علل تیر کشیدن و درد در ناحیه سمت راست زیر شکم در بارداری چیست؟

با تمام تغییراتی که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد اکثر زنان به راحتی می‌توانند دردهای طبیعی را از غیرطبیعی تشخیص دهند. درد سمت راست زیر شکم می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.

کیست لوتئال

تخمدان‌ها نقش‌های عمده‌ای را در اوایل دوران بارداری بازی می‌کنند از تولید تخمک‌ها گرفته تا جایگزینی تخمک بارور شده در طول لقاح. علاوه بر این‌ها تخمدان‌ها مسئولیت حفظ و یکپارچگی در اوایل بارداری تا زمان تشکیل یافتن کامل جفت را بر عهده دارند. پس از تخمک‌گذاری، تخمدان‌ها غلظت‌های زیادی از هورمون استروژن و پروژسترون را برای حفظ لایه رحمی، که در درون آن تخمک بارور شده کاشته شده است، ترشح می‌کنند. تخمدان‌ها ترشح این هورمون‌ها را تا زمان ماه چهارم از بارداری ادامه می‌دهند. در طول این مدت کیست‌های معمولی در تخمدان‌ها شکل می‌گیرد. این کیست‌ها که معمولا بی‌خطرند ممکن است نارحت کننده باشند. اگر کیستی در قسمت راست شکل بگیرد می‌تواند درد سمت راست زیر شکم را در زنان ایجاد نماید که آن را در 4 ماهگی بارداری تجربه خواهند کرد.

حاملگی خارج رحمی

در شرایط عادی تخمک‌های بارور شده از طریق لوله‌های فالوپ به سمت رحم جایی که در آن لانه گزینی خواهند کرد، مهاجرت می‌کنند. با این وجود لوله‌های فالوپ آسیب دیده یا مسدود شده باعث می‌شوند که خود این تخمک‌ها در درون لوله‌ها لانه گزینی کنند. این حالت حاملگی خارج رحمی نامیده شده و چنان چه در لوله‌های فالوپ سمت راست اتفاق بیفتند منجر به درد زیر شکم سمت راست خواهند شد. البته زنانی که حاملگی خارج رحمی را تجربه می‌کنند در ابتدای بارداری علائم طبیعی و حتی بدون دردی را گذرانده‌اند.

با این حال این حالت معمولا در هفته 6 بارداری شروع می‌شود و باعث تیر کشیدن و درد زیر شکم سمت راست در لوله‌های فالوپ خواهد شد. این حالت می‌تواند تحریک گردد و حتی حالت کشیدگی زیر شکم را ایجاد نماید. با گذشت زمان این دردها افزایش می‌یابند. این حالت در صورت درمان نشدن خطرناک بوده و می‌تواند به مرگ مادر منجر شود و در اغلب موارد درمان ختم حاملگی خواهد بود.

درد لیگامنتی

رحم توسط چند لیگامان یا بافت پیوندی در فضای شکمی به صورت معلق قرار گرفته است. در حین بارداری، رحم شروع به رشد و کشیدگی می‌کند. این دردها معمولا در تمام فضای شکمی نیست و اغلب محدود به درد زیر شکم سمت راست در بارداری می‌شود. اگر زنی در ماه‌های بالاتر از ماه چهارم حاملگی قرار داشته باشد به دلیل این که این دردها به علت حاملگی خارج رحمی و یا درد ناشی از کیست نیستند بنابراین احتمال این علت قوی‌تر می‌گردد.

خصوصا اگر این تیر کشیدن و درد زیر شکم سمت راست به علت ایستادن بیش از حد و یا حتی عطسه کردن به صورت ناگهانی رخ دهد و فورا از بین برود. این دردها معمولا در سه ماهه دوم رخ داده و می‌تواند درد شدید و تیر کشنده در سمت راست زیر شکم بارداری را ایجاد نماید، این درد حتی می‌تواند کشاله ران را تحت تاثیر قرار دهد. علی‌رغم تمامی دلایل برای درد سمت راست زیر شکم در بارداری که می‌توانند تغییرات طبیعی در طی دوران حاملگی باشند برخی از نشانه‌های هشدار دهنده وجود دارند که عبارتند از:

1. اگر درد همراه با استفراغ، تب، لرز، خون‌ریزی شدید یا تغییر در ترشحات واژینال باشد.
2. اگر درد تیر کشنده مداومت داشته باشد و با استراحت بهبود نیابد. (دردهای لیگامنتی معمولا بیشتر از چند دقیقه طول نمی‌کشند)
3. اگر درد، نفس کشیدن، راه رفتن و یا صحبت کردن را با دشواری همراه سازد.

در صورت تجربه هر یک از این علائم بهتر است موارد را با پزشک خود در میان بگذارید.

چند علت برای درد سمت راست بالای شکم در بارداری عبارتند از:

فشارخون بالای بارداری یا پره اکلامپسی

این حالت که در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد با علائمی همچون فشارخون بالا، دفع پروتئین در ادرار، سردرد، افزایش وزن سریع و تورم سریع صورت، دست‌ها و پاها همراه خواهد بود. مسمومیت بارداری شدید می‌تواند به کبد و سایر ارگان‌های مادر آسیب وارد کند. پره اکلامپسی شدید و به دنبال آن آسیب کبدی مادر می‌تواند درد پایدار سمت راست بالای شکم و هم چنین بالا رفتن آنزیم‌های کبدی را با خود به همراه داشته باشد.

شرایط گوارشی

با توجه به مقادیر بالای هورمون‌های بارداری احتمال تشکیل سنگ کیسه صفرا در زنان باردار وجود دارد. علائم حمله کیسه صفرا می‌تواند در هر زمانی از دوره بارداری رخ دهد که علائم آن عبارتند از: درد راست بالای شکم، تب، تهوع و استفراغ می‌باشد. کبد چرب حاد حاملگی (AFLP) یک عارضه نادر اما جدی است که معمولا در سه ماهه سوم یا بعد از زایمان رخ می‌دهد. علائم آن شامل تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، سردرد، خستگی و تغییر رنگ پوست و زردی، علاوه بر این موارد درد راست بالای شکم می‌باشد. این بیماری وضعیت خطرناکی بوده و نیاز به زایمان زودرس وجود خواهد داشت.

شرایط ادراری

اگر چه تشکیل سنگ کلیه در بارداری بسیار نادر است ولی عفونت کلیه می‌تواند باعث دردهای شدید در سمت راست یا چپ شوند. علاوه بر درد جانبی یک طرفه، علائم و نشانه‌های رایج پیلونفریت عبارتند از: تب، لرز، تکرر ادرار و ادرار دردناک، تهوع و استفراغ. پیلونفریت معمولا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری اتفاق می‌افتد و در صورت درمان نشدن به زایمان زودرس ختم شود.

منابع:

1. https://www.livestrong.com/article/121029-causes-sharp-pain-right-side/
2. http://americanpregnancy.org/pregnancy-complications/sharp-pain-pregnancy/
3. https://www.livestrong.com/article/183619-causes-of-lower-right-abdominal-pain-during-pregnancy/