آیا داروهای جدید مانند ریواروکسابان می‌توانند جایگزین وارفارین گردند؟

وارفارین چیست؟

وارفارین به عنوان یک داروی موثری ضد انعقادی به حساب می‌آید، اما برخی از ضعف‌ها بر آن وارد است. پزشک نیاز دارد در هنگام مصرف این دارو به طور مرتب، برای جلوگیری از خون‌ریزی‌های اتفاقی مانند خون‌ریزی مغزی و یا حتی خون‌ریزی معده، تست‌های خونی مدت زمان انعقاد مانند INR تجویز نماید.

وارفارین یکی از معروف‌ترین داروهای ضد انعقاد خون است و در درمان ترومبوز عروقی شدید مصرف می‌شود. ترومبوز حالت لخته شدن خون در رگ‌ها است و بسیار خطرناک است. وارفارین علاوه بر فواید، دارای عوارضی نیز است. مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد و صورت مصرف وارفارین همراه با داروهای دیگر ملزم به رعایت برخی نکات در رژیم غذایی است.

وارفارین بدلیل تداخل دارویی با سایر داروها و یا مواد غذایی می‌تواند زندگی روزمره را با چالش مواجه ساخته و در رژیم غذایی نیز تغییراتی ایجاد کند. جایگزین‌های جدیدتر برای وارفارین دارای مزایا و هم‌چنین معایبی در مقایسه با وارفارین می‌باشند.

چه گزینه‌های دیگری برای وارفارین وجود دارد؟

در حال حاضر داروهای جدیدتری به عنوان جایگزین برای وارفارین در دسترس هستند. برخی از این داروها، داروهای خوراکی بوده، برخی زیر جلدی نزریق می‌شوند. از داروهای خوراکی می‌توان به دابیگاتران (Dabigatran)، ادوکسابان (Edoxaban)، آپیکسابان (Apixaban) و ریواروکسابان (Rivaroxaban) اشاره کرد. داروهای تزریقی هم شامل Dalteparin ،Enoxaparin ،Fondaparinux می‌شوند.

ریواروکسابان (Xarelto)

ریواروکسابان یک داروی ضد انعقاد است که با پیشگیری از تشکیل لخته خون، از بروز انسداد عروق و عوارض ناشی از آن جلوگیری می‌نماید. لخته‌های خون می‌توانند در سیاهرگ‌های ناحیه پا، ریه، مغز یا قلب تشکیل گردند و باعث جلوگیری از خون‌رسانی مناسب به این نواحی شوند.

احتمال بروز این اتفاق در دوران نقاهت پس از جراحی‌ها یا در شرایطی که فرد ضربان قلب غیر طبیعی داشته باشد، افزایش می‌یابد.

پیش از معرفی داروی ریواروکسابان، از سالیان پیش داروی وارفارین جهت پیشگیری از تشکیل لخته در چنین شرایطی تجویز می‌شده است. اما مصرف کنندگان وارفارین جهت پیشگیری از عوارض خونریزی دهنده‌ی این دارو، باید به صورت منظم و در فواصل نزدیک آزمایش خونی مخصوصی جهت بررسی وضعیت انعقاد خون خود بدهند تا در هر زمان، مقدار مناسب وارفارین توسط پزشک برای آنها تعیین شود.

تفاوت عملکرد ریواروکسابان با وارفارین موجب می‌شود که مصرف این دارو نیاز به آزمایشات خونی منظم نداشته باشد و از این جهت به وارفارین برتری یافته است. ریواروکسابان جهت درمان لخته‌های عمقی وریدی و آمبولی ریوی نیز تجویز می گردد.

این دارو همچنین به عنوان پیشگیری کننده از تشکیل لخته پس از انجام عمل‌های جراحی زانو و لگن و یا در برخی بیماری‌های قلبی مانند فیبریلاسیون دهلیزی (سخت شدن جداره دهلیز قلب که می‌تواند باعث ریتم قلبی غیر طبیعی گردد و پیش زمینه‌ی سکته مغزی شود.) نیز تجویز می‌گردد.

موارد مصرف این دارو برای درمان بیماری‌های ترومبوز وریدهای عمقی (DVT)، درمان آمبولی ریوی، کاهش عود مجدد این دو بیماری، هم‌چنین پیشگیری از لخته‌های تشکیل شده در اثر جراحی‌های تعویض مفصل زانو، لگن و کاهش خطر سکته می‌باشد.

ریواروکسابان چگونه عمل می‌کند؟

ریواروکسابان همانند وارفارین، این داروها باعث جلوگیری از لخته شدن خون می‌شوند. آن‌ها هم‌چنین احتمال ابتلا به لخته‌های دیگر را کاهش می‌دهند. با این حال، روش کارکرد داروهای جدید در بدن متفاوت از عملکردهای مربوط به داروی وارفارین می‌باشد. آن‌ها بر یک بخش متفاوتی از روند لخته شدن تاثیر می‌گذارند. این تفاوت اغلب باعث می‌شود که داروهای جدید برای استفاده مناسب‌تر باشد.

مزایای ریواروکسابان

1. از زمانی که مصرف این داروها آغاز می‌گردد تا اوج اثر بخشی، زمان کمتری صرف می‌گردد.
2. در طول درمان نیاز به آزمایش خونی کمتری برای بررسی مواد ضد انعقادی موجود در خون دارند.
3. اثربخشی آن‌ها با رژیم غذایی تداخلی ایجاد نمی‌کنند.

معایب ریواروکسابان

• احتمالا گران‌تر از وارفارین هستند.
• این گزینه‌های دارویی ممکن است خطر خون‌ریزی برای برخی افراد افزایش دهند.
• این داروها به دلیل اینکه به اندازه وارفارین مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند، بنابراین اثرات طولانی مدت آن‌ها بر روی بدن بطور کامل شناخته شده نیست.

آیا باید داروی وارفارین را تغییر دهید؟

اینکه داروهای جدید مزایا و معایب کمی نسبت به داروی وارفارین دارند، مجوزی برای تغییر خودسرانه دارو نیست.

بعنوان مثال اگر نارسایی کلیوی وجود داشته باشد، پزشک به احتمال زیاد مصرف وارفارین را تجویز خواهد نمود، در غیر اینصورت براساس شرایط بدنی موجود، پزشک تصمیم گیرنده نهایی خواهد بود.

ریواروکسابان جایگزین وارفارین

بعضی از بیماران به خاطر عوارض و تداخل‌های زیادی که قرص وارفارین دارد به دنبال جایگزین‌های آن می‌گردند. اما بیشترین قرصی که در ایران به عنوان جایگزین وارفارین تجویز می‌گردد قرص ریواروکسابان است. 

نکات مهم درباره مصرف ریواروکسابان

در صورت بارداری و شیردهی، پزشک خود را در جریان قرار دهید. در صورتی که در چند ماه اخیر اقدام به عمل جراحی نموده‌اید، حتماً پزشک را در جریان قرار دهید. چنانچه سابقه زخم گوارشی و فشارخون بالا دارید به پزشک اطلاع دهید.

در صورت ابتلا به هرگونه اختلال در انعقاد خون که موجب افزایش احتمال خون‌ریزی در بدن شما می‌گردد، اختلال کبدی یا کلیوی پزشک را در جریان قرار دهید. اختلالات قلبی مرتبط با دریچه‌های قلبی و یا سابقه جراحی تعویض دریچه قلب را به پزشک اطلاع دهید.

سابقه و ابتلا به هرگونه بیماری چشمی مرتبط با عروق را به پزشک اطلاع دهید. چنانچه سابقه‌ی بیماری‌های ریوی مزمن دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. لیست کاملی از داروهای مصرفی خود (حتی داروهایی که بدون نسخه از داروخانه تهیه می‌نمایید.) در اختیار پزشک یا داروساز قرار دهید تا در صورت احتمال بروز تداخل دارویی اقدامات لازم صورت گیرد. 

چنانچه به این دارو یا داروهای مشابه حساسیت دارید حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.

منابع:

1. https://www.rxlist.com/script/main/art.asp?articlekey=170265
2. https://www.healthline.com/health/dvt/warfarin-alternatives