آزمایش TSH یا هورمون تحریک کننده تیروئید چیست؟

هورمون TSH چیست؟

هورمون تحریک کننده تیروئید یا TSH هورمونی است که توسط غده هیپوفیز تولید می‌شود. هورمون TSH تیروئید را برای تولید هورمون‌های T3 و T4 تحریک می‌کند. تا تیروئید آن‌ها را تولید نموده و به داخل جریان خون آزاد کند. این هورمون‌های تیروئیدی به کنترل میزان مصرف انرژی بدن کمک می‌کنند. هنگامی که غلظت هورمون‌های تیروئیدی در بدن کاهش می‌یابد، تولید TSH توسط غده هیپوفیز افزایش می‌یابد. که TSHهم به نوبه خود باعث تولید و انتشار هورمون‌های تیروئیدی می‌گردد.

در صورتی که مقادیر زیادی از هورمون‌های T3 و T4 وارد جریان خون شوند فرد علائم پرکاری تیروئید مانند تپش قلب، کاهش وزن، عصبانیت، لرزش دست، کم خوابی را تجربه خواهد کرد. شایع‌ترین عامل پرکاری تیروئید بیماری گریوز می‌باشد که یک اختلال مزمن ناشی از سیستم ایمنی بدن می‌باشد که در آن بدن شروع به تولید موادی مانند هورمون TSH می‌کند. بنابراین هورمون TSH کمتری از هیپوفیز به درون خون ریخته خواهد شد.

در صورت ورود مقادیر کمی از هورمون‌های تیروئیدی به داخل جریان خون کم کاری تیروئید اتفاق می‌افتد که فرد ممکن است علائمی هم چون افزایش وزن، خشکی پوست، یبوست، عدم تحمل سرما و خستگی را تجربه کند. بیماری تیروئیدیت هاشیموتو شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید به حساب می‌آید.

بیماری‌هاشیموتو هم ناشی از یک اختلال مزمن سیتم ایمنی بوده که در پاسخ سیستم ایمنی باعث التهاب و آسیب تیروئید می‌شود. در این حالت معمولا مقادیر TSH خون بالاست. هم‌چنین آزمایش TSH معمولا همراه با آزمایش T4 درخواست می‌گردد. 

آزمایش TSH به چه منظور استفاده می‌شود؟

1. تشخیص اختلالات تیروئیدی در افراد با بروز علائم
2. غربالگری نوزادان با تیروئید کم کار 
3. نظارت بر درمان‌های جایگزین هورمون‌های تیروئیدی در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید
4. نظارت بر درمان‌های ضد هورمون‌های تیروئیدی در افراد مبتلا به تیروئید پرکار
5. کمک به تشخیص و نظارت بر مشکلات نازایی در زنان
6. در برخی موارد کمک به بررسی عملکرد هیپوفیز

نتایج بالای آزمایش TSH به چه معناست؟

• فرد تحت آزمایش قرار گرفته برای کم کاری تیروئید ممکن است به دلیل برخی اختلالات عملکردی حاد و مزمن غده تیروئید نتواند پاسخ مناسبی به تحریک کنننده‌های TSH دهد.
• افراد مبتلا به کم کاری تیروئید یا با به دلیل برداشته شدن غده تیروئید توسط عمل جراحی به دلیل مقادیر بسیار اندک داروهای جایگزین نیازمند تنظیم دوزهای دارویی جایگزین می‌باشند. 
• افراد مبتلا به پرکاری تیروئید مقادیر بالایی از دوزهای دارویی ضد تیروئیدی مصرف می‌کنند که ممکن است نیاز به تنظیم دوز دارویی وجود داشته باشد.
• وجود برخی مشکلات غده هیوفیزی مانند تومور می‌توانند مقادیر بیشتری از این هورمون را دریافت کنند.

مقادیر پایین در نتیجه آزمایش TSH به چه معناست؟

• یک غده تیروئید پرکار (هایپرتیروئیدیسم)
• مقادیر بیش از حد داروهای هورمون تیروئیدی در افراد یکه تحت درمان با داروهای تیروئیدی قرار دارند (برداشت تیروئید)
• داروهای ضد تیروئیدی ناکافی در افراد مبتلا به هایپرتیروئیدیسم 
• آسیب به غده هیوفیز که مانع از تولید مقادیر کافی TSH می‌شود. 

قبل از انجام آزمایش TSH باید به چه نکاتی توجه کرد؟

توجه به این نکته ضروری است که هورمون‌های TSH، T3،T4 در یک سیستم پویا قرار دارند. نتایج آزمایشات هر فرد با افراد دیگر متفاوت است و ممکن است تحت تاثیر موارد زیر قرار داشته باشد:

• بارداری
• داروهای استروژنی
• بیماری کبد
• بیماری‌های سیستمیک 
• مقاومت به هورمون‌های تیروئیدی 
• مصرف بسیاری از داروها از جمله آسپرین و داروهای جایگزین هورمون‌های تیروئیدی 

بررسی نتایج آزمایش TSH

مقادیر طبیعی طبق کیت مورد استفاده آزمایشگاهی متفاوت می‌باشد و حدودا 0.5-5 mIU/L می‌باشد. هیچ آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش وجود ندارد ولی بسیاری از داروها می‌توانند بر نتایج آزمایش تاثیر بگذارند بنابراین بهتر است این موارد را با پزشک یا تکنسین آزمایشگاه در میان بگذارید.

شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، هم‌چنین قادر خواهید بود آزمایش موردنظر را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود، به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.

منابع:

1. https://labtestsonline.org/tests/thyroid-stimulating-hormone-tsh