چرا کودکان دیر حرف می‌زنند؟ بررسی علل اختلالات گفتاری در کودکان

اختلالات گفتاری مشترک در کودکان

برای برخی از کودکان مشکلات گفتاری و یا دیر به حرف آمدن آن‌ها به مرور زمان بهبود می‌یابد در حالی که در برخی از آنان نیازمند اقدامات درمانی خاصی می‌باشد. در همه این موارد والدین باید به علامت‌های کودک توجه کنند.

حذف عباراتی خاص

این اتفاق زمانی می‌افتد که کودک به جای بیان کردن عبارتی خاصی آن را حذف می‌کند. این حذف کردن می‌تواند بخشی از ابتدای یا انتهای کلمه باشد.  

جایگزینی

این حالت زمانی رخ می‌دهد که کودک به جای بیان کردن درست یک کلمه بخشی از حروف مربوط به آن را با حرفی دیگر جایگزین کرده و سپس ادا نماید.

انحراف

این حالت زمانی رخ می‌دهد که کودک قادر به بیان صداها و حروف یا به طور کلی، کلمات نباشد. این حالت با اصطلاح lisp یا نوک زبانی حرف زدن شناخته می‌شود. برخی از افراد معتقدند که این حالت بدلیل برخی از مشکلات دندانی در کودک بروز می‌کند که باعث بیان تغییر یافته برخی از هجاها مانند "س" می‌شود. این حالت تقریبا به راحتی قابل تشخیص است. این حالت در دوران کودکی بروز می‌کند و در صورت عدم درمان به موقع تا بزرگسالی نیز همچنان ادامه می‌یابد.

ناهنجاری در ادای صدا

با عبور امواج صدا از گلو، بینی و دهان صدای افراد تغییر می‌کند که با عنوان رزونانس شناخته می‌شود. اگر فرزند شما از اختلالات صوتی رنج ببرد ممکن است صدای او مثلا خشن یا سخت شنیده شود. همچنین تو دماغی حرف زدن نیز نوعی ناهنجاری صوتی است که مشکل در عدم تعادل انرژی صدا و عبور آن از حفره‌های بینی و گلو می‌باشد.

آپراکسی گفتار یا کنش پریشی (AOS)

این اختلال حرکتی گفتار زمانی اتفاق می‌افتد که مسیر بین مغز و عملکرد گفتاری شخص (عضلات گفتاری) از بین رفته یا بدون عملکرد باقی می‌ماند. در این حالت کودک از موضوعی که می‌خواهد در مورد آن صحبت کند و یا حتی بنویسد آگاهی دارد با این حال مغز قادر به ارسال پیام‌های صحیح نبوده، و عضلات گفتاری قادر بیان آن مطالب نیستند حتی اگر عضلات گفتاری خودشان به خودی خود عملکرد داشته باشند.

سطوح مختلفی از شدت AOS وجود دارد، که رنج آن از شدت عملکرد تا گفتار نامرتبط متغیر است. امروزه علت بروز این اتفاق در بزرگسالان به آسیب‌های مغزی مانند سکته مغزی مرتبط می‌شود که با عنوان آپراکسی گفتار اکتسابی شناخته می‌شود. اما علت بروز این اتفاقات و به دنیا آمدن کودکان با آسیب‌های مغزی هنوز ناشناخته است. در این میان تشخیص موارد خفیف با دشواری همراه است به خصوص در کودکانی که از چند مشکل گفتاری رنج می‌برند.

علائم

اشکال خفیف این حالت طیفی متغیر از علائم مانند اشتباه در تلفظ کلمات و بی‌نظمی در لحن، ریتم یا تاکید را شامل می‌شود. موارد شدیدتر به راحتی با علائم به خصوصی مانند ناتوانایی در بیان کلمات، ایما و اشاره در بیان صوت کلمات و حرکات بی‌هدفی که باعث تغییر صدای اصلی و تناقض در بیان کلمات می‌گردد، تشخیص داده می‌شوند.

لکنت زبان

لکنت زبان که اکثرا با عنوان مکث در بیان کلمات شناخته می‌شود حالتی بسیار رایج است و به راحتی تشخیص داده می‌شود. شاید بتوان گفت هر کس حداقل یک بار در زندگی خود لحظات لکنت آوری را تجربه کرده باشد. طبق مطالعات موسسه ناشنوایان تقریبا 10 درصد کودکان دچار لکنت زبان هستند و سه چهارم آن‌ها با این حالت بزرگ می‌شوند.

البته نباید این حالت با ایجاد صدای نا به هنجار اشتباه گرفته شود. اکثر مردم از این موضوع بی‌اطلاع هستند که رفتار ارادی و غیر ارادی مانند پلک زدن‌ها و نفس نفس زدن‌های شکمی که با اصطلاح تیک شناخته می‌شوند می‌توانند نشانه‌ای از لکنت زبان باشند. این حالت معمولا در دوران کودکی به وجود آمده و افرادی که در بزرگسالی نیز چنین علائمی را از خود نشان می‌دهند احتمالا از دوران کودکی آن را به همراه داشته‌اند. البته برخی از افراد تنها در موقعیت‌های حساسی مانند صحبت کردن در جمع با چنین مشکلی مواجه می‌شوند.

علائم لکنت زبان

تکرار بخشی از واژه یا تمام آن، کشیدن صدا و آواها و مکث‌های بین کلمات از علائم لکنت زبان هستند حتی علائمی مانند استفاده بیش از حد پر کننده‌های کلماتی (چیز، اوهوم و غیره) نیز می‌تواند از علائم لکنت محسوب شود.

دیس آرتری یا نارساگویی عضویی

این حالت، علامت یک آسیب عضله یا عصب می‌باشد. علت بروز این حالت طیف وسیعی از اتفاقات می‌باشد که می‌توانند باعث بروز این حالت در هر سنی شوند. این حالت به صورت یک اختلال ژنتیکی در رحم و یا بلافاصله بعد از تولد، ناتوانی عضلانی و فلج مغزی بروز می‌کند. در افراد بزرگسال این حالت به دنبال سکته مغزی، تومورها و ام‌اس ممکن است به وجود بیاید.

علائم

این حالت معمولا خودش را به صورت حرف زدن‌های آرام و بریده بریده یا سرعت بالای گفتار با وضوح پایین، محدود بودن حرکات زبان، فک و لب‌ها، ریتم‌های غیرطبیعی و چسبیده در هنگام صحبت کردن، تغییر در کیفیت صدا از قبیل گرفتگی یا خشن بودن صدا، دشواری در بیان کلمات، گفتار ناواضح و مبهم و یا سایر علائم مرتبط نشان می‌دهد.

اختلالات گفتاری مرتبط با اوتیسم

اگر چه خود اوتیسم به نوع خود یک اختلال گفتاری نیست ولی می‌تواند با آن همراه باشد. مشکلات ارتباطی اولین نشانه‌های قابل تشخیص اوتیسم هستند و به همین دلیل است که اختلالات زبانی به طور خاص اختلال ارتباطی کلامی و غیرکلامی یکی از معیارهای تشخیص اولیه برای اوتیسم به حساب می‌آیند. به طور کلی می‌توان گفت توانایی‌های زبانی در سنین کودکی در بیماری اوتیسم با اختلال یا تاخیر همراه است.

البته باید توجه داشت که بسیاری از مسائل مربوط به دیر حرف زدن کودکان مربوط به سایر مشکلات از قبیل مشکلات شنوایی سنجی، عفونت و غیره می‌باشد بنابراین تشخیص نهایی علت بر عهده پزشک خواهد بود.

منابع:

1. https://parenting.firstcry.com/articles/speech-problems-in-children-types-causes-and-remedies/