علت آب آوردن ریه چیست و آیا آب آوردن ریه درمان پذیر است؟

یک غشای نازک فضای بیرونی، ریه‌ها و فضای داخلی حفره قفسه سینه را می‌پوشاند. می‌توان گفت در این فضا همیشه میزان اندکی از مایعات وجود دارد که با ایجاد یک حالت لغزندگی در زمان تنفس به عملکرد ریه‌ها کمک می‌کند. بعضی از شرایط پزشکی می‌توانند به ایجاد این حالت دامن بزنند. از طرفی این حالت یک شرایط اورژانسی تلقی می‌شود که نیازمند اقدامات فوری می‌باشد. عفونت این غشا و تجمع مایع در ریه که با اصطلاح آب آوردن ریه شناخته می‌شود شرایط بسیار جدی است که افزایش خطر مرگ را با خود به همراه دارد.

علل آب آوردن ریه

در زمان التهاب، تحریک یا آلوده شدن این غشا، مایع زیادی می‌تواند در حفره قفسه سینه و بیرون ریه‌ها تجمع یابد. انواع خاصی از سرطان‌ها می‌توانند باعث آب آوردن ریه شوند، سرطان ریه در مردان و سرطان پستان در زنان شایع‌ترین هستند. سایر علل آب آوردن ریه عبارتند از:

1. نارسایی احتقانی قلب (شایع‌ترین علت کلی)
2. سیروز یا عملکرد ضعیف کبد
3. آمبولی ریه، که به علت لخته شدن خون و انسداد شریان‌های ریه اتفاق می‌افتد
4. ذات الریه یا پنومونی
5. عوارض جراحی قلب باز
6. بیماری کلیوی شدید
7. بیماری‌های خود ایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید

انواع آب آوردن ریه

آب آوردن ریه انواع مختلفی دارد که هر کدام بسته به نوع و علت، گزینه‌های درمانی خاصی را دارند.

1- ترانسداتیو

این نوع از آب آوردن ریه ناشی از نفوذ آب به درون غشا می‌باشد که به علت کاهش تعداد پروتئین‌های خونی یا افزایش فشار درون رگ‌ها رخ می‌دهد. شایع‌ترین علت آن نارسایی احتقانی قلب است.

2- اگزوداتیو

این نوع آب آوردن ریه ناشی از عواملی مانند:

• انسداد رگ‌های خونی یا لنفاوی
• التهاب
• تومورها
• آسیب ریه
• آمبولی ریه
• پنومونی
• عفونت‌های قارچی

عوارض آب آوردن ریه

چند عارضه پیچیده و غیر پیچیده برای این شرایط وجود دارد. عوارض غیر پیچیده آن شامل تجمع آب بدون هیچ نشانه‌ای از عفونت یا التهاب می‌باشد. احتمال این که به مشکلات دائمی ریه منجر شوند کمتر است. با این حال عوارض پیچیده آن شامل تجمع آب همراه با نشانه‌هایی از التهاب و عفونت می‌باشد. که شامل اقدامات فوری از جمله تخلیه مایعات از قفسه سینه می‌باشد.

علائم آب آوردن ریه

برخی از افراد هیچ علامت یا نشانه‌ای از خود نشان نمی‌دهند و تنها زمانی که به دلیل مشکلات دیگر تحت عکس‌برداری از قفسه سینه یا معاینه بالینی قرار می‌گیرند، این وضعیت در آنان تشخیص داده می‌شود. علائم رایج آب آوردن ریه عبارتند از:

1. درد قفسه سینه به خصوص در هنگام تنفس عمیق
2. سرفه خشک
3. تب
4. دشواری تنفس در هنگام دراز کشیدن
5. تنگی نفس
6. مشکل در نفس کشیدن عمیق
7. سِکسِکه مکرر
8. مشکل در هنگام فعالیت‌های بدنی

در صورت مشاهده هر یک از این علائم بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

درمان آب آوردن ریه

علت اصلی بیماری و شدت بروز آن تعیین کننده نوع روش درمانی خواهند بود.

1- تخلیه مایع

در این روش مایعات تجمع یافته با استفاده از یک سوزن یا لوله نازک وارد شده به قفسه سینه تخلیه می‌شوند. قبل از انجام این روش فرد تحت بی‌حسی موضعی یا بیهوشی قرار خواهد گرفت و هیچگونه ناراحتی و دردی را احساس نخواهد کرد. اگر سرطان علت بروز این حالت باشد ممکن است درمان‌های دیگری نیز با این روش مورد استفاده قرار بگیرد.

2- تزریقات دارویی یا پلورودیز

در این روش پزشک پس از تخلیه مایعات اضافی نوعی داروی مخصوص به فضای دو غشا تزریق می‌کند که می‌تواند یک التهاب خفیف در بین ریه و قفسه سینه ایجاد نموده و با این کار از تماس این دو بخش با یکدیگر ممانعت به عمل آورد و مانع از آب آوردن دوباره آن شود.

3- جراحی

در موارد جدی‌تر پزشک ممکن است یک لوله کوچک را در حفره قفسه سینه قرار دهد و بدین وسیله به راحتی آب تجمع یافته در ریه را به شکم منتقل نماید تا براحتی از بدن دفع شود. این روش ممکن است برای افرادی که به روش‌های دیگر پاسخگو نیستند، انجام شود. البته در نوعی روش جراحی دیگر، پزشک می‌تواند بافت آسیب دیده که باعث این تجمع آب می‌شود را نیز حذف کند.

آب آوردن ریه و سرطان

آب آوردن ریه ممکن است در نتیجه منتشر شدن سلول‌های سرطانی به غشا پلورال به وجود بیاید و یا این که سلول‌های سرطانی جریان عادی به این غشا را مسدود می‌نمایند. از طرفی احتمال این که به دنبال عارضه ناشی از یکی از درمان‌های خاص سرطان مانند شیمی درمانی یا پرتودرمانی رخ داده باشد نیز وجود خواهد داشت.

برخی از سرطان‌ها احتمال بیشتری برای آب آوردن ریه دارند که عبارتند از:

1. سرطان ریه
2. سرطان پستان
3. سرطان تخمدان
4. لوسمی
5. ملانوم
6. سرطان دهانه رحم
7. سرطان رحم

علائم و نشانه‌های اغلب آن‌ها عبارتند از:

• تنگی نفس
• سرفه کردن
• درد قفسه سینه
• کاهش وزن

تزریق دارو به پلوال، تجویز آنتی بیوتیک‌ها در صورت بروز عفونت و یا در افراد مستعد ابتلا به عفونت و تجویز استروئیدها و داروهای ضد التهابی برای کاهش درد جزء روش‌های درمانی آب آوردن ریه در زمان سرطان محسوب می‌شوند.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/pleural-effusion
2. https://www.webmd.com/lung/pleural-effusion-symptoms-causes-treatments#1