آشنایی بیشتر با داروی پروپرانولول propranolol یا داروی تپش قلبی

دارو و قرص پروپرانولول چیست؟

پروپرانولول که با نام تجاری ایندرال نیز به فروش می‌رسد متعلق به دسته‌ای از داروهای قلبی به نام بتا بلوکرها می‌باشد. این گروه دارویی عملکرد مشابهی دارند و اغلب برای شرایط یکسان تجویز می‌شوند. پروپرانولول به عنوان نوعی مسدود کننده کانال‌های بتا می‌باشد که قادر به تاثیرگذاری یکسان بر روی هر اندام حاوی این کانال می‌باشد. بنابراین قلب، ریه‌ها و سایر نقاط بدن از جمله مناطق عملکردی آن در بدن به حساب می‌آیند.

این دارو اغلب با مهار ماده انتشاری از کلیه‌ها با نام رنین از فشارخون بالا جلوگیری می‌کند. در نهایت بتا بلوکرها و از جمله داروی پروپرانولول می‌توانند به کنترل ریتم قلبی، به تاخیر انداختن شروع دردهای قلبی، پیشگیری از میگرن و کاهش لرزش‌ها کمک کنند.

موارد مصرف پروپرانولول propranolol

پروپرانولول حجم کاری قلب را کاهش داده و به برقراری ضربانات نرمال قلبی کمک می‌کند. داروی پروپرانولول برای درمان شرایط زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1. درمان فشارخون بالا
2. کنترل ریتم قلب در فیبریلاسیون دهلیزی
3. تسکین آنژین (درد قفسه سینه)
4. جلوگیری از میگرن
5. کاهش تکان یا لرزش
6. کمک به بیماری‌های مربوط به غده تیروئید و غدد آدرنال
7. حمایت از عملکرد قلب پس از حمله قلبی

موارد منع مصرف دارو و قرص پروپرانولول

اگر به هر یک از مشکلات زیر مبتلا هستید بهتر است در مصرف این دارو تجدید نظر کنید:

• آسم
• ضربانات قلبی آهسته تا مرز بیهوشی
• یک بیماری قلبی بسیار جدی به نام سندرم سینوس بیمار یا با نام بلوک AV نیز شناخته می‌شود (مگر در صورت استفاده از پیس میکر)
• اختلالات عضلانی 
• برونشیت، آمفیزم ریوی و یا سایر اختلالات تنفسی 
• ابتلا به مشکلات قند خون پایین یا دیابت 
• فشارخون پایین
• نارسایی احتقانی قلب
• مشکلات کبدی یا کلیوی 
• افسردگی
• اختلالات تیروئیدی 
• مشکلات گردش خون مانند سندرم رینود
• تومور غدد فوق کلیه (فئوکروموسیتوما)

عوارض جانبی پروپرانولول

عوارض جانبی رایج پروپرانولول عبارتند از:

• کاهش ضربانات قلبی
• اسهال، یبوست
• خشکی چشم و مشکلات بینایی
• ریزش مو
• احساس بی‌حالی و یا حتی بیهوشی
• حالت تهوع
• ضعف یا خستگی
• کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی و یا مشکلات ارگاسم 

اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است در عرض چند روز یا چند هفته از بین بروند. در صورت از بین نرفتن این علائم بهتر است با یک پزشک مشورت کنید. عوارض جانبی جدی مصرف داروی پروپرانولول عبارتند از:

• واکنش‌های آلرژیک
• بثورات یا ضایعات پوستی
• مشکلات کبدی مانند خارش، از دست دادن اشتها، ادرار تیره، مدفوع رنگی، زردی پوست و چشم
• کهیر
• تورم چهره، لب‌ها یا زبان
• مشکلات تنفسی یا خس خس سینه 
• تغییراتی در میزان قند خون، افت قند خون، سردرد، گرسنگی، ضعف، سرگیجه، ضعف و تعریق
• سردی دست‌ها یا پاها
• دیدن کابوس یا مشکلات خواب
• خشکی پوست یا پوسته پوسته شدن
• توهم
• گرفتگی عضلات یا ضعف
• کاهش ضربان قلب
• تورم پاها یا مچ پا
• افزایش وزن ناگهانی
• استفراغ
• افسردگی
• سردرگمی
• مشکلات گوارشی و درد بالای معده 

هشدارهای مهم در رابطه با قرص پروپرانولول

در مورد مصرف داروی پروپرانولول توجه به چند هشدار مهم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است که در صورت مصرف این دارو حتما باید مدنظر قرار گیرند.

1- هشدار قطع داروی پروپرانولول

از قطع مصرف دارو به صورت خودسرانه اجتناب کنید. این کار باید زیر نظر پزشک صورت گیرد چرا که قطع ناگهانی داروی پروپرانولول می‌تواند باعث تغییراتی در ریتم قلب و فشارخون گردیده و موجب تشدید درد قفسه سینه گردیده و احتمال حمله قلبی را بالا می‌برد. پزشک با کاهش دوز مصرف در عرض چند هفته می‌تواند این دارو را قطع نموده و از عوارض احتمالی آن بکاهد.

2- هشدار خواب آلودگی

قرص پروپرانولول ممکن است باعث خواب آلودگی شود. رانندگی، استفاده از ماشین‌آلات و یا انجام هرگونه فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری ذهنی دارند هم‌زمان با مصرف این دارو توصیه نمی‌گردد.

3- هشدار دیابت

پروپرانولول می‌تواند سبب کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) شود. هم‌چنین ممکن است علائم قند خون پایین، توسط علائمی مانند ضربان قلب بالاتر از حد نرمال، تعریق و لرزش، مخفی شود. این دارو در افراد مبتلا به دیابت باید با احتیاط مصرف گردد، خصوصا در زمان دریافت انسولین و یا سایر داروهای کاهنده خون. این دارو هم‌چنین می‌تواند در مواردی مانند بعد از یک دوره تمرین طولانی و یا در صورت وجود مشکلات کلیوی باعث افت قند خون حتی در افراد غیر دیابتیک کودکان و بزرگسالان گردد.

4- هشدار آسم

در صورت داشتن آسم یا مشکلات تنفسی مشابه، پروپرانولول را مصرف نکنید. این دارو می‌تواند آسم شما را بدتر کند.

داروی پروپرانولول را همزمان با این داروهای مسکن غیر استروئیدی مصرف نکنید. این داروها اثرات کاهش دهندگی فشارخون پروپرانولول را تضعیف می‌سازند. بنابراین احتمالا پزشک این دارو را با انواع دیگری جایگزین خواهد نمود. داروهای غیر استروئیدی که نباید با پروپرانولول مصرف شوند عبارتند از:

• آسپرین
• دیکلوفناک
• ایبوپروفن
• اندومتاسین
• ملوکسیکام
• ناپروکسن
• پیروکسیکام

داروی پروپرانولول را با وارفارین مصرف نکنید. پروپرانولول زمانی که با داروی وارفارین مصرف می‌شود می‌تواند مقدار وارفارین را در بدن افزایش دهد. بنابراین در زمان خون‌ریزی احتمال بند آمدن آن را با مشکل مواجه می‌سازد. در نتیجه پزشک دوز مصرفی این دارو و یا نوع آن را بر حسب نیاز تغییر خواهد داد.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/propranolol-oral-tablet
2. https://www.drugs.com/propranolol.html