پایین است.

3. مشکلات گوارشی

قطعا اولین آسیبی که به این بیماران وارد می‌شود، آسیب‌های دستگاه گوارش است. این آسیب‌ها ممکن است بسیار جدی شوند.

4. مشکلات کلیوی

از دست رفتن آب بدن منجر به سوزش ادرار شدید و دفع نامناسب عفونت و یا سموم بدن خواهد شد.

5. مشکلات هورمونی

آنورکسیا باعث کاهش تولید هورمون‌های بدن می‌شود و رشد بدن را به تاخیر می اندازد. از هر 10 بیمار 1 بیمار جان خود را به خاطر این بیماری از دست می‌دهد. به همین دلیل با داشتن کوچک‌ترین علائم، به پزشک مراجعه کنید.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/267432.php
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/anorexia-nervosa/diagnosis-treatment/drc-20353597
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Anorexia_nervosa