مادران باردار چه پرهیزات دارویی، غذایی و فعالیتی را باید دنبال کنند؟

توصیه‌های مهم و جدی در دوران بارداری

مادران باردار دوران پیچیده‌ای را پشت سر می‌گذارند و هر لحظه می‌توانند با مشکلاتی همچون سردرد در دوران بارداری، مشکلات گوارش، درد کمر و غیره مواجه شوند. مادران باردار باید در این دوران مراقبت‌های بیشتری را انجام دهند تا کورکورانه شاهد پیش رَوی مشکلات در آینده نباشند. اگرچه اکثر داروهای مصرفی بدون نسخه در دوران غیر از بارداری هیچگونه مشکل خاصی را ایجاد نمی‌کنند ولی با این حال برخی از این داروها می‌توانند حیات جنین را با خطر مواجه سازد. علاوه بر پرهیزات دارویی دوران بارداری برخی از فعالیت‌ها و غذاها نیز می‌توانند مشکل‌ساز شوند.

داروهای خطرناک و ممنوعه در بارداری کدامند

برخی از داروهای بدون نسخه که می‌توانند با خود خطراتی را به همراه داشته باشند عبارتند از:

1- داروهای ضد قارچ در دوران بارداری

عفونت واژن یکی از شایع‌ترین عفونت‌ها در دوران بارداری است. با این حال، لطفا از مصرف خودسرانه داروهای معمول تجویزی برای عفونت قارچی مانند فلوکونازول خودداری کنید. این داروها حاوی مقادیر مشخصی از موادی هستند که می‌توانند از طریق جفت به داخل خون بند ناف جنین وارد شده و رشد او را تحت تاثیر قرار دهند. برای درمان عفونت‌های قارچی دوران بارداری حتما با یک پزشک مشورت کنید.

بیشتر بخوانید:

علائم عفونت واژن در زنان به همراه درمان‌های دارویی و طبیعی

2- آنتی هیستامین‌ها

آنتی هیستامین‌ها داروهایی هستند که معمولا در درمان آلرژی‌ها برای برطرف کردن مشکلاتی مانند بثورات، اختلال تنفسی و عطسه‌های غیر قابل کنترل مورد استفاده قرار می‌گیرند. انواع خاصی از آنتی هیستامین‌ها به خصوص در سه ماهه سوم بارداری می‌تواند اثرات چشمگیری بر روی جنین بگذارند. علاوه بر این آنتی هیستامین‌ها می‌توانند در زنان باردار باعث خشکی پوست و بی‌حالی شده و حالت خستگی را در آن‌ها دو چندان کنند. از جایگزین‌های طبیعی همچون تمرینات تنفسی، آب نمک و اسپری تنفسی به عنوان یک نوع درمان سنتی آلرژی، استفاده کنید.

3- آنتی بیوتیک‌ها در بارداری

مصرف برخی از آنتی بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های دوران بارداری ضروری بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما برخی از آنتی بیوتیک‌ها در سه ماهه دوم و سوم خطراتی را با خود به همراه دارند، از جمله تتراسایکلین و استرپتومایسین که مشکلات استخوانی و دندانی را در نوزاد ایجاد می‌کنند.

4- مصرف داروهای گیاهی در دوران بارداری

بسیاری از گیاهان عوارض چندانی بر روی زنان باردار نداشته و حتی می‌توانند مفید واقع شوند. ولی برخی از پرهیزات برای مصرف داروهای گیاهی و طب سنتی در بارداری وجود دارد که باید مدنظر قرار گیرند، زیرا مشکلاتی جدی مانند سقط جنین و یا حتی عدم رشد کامل جنین را موجب می‌گردند. تعدادی از گیاهان دارویی که باید پرهیز کنید می‌توان به رزماری، جینسنگ، دارچین، فلفل، افسنطین و بومادران اشاره کرد.

5- داروهای حاوی مواد محرک

داروهایی که توان بالقوه‌ای در اعتیاد آوری دارند می‌توانند باعث زایمان زودرس و یا سقط جنین شوند. این داروها عبارتند از:

• کدئین‌ها
• ریتالین

6- آسپرین

گاهی اوقات زنان باردار برای رفع سردرد خود از آسپرین استفاده می‌کنند که این یک باور غلط می‌باشد. باید به این نکته توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه آسپرین در دوران بارداری به شرایطی مانند سقط جنین، پاره شدن جفت و تولد نوزاد مرده، به خصوص در سه ماهه اول بارداری منجر می‌شوند. می‌توانید از دوز کم داروی ایبوپروفن برای درمان این دردها استفاده کنید (مصرف ایبوپروفن قبل از 14 هفتگی و بعد از هفته 27 بارداری توصیه نمی‌شود.)

7- داروهای بیماری صبحگاهی

در مورد درمان بیماری صبحگاهی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. تحت هیچ شرایطی به صورت خودسرانه از داروهایی مانند پیریدوکسین و یا زنجبیل استفاده نکنید زیرا مصرف این داروها در دوز بالا با عوارضی مانند سقط جنین همراه هستند.

8- آرام بخش‌ها

داروهایی مانند کلرودیازپوکساید و دیازپام که به طور معمول برای درمان اختلالات خلقی مانند اضطراب، حملات هراس و بی‌خوابی، مورد استفاده قرار می‌گیرند، تأثیری آرام بخش بر روی بیمار می‌گذارند. اما آن‌ها می‌توانند بسیار اعتیاد آور باشند و حتی ممکن است باعث بروز علائم زایمان زودرس در جنین تکامل نیافته‌ گردند.

9- داروهای ضد تشنج

این داروها مانند کلونازپام، شبیه به آرامش بخش‌ها عمل می‌کنند. آن‌ها معمولا برای کنترل حرکات غیر عادی بدن در شرایطی مانند تشنج استفاده می‌شوند. با این حال بهتر است در صورت امکان از مصرف آن‌ها در دوران بارداری خودداری گردد.

10- داروهای روان‌پزشکی

اگر از شرایط روانپزشکی مانند اختلال دوقطبی، اختلال بیش فعالیADHD، اختلال استرسی پس از آسیب روانی PTSD و غیره رنج می‌برید، چند دلیل برای خودداری از مصرف این دارو در بارداری وجود دارد، که یکی از آن‌ها وجود چند ترکیب است که باعث اختلالات رشد در جنین به ویژه در اوایل بارداری می‌گردد، داروهایی مانند پاروکستین.

11- داروهای ضد افسردگی

داروهایی مانند ایزو کربو کساید و فنلزین می‌توانند اثراتی همچون تحریک‌پذیری را در نوزاد تازه متولد شده از خود نشان دهند. بهتر است برای درمان افسردگی‌هایی که ممکن است در دوران بارداری تشدید شوند با پزشک خود مشورت کنید.

12- داروهای ضد آکنه

آکنه‌ها ممکن است در هر زمانی در بدن بروز یابند به ویژه با برهم خوردن تعادل هورمونی بدن بیشتر خودشان را نشان می‌دهند. در حالی که اکثر درمان‌های ضد آکنه مانند بنزوئیل پراکسید، کلیندامایسین و یا حتی راکوتان (ایزوترتینوین) تا حدودی می‌توانند آکنه‌ها را درمان کنند ولی اثرات جبران ناپذیری را بر روی جنین وارد کرده و احتمال ابتلا به نقایص جنینی را افزایش می‌دهند. این داروها دارای مشتقاتی از ویتامین A می‌باشند که اختلالات قلبی، مغزی و اسکلتی را در کودک ایجاد می‌کنند.

فعالیت‌های خطرناک در دوران بارداری که باید پرهیز شود

از تماس با گربه‌ها و یا نزدیک شدن به آن‌ها خودداری کنید. برخی از گربه‌های به ظاهر سالم هم می‌توانند دارای انگل توکسوپلاسما باشند که به طور بالقوه برای مادر باردار و هم‌چنین جنین بسیار خطرناک می‌باشد.

از حمام آب گرم، سونا و جکوزی خودداری کنید. در واقع استفاده از این سه مدل حمام می‌توانند خطر سقط جنین در سه ماهه اول بارداری را با خود به همراه داشته باشند. آب گرم می‌تواند جریان خون مادر را افزایش داده و احتمال نقص‌های جنینی را نیز بالا ببرد.

بیشتر بخوانید:

در دوران بارداری از انجام این کارها دوری کنید

ممنوعیت‌های غذاهایی در دوران بارداری

1- روغن کرچک

بهتر است استفاده از این روغن به عنوان درمان یبوست دوران بارداری صرف نظر گشته و جایگزین‌های طبیعی همچون تحرک، مصرف مایعات بالا و غذاهای فیبر دار برای درمان یبوست استفاده شود.

2- ماهی دودی

سعی کنید از مصرف ماهی دودی که از میزان پخت صحیح آن‌ها اطلاع چندانی ندارید خودداری کنید.

3- تخم‌مرغ عسلی

از مصرف تخم‌مرغ‌هایی که به طور کامل نپخته‌اند، در دوران بارداری باید اجتناب گردد.

4- از نوشیدنی‌های کافئین دار کمتر استفاده کنید.

کافئین می‌تواند از طریق جفت، عبور کرده و وارد بدن جنین گشته و ضربانات قلبی آن را افزایش دهد. محققات مقدار مصرف کافئین روزانه را به میزان یک تا دو فنجان قهوه و یا حتی کمتر توصیه نموده اند.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/pregnancy/dos-and-donts
2. http://americanpregnancy.org/pregnancy-health/foods-to-avoid-during-pregnancy/
3. https://parenting.firstcry.com/articles/what-medicines-to-avoid-when-pregnant/