11 علت احتمالی کاهش وزن ناگهانی

کاهش وزن غیر قابل توضیح یا کاهش وزن ناگهانی موضوع این نوشتار است. در ادامه در مورد علل احتمالی این پدیده صحبت خواهیم کرد. بررسی خواهیم نمود که کاهش وزن ناگهانی می‌تواند ناشی از چه بیماری‌ها و وضعیت‌هایی باشد. اما پیش از آن که بحث اصلی را آغاز کنیم بد نیست به این نکته اشاره داشته باشیم که کاهش وزن ناگهانی یا کاهش وزن غیر قابل توضیح به کاهش وزن حداقل 5 درصدی در طی 6 الی 12 ماه گفته می‌شود. هر چه میزان کاهش وزن از این میزان بیش‌تر باشد خطر بیش‌تری وجود دارد. البته این نکته را نیز به یاد داشته باشید که همیشه کاهش وزن ناگهانی نشان از بیماری ندارد، اما چه بهتر که در صورت مواجه شدن با کاهش وزن ناگهانی به پزشک مراجعه شود تا وجود یا عدم وجود بیماری در بدن مورد بررسی قرار گیرد.

علل احتمالی کاهش وزن ناگهانی

1- از دست دادن عضلات

بدن انسان از توده‌های چربی و توده‌های غیر چربی شامل عضله، استخوان و آب تشکیل شده است. در همین راستا، از دست دادن عضلات موردی است که می‌تواند موجب کاهش وزن ناگهانی شود. نشانه‌ی اصلی این وضعیت احساس ضعف در عضلات است.

از دست دادن عضلات عمدتاً در افرادی رخ می‌دهد که فعالیت بدنی کافی ندارند و به اندازه‌ی مناسب از عضلات خود استفاده نمی‌کنند. به عنوان مثال، کارمندهایی که اکثر ساعات روز خود را پشت میز می‌گذرانند و یا افرادی که اکثر ساعات روز خود را روی کاناپه دراز می‌کشند و تلویزیون تماشا می‌کنند از جمله افرادی هستند که در معرض از دست دادن عضلات قرار دارند. سایر عواملی که موجب از دست دادن عضلات می‌شوند عبارت‌اند از:

• آسیب‌های استخوانی (مانند شکستگی استخوان و پوکی استخوان)
• سال‌خوردگی
• سوختگی
• استئوآرتریت
• سکته
• آرتریت روماتوئید
• آسیب‌های عصبی

در کل فعالیت مناسب و بهبود رژیم غذایی موجب کاهش خطر از دست دادن عضلات می‌شوند.

2- پر کاری تیروئید

پر کاری تیروئید مورد دیگری است که می‌تواند موجب کاهش وزن ناگهانی شود. پر کاری تیروئید به معنای آن است که غده‌ی تیروئید هورمون‌ها را بیش از اندازه‌ای که مورد نیاز بدن است تولید می‌کند. در صورتی که هورمون‌ها توسط غده‌ی تیروئید بیش از اندازه تولید شوند، یکی از مواردی که اتفاق می‌افتد افزایش سرعتِ سوختن کالری‌ها در بدن است که این امر کاهش وزن را در پی دارد. به جز کاهش وزن، پر کاری تیروئید علائم دیگری هم دارد از جمله:

• اضطراب
• ضربان قلب سریع و نا منظم
• خستگی
• عدم تحمل گرما
• پریودهای سبک در زنان

برای تشخیص پر کاری تیروئید باید به پزشک مراجعه شود. درمان این بیماری نیز به شدت آن بستگی دارد اما در کل از داروهای تیروئیدی، مسدودکننده‌های بتا و گاه جراحی برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می‌شود.

3- دیابت نوع یک

مورد دیگری که ممکن است موجب کاهش وزن ناگهانی شود، دیابت نوع یک است. در کسانی که به دیابت نوع یک مبتلا هستند، سیستم ایمنی سلول‌های پانکراس یا همان لوزالمعده را نشانه می‌رود. کارِ پانکراس در بدن تولید انسولین است و هم‌چنین بدون انسولین بدن نمی‌تواند از گلوکز به عنوان انرژی استفاده کند. با حمله‌ی سیستم ایمنی به پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌شود و در نتیجه قند خون بالا می‌رود.

افزون بر کاهش وزن ناگهانی، از دیگر علائم دیابت نوع یک می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• تکرر ادرار
• تشنگی زیاد
• گرسنگی زیاد
• تاری دید
• خستگی

با تزریق انسولین و هم‌چنین انجام ورزش و تغییر در رژیم غذایی، می‌توان بیماری دیابت نوع یک را کنترل کرد.

4- افسردگی

کاهش وزن ناگهانی در برخی موارد می‌تواند یکی از عوارض افسردگی باشد. افسردگی می‌تواند قسمت‌هایی از مغز که اشتها را کنترل می‌کنند را تحت تأثیر قرار دهد و موجب بی‌اشتهایی شدید شود و در نتیجه کاهش وزن را در پی داشته باشد. البته در برخی موارد، افسردگی موجب افزایش اشتها می‌شود. در کل به جز کاهش وزن، سایر علائم افسردگی به قرار زیر هستند:

• احساس غم
• احساس بی‌ارزشی
• مشکل در خواب
• فکر خودکشی
• مشکل در تمرکز
• خستگی
• تحریک‌پذیری
• استرس
• از دست دادن علاقه به انجام کارها

5- بیماری‌های التهابی روده

بیماری‌های التهابی روده به یک سری بیماری در ارتباط با روده و دستگاه گوارش گفته می‌شود. عمده‌ترینِ این بیماری‌ها، کولیت اولسراتیو یا همان کولیت روده و بیماری کرون هستند. بیماری‌های التهابی روده می‌توانند بدن را در شرایطی قرار دهند که به طور مدوام به انرژی نیاز داشته باشد. ضمناً این بیماری‌ها هورمون گرلین که مسئول اشتها است را تحت تأثیر قرار داده و موجب کاهش اشتها می‌شوند.

6- اندوکاردیت

اندوکاردیت موجب التهاب در پوشش داخلی قلب یا اندوکارد می‌شود. این وضعیت زمانی که میکروب‌ها عموماً باکتری‌ها وارد جریان خون می‌شوند، توسعه و گسترش می‌یابد. اکثر افرادی که به اندوکاردیت مبتلا هستند، تب دارند و همین افزایش دمای بدن موجب افزایش سوخت و ساز بدن شده و کاهش وزن را در پی دارد.

سایر علائم اندوکاردیت عبارت‌اند از:

• سوفل قلب (صداهای غیرمعمول قلب)
• سرفه (چه بدون خون و چه همراه با خون)
• درد شکمی
• درد در قفسه سینه
• دشواری تنفس
• عرق شبانه
• دشواری در تنفس
• سردرد
• بروز نقاط قرمز و بنفش بر روی پوست

البته اندوکاردیت بیماری رایجی نیست، ضمناً درمان آن شامل آنتی بیوتیک و در برخی مواقع جراحی است.

7- سل

مورد دیگری که می‌تواند به عنوان علت احتمالی کاهش وزن ناگهانی معرفی شود، بیماری سل است. این بیماری بر روی ریه‌ها تأثیر گذاشته و کاهش اشتها و وزن از جمله بارزترین علائم آن هستند. سایر علائم عبارت‌اند از:

• سرفه‌ی مزمن (سرفه‌ای که بیش از سه هفته طول می‌کشد)
• احساس درد در قفسه سینه
• خستگی
• لرز
• عرق شبانه
• تب
• سرفه با خون

8- سرطان

کلیه‌ی سرطان‌ها می‌توانند موجب کاهش وزن ناگهانی شوند، اما سرطان مری، سرطان معده، سرطان ریه و سرطان لوزالمعده به نسبت سایر انواع سرطان بیش‌تر موجب کاهش وزن می‌شوند. سرطان هم از طریق افزایش التهاب در بدن و هم از طریق تأثیر بر روی هورمون‌های تنظیم کننده‌ی اشتها می‌تواند موجب کاهش وزن شود. در برخی موارد، سرطان هیچ علامتی ندارد، اما در کل از علائم زیر می‌توان به عنوان علائم اولیه‌ی سرطان به طور کلی نام برد:

• تب
• خستگی
• درد
• تغییرات پوستی

درمان سرطان به نوع سرطان بستگی دارد، اما در کل از شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی و جراحی استفاده می‌شود.

9- سایر بیماری‌ها

جز 8 موردی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، بیماری آدیسون، بیماری مزمن انسدادی ریه و آرتریت روماتوئید نیز می‌توانند موجب کاهش وزن ناگهانی بدن شوند.

بیماری آدیسون زمانی بروز می‌کند که سیستم ایمنی بدن به غدد فوق کلیوی حمله می‌کند. از علائم این بیماری به جز کاهش وزن می‌توان به فشارخون پایین، خستگی و ضعف عضلانی اشاره داشت. گفتنی است که بیماری آدیسون یک بیماری نسبتاً نادر است.

بیماری مزمن انسدادی ریه یا CODP شامل آمفیزم و برونشیت مزمن است. علت اصلی آن استعمال دخانیات است هرچند که هوای آلوده و وراثت نیز می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. از علائم این بیماری به جز کاهش وزن ناگهانی باید از تنگی نفس، سرفه‌ی خفیف و خستگی نام برد.

و در آخر  آن که بیماری آرتریت روماتوئید نیز می‌تواند در کاهش وزن ناگهانی نقش داشته باشد. این بیماری نیز مانند بیماری آدیسون یک بیماری خودایمنی است. زمانی که سیستم ایمنی بدن به مفاصل بدن حمله می‌کند آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود و التهاب در سطح بدن افزایش می‌یابد و همین امر موجب افزایش سوخت و ساز و نتیجتاً کاهش وزن می‌شود.

مهم‌ترین علامت آرتریت روماتوئید غیر از کاهش وزن، تورم و درد در ناحیه‌ی مفاصل است.

بیشتر بخوانید:

با علائم، علل و شیوه‌های درمان آرتریت روماتوئید آشنا شوید

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی چگونه باعث کم‌خونی می‌شود!

سخن آخر

کاهش وزن ناگهانی همواره خطرناک نیست، اما نباید آن را نادیده گرفت. در صورت مشاهده‌ی کاهش وزن ناگهانی بایستی به پزشک مراجعه شود تا در صورتی که یکی از موارد بالا در بدن بروز کرده باشند بتوان با تشخیص آن‌ها اقدام به درمان‌شان کرد.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/unexplained-weight-loss