در مورد آزمایش T4 یا تیروکسین چه می دانید؟

هورمون T4 چیست؟

هورمون T4 یا تیروکسین یکی از دو هورمون اصلی تولید شده در غده تیروئید می‌باشد. هورمون دیگری تیروئیدی T3 یا تری یدوتیرونین نامیده می‌شود. این دو هورمون همراه با یکدیگر کنترل سطح انرژی بدن را بر عهده دارند. تقریبا هر دو این هورمون‌ها در خون به پروتئین‌های مخصوصی متصل می‌شوند. مقادیر هورمونی آزاد این هورمون‌ها قابل اندازه‌گیری بوده و هم‌چنین دارای عملکرد بیولوژیکی می‌باشند. 

هنگامی سطح هورمون T4 در جریان خون کاهش می‌یابد، هیپوتالاموس هومون رها کننده‌ای را ترشح می‌کند. این هورمون غده هیپوفیز را برای تحریک و ترشح هورمون TSH آماده می‌کند. TSH غده تیروئید را تحریک نموده تا مقادیر بیشتری هورمون تیروئیدی T4 تولید کند. با افزایش مقادیر T4 ترشح هورمون TSH کاهش می‌یابد. 

T4 حدود 90 درصد از هورمون‌های تیروئیدی را به خود اختصاص می‌دهد. وقتی بدن نیاز به هورمون تیروئید دارد، غده تیروئید T4 ذخیره شده را به گردش می‌رساند. در خون هورمون T4 به صورت آزاد و بدون اتصال به پروتئین می‌باشد. البته تمامی این مقادیر T4 آزاد خون 0.1 درصد از کل T4 می‌باشد. T4 در کبد و یا سایر بافت‌ها به T3 تبدیل می‌شود.  T3 آزاد 4 تا 5 برابر فعال‌تر از T4 آزاد در گردش است. بنابراین تیروکسن به عنوان یک هورمون ذخیره‌ساز عمل می‌کند. به تنهایی قادر به تولید انرژی نیست.

اگر غده تیروئید T4 کافی تولید نکند فرد مبتلا به هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید خواهد شد. کم کاری تیروئید درمان نشده می‌تواند به نارسایی قلبی، تشنج، کما ختم شود. در نوزادان می‌تواند به رشد کند یا رشد جنسی به تعویق افتاده ختم شود. 

آزمایش T4 چگونه انجام می‌شود؟

در افراد بالغ با خون‌گیری از یک ورید دست و در نوزادان با خون‌گیری از پاشنه پا انجام می‌شود.

آزمایش T4 به چه منظور انجام می‌شود؟

آزمایش T4 ممکن است همراه با آزمایشات دیگری هم چون TSH و یا گاهی اوقات با آزمایش T3 آزاد در خون انجام شود. این آزمایش به منظور:

1. کمک به تشخیص مقادیر کم یا زیاد هورمون‌های تیروئیدی در خون و تشخیص علت آن 
2. تشخیص و تمایز بین اختلالات مختلف تیروئیدی
3. کمک به تشخیص اختلالات هورمونی 
4. کمک به تشخیص ناباروری در زنان 
5. نظارت بر اثر بخشی درمان در افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی شناخته شده
6. نظارت بر بیماری افراد مبتلا به اختلالات هیپوفیزی، برای اطمینان از عملکرد درست غده تیروئید و برای نظارت بر درمان‌های تیروئیدی و عملکرد درمان‌ها 
7. نظارت بر افراد مبتلا به سرطان تیروئید که در تومورها به هورمون TSH پاسخ می‌دهند. سطح هورمون TSH و T4 به طور مرتب برای اطمینان از مقادیر کافی هورمون‌های تیروئیدی گرفته می‌شود تا سطح هورمون TSH بدون بالا رفتن زیاد T4 باقی بماند. 

چه شرایطی می‌توانند مقادیر آزمایش T4 را تحت تاثیر قرار دهند؟

همانند آزمایش TSH آزمایش T4 نیز می‌توانند تحت تاثیر برخی داروها قرار بگیرد. 

• افزایش یا کاهش مقادیر پروتئین‌های اتصالی به هورمون T4 
• بارداری
• داروهای استروژن  
• بیماری‌های کبد
• بیمای های مزمن
• مقاومت به هورمون‌های تیروئیدی 

بارداری می‌تواند سطوح T4 آزاد خون را افزایش دهد. اگرچه این حالت به معنای وجود بیماری‌های تیروئیدی نیست. 

تفسیر نتایج حاصل از آزمایش تیروکسین

اگرچه مقادیر این آزمایش براساس کیت‌های آزمایشگاهی به کار رفته متفاوت است ولی می‌توان مرجعی در حدود 0.7-1.9 ng/dl برای T4 آزاد و 4-12 ug/dL برای T4 کل در نظر گرفت.

شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، هم‌چنین قادر خواهید بود آزمایش موردنظر را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود، به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.

منابع:

1. https://labtestsonline.org/tests/free-t4
2. https://www.verywellhealth.com/interpret-your-thyroid-test-results-3231840