آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی چگونه باعث کم‌خونی می‌شود؟

کم خونی

کم‌خونی نوعی بیماری است که سبب کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون و سطوح ناکافی از هموگلوبین یعنی پروتئین حمل کننده اکسیژن می‌گردد. کم‌خونی می‌تواند به علائمی منجر گردد که گاهی اوقات نشانه خستگی و ضعف در مبتلایان آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود اما با این حال، برای کمک به کاهش علائم کم‌خونی درمان‌هایی وجود دارد.

چگونه آرتریت روماتوئید و کم‌خونی با هم در ارتباطند؟

دستانی سرد می‌توانند نشانه کم‌خونی باشند. طبق برخی برآوردها، 30 تا 70 درصد افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید دچار کم‌خونی هستند. انواع مختلفی از کم‌خونی ممکن است زندگی افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید را تحت تاثیر قرار دهد. این انواع عبارتند از:

1- کم‌خونی ناشی از یک بیماری مزمن:

این بیماری در افراد مبتلا به اختلال التهابی رخ می‌دهد. بدن ممکن است به مقدار کافی گلبول قرمز تولید نکند یا سلول‌های قرمز خونی به میزانی که باید طول عمر نداشته باشند.

2-  کم‌خونی همولیتیک:

این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که بدن سلول‌های خونی را از بین می‌برد. این تخریب می‌تواند در اختلالات ایمنی و عفونت‌ها یا به عنوان یک واکنش به داروهای خاص رخ دهد.

3-  کم‌خونی ناشی از کمبود آهن:

این نوع از کم‌خونی زمانی گسترش می‌یابد که بدن به اندازه کافی آهن برای تولید گلبول‌های قرمز ندارد. گاهی اوقات این امر به علت کمبود آهن در رژیم غذایی است، چون بدن نمی‌تواند به اندازه کافی آهن جذب کند.

4- کم‌خونی مگالوبلاستیک:

این کم‌خونی باعث می‌شود سلول‌های قرمز خونی بیش از اندازه رشد کنند. این گلبول‌های قرمز بزرگ شده ممکن است قادر به ارائه اکسیژن موثر به عنوان گلبول‌های قرمز خون سالم را نداشته باشند. این امکان وجود دارد که بعضی اشخاص ترکیبی از کم‌خونی ناشی از بیماری مزمن و کم‌خونی فقر آهن داشته باشد.

آرتریت روماتوئید ممکن است به حالت‌های مختلف باعث کم‌خونی شود. یک عامل بالقوه داروهایی است که مردم برای درمان آرتریت روماتوئید از آن استفاده می‌کنند که می‌تواند شامل استروئیدها یا متوترکسات باشد. این داروها می‌توانند باعث ایجاد ضایعات در غشای روده شوند. این آسیب می‌تواند بدن را در هضم آهن ناتوان‌تر سازد، که می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.

برخی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است داروهایی برای سرکوب سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین یا سیکلوفسفامید مصرف کنند. عوارض جانبی این نوع دارو باعث کاهش تولید مغز استخوان می‌شود و مغز استخوان تولیدکننده گلبول قرمز می‌باشد.

آرتریت روماتوئید هم‌چنین ممکن است باعث کاهش طول عمر گلبول‌های قرمز شود. اگر بدن قادر به تولید گلبول‌های قرمز جدید با میزان کافی نباشد، ممکن است منجر به کم‌خونی می‌شود.

علائم کم‌خونی

وقتی یک فرد مبتلا به کم‌خونی نوع متوسط می‌باشد، ممکن است احساس طبیعی داشته باشد. با این حال، اگر تعداد گلبول‌های آن‌ها  شروع به کم شدن نماید، منجر به کاهش توانایی برای حمل اکسیژن در بدن شده که ممکن است آن‌ها به برخی علائم که در ادامه ذکر می‌شد مواجه شوند.

نمونه‌هایی از علائم کم‌خونی عبارتند از:

• تغییر در ریتم قلب، مانند تپش قلب خیلی آهسته یا سریع
• دست‌ها و پاهای سرد
• سرگیجه
• خستگی
• ریزش مو
• سردرد
• تنگی نفس
• ضعف

فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید ممکن است فکر کند که علائم کم‌خونی ناشی از آرتریت آن‌ها است. به ویژه که هر دو این شرایط می‌توانند باعث ضعف و خستگی شوند. البته شکلی از کم‌خونی می‌تواند در مفاصل بیماران روماتیسمی به صورت ندول ظاهر شود.

چگونه کم‌خونی مرتبط با آرتریت روماتوئید تشخیص داده می‌شود؟

برای شروع تشخیص، پزشک سابقه پزشکی شخص را می‌گیرد و در مورد علائم سوالاتی می‌پرسد. پزشک هم‌چنین آزمایش‌هایی را برای اندازه‌گیری برخی از مواد موجود در خون، هم‌چنین اندازه‌گیری سطح هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون و مواد دیگری را تجویز می‌کند که شامل:

• آهن سرم
• فریتین
• اسید فولیک
• ویتامین B12

این اطلاعات می‌توانند به پزشک در تشخیص چرایی کم‌خونی و نوع کم‌خونی کمک کنند.

درمان کم‌خونی مرتبط با آرتریت روماتوئید

درمان کم‌خونی مرتبط با آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی بستگی به علت آن دارد. با استفاده از دارو می‌توان علائم آرتریت روماتوئید که اغلب آغازگر کم‌خونی هستند را مدیریت کرد. نمونه‌هایی از این داروها شامل داروهای ضد روماتیسمی (DMARDs) یا استروئیدهایی نظیر پردنیزون می‌باشند.

DMARDها می‌توانند التهاب را در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید کاهش دهند. کم کردن پاسخ التهابی ممکن است علائم کم‌خونی ناشی از بیماری مزمن را تخفیف دهد. اگر یک فرد مبتلا به کم‌خونی فقر آهن باشید، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن را به شما توصیه نماید. برای کم‌خونی مگالوبلاستیک، اسید فولیک و ویتامین B12 درمان‌های موثری هستند.

برای بعضی از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، پزشکان می‌توانند برای درمان کم‌خونی یک دارو به نام اریتروپویتین نوترکیب انسانی (EPO) توصیه کنند. EPO شبیه به اریتروپویتین هورمون طبیعی است که تولید گلبول‌های قرمز را تحریک می‌کند.

در برخی موارد، ممکن است تغییر داروهای آرتریت روماتوئید ضروری باشد. مردم هرگز نباید مصرف داروهای خود را بصورت خودسرانه متوقف کنند، اما پزشک ممکن است توصیه به تغییر داروهایی که احتمال کمتری برای ابتلای به کم‌خونی دارد را به شما پیشنهاد دهند.

در حالی که کم‌خونی ممکن است در کنار و یا همسو با آرتریت روماتوئید اتفاق بیفتد، پزشکان می‌توانند تعدادی از درمان‌های خود را برای بهبود میزان گلبول‌های قرمز به فرد تجویز کنند.

درمان‌های طبیعی 

درمان کم‌خونی متوسط ​​تا شدید می‌تواند به فردی که مبتلا به آرتریت روماتوئید شده کمک کند، تا انرژی بیشتری داشته و از نشانه‌های دیگر کم‌خونی جلوگیری کند.

البته برخی درمان‌های طبیعی وجود دارند که هم باعث بهبود شرایط روماتیسمی فرد شده و هم اینکه به بهتر شدن وضعیت کم‌خونی فرد مبتلا کمک شایانی می‌کنند از این مواد می‌توان به دارچین، زنجبیل، فلفل سیاه، چای سبز، سیر اشاره کرد.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/322934.php
2. https://www.rheumatoidarthritis.org/home-remedies/