پیسی (Vitiligo) یا اختلال تولید رنگدانه چیست؟

پیسی (Vitiligo) یا اختلال تولید رنگدانه چیست؟

بیماری است که در  آن پوست، رنگ خود را از دست می‌دهد. در این بیماری ملانوسیت‌ها که رنگدانه‌های پوست را تشکیل می‌دهند تخریب شده و در نتیجه باعث ایجاد لکه‌های سفید بر روی پوست می‌شوند. میزان از دست دادن رنگ غیر قابل پیش‌بینی است. پیسی می‌تواند تمام بدن شما را تحت تاثیر قرار دهد. این بیماری حتی تا دهان و موی سر نیز گسترش پیدا می‌کند. برای پیسی تاکنون درمان خاصی کشف نشده است اما می‌توانید جلوی پیشرفت آن را بگیرید.

علائم پیسی چیست

علامت اصلی پیسی از دست دادن رنگ پوست است. معمولا تغییر رنگ در مناطق آفتابی مانند دست‌ها، پاها، بازوها، صورت و لب‌ها بیشتر خود را نشان می‌دهد. علائم پیسی عبارتند از:

1. از دست دادن رنگ پوست
2. سفید شدن زودرس یا موهای زائد روی پوست سر، مژه، ابرو و ریش
3. از دست دادن رنگ در بافت‌هایی که داخل دهان و بینی شما هستند (غشای مخاطی)
4. از دست دادن یا تغییر رنگ لایه داخلی چشم (شبکی)

پیسی ممکن است در هر سنی شروع شود، اما اغلب قبل از سن 20 سالگی اتفاق می‌افتد.

علت به وجود آمدن پیسی

پیسی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های تولید کننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) می‌میرند و یا تولید آن‌ها متوقف می‌شود و پوست آن قسمت رفته رفته سفید می‌شود. متاسفانه هنوز پزشکان علت بروز آن را متوجه نشده‌اند. اما فکر می‌کنند ممکن است مربوط به وجود یک اختلال که در آن سیستم ایمنی بدن باشد که ملانوسیت‌های پوست را از بین می‌برند.

پیسی می‌تواند به صورت ارثی هم منتقل شود. آفتاب سوختگی، استرس یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی صنعتی نیز باعث اختلال در رنگدانه‌های پوست می‌شوند.

عوارض جانبی بیماری پیسی

افراد مبتلا به پیسی ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند. این خطرات عبارت است از:

1. اختلال اجتماعی یا روانی
2. سرطان پوست
3. مشکلات چشم، مانند التهاب عنبیه  و ورم قرنیه چشم
4. از دست دادن شنوایی

راه‌های تشخیص پیسی

1- تاریخچه پزشکی

اگر پزشک شما به بیماری پیسی مشکوک شده باشد، از شما درباره سابقه پزشکی‌تان سوال خواهد کرد و آن را مورد بررسی قرار خواهد داد. او یک لامپ ویژه برای روشن کردن نور ماوراء بنفش بر روی پوست استفاده می‌کند تا تعیین کند که آیا شما پیسی دارید یا خیر.

2- بیوپسی پوست

علاوه بر جمع‌آوری سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی پوست شما، پزشک ممکن است با سوزن بیوپسی نمونه‌ای از پوست شما را بردار و به آزمایشگاه بفرستد. این کار به دلیل بررسی وضعی دستگاه ایمنی و کم‌خونی شماست.

روش‌های درمانی پیسی

بسیاری از درمان‌ها برای کمک به بازگرداندن رنگ پوست وجود دارد. نتایج متفاوت و غیر قابل پیش‌بینی است. برخی از درمان‌ها عوارض جانبی جدی دارند. بنابراین پزشک ممکن است پیشنهاد کند که ابتدا با استفاده از محصولات گیاهی یا آرایش پوست خود را بهبود ببخشید.

در مورد درمان‌های دارویی و پزشکی این نکته را خاطر نشان کنیم که این روند ممکن است چند ماه طول بکشد تا اثر آن را کمی مشاهده کنید. حتی اگر درمان برای یک مدت موفق باشد، ممکن این علائم مجددا عود کرده و دوباره به حالت اول خود در بیاید.

1- داروهای پزشکی

تاکنون هیچ دارویی نتواسته پیسی را صددرصد درمان کند. اما روش‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند تا کمی آن را بهبود ببخشید.

• نور درمانی (نور ماوراء بنفش)
• کرم ضد التهابی کورتیکواسترویید
• پماد حاوی تاکرولیموس یا پیمکررولیموس (مهار کننده‌های کلسینیرین) که بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند.

در مورد نور درمانی پزشکان توصیه کرده‌اند که در شرایط خاص صورت پذیرد زیرا ریسک سرطان پوست را افزایش می‌دهد. عوارض جانبی می‌تواند شامل قرمزی، تورم، خارش و پوست و خشک باشد. پس از این درمان‌ها بهتر است زیر نور خورشید قرار نگیرید. درمان‌هایی که در آینده برای این بیماری انجام خواهد شد عبارت است از:

• afamelanotide: این دارو برای تحریک ملانوسیت‌های پوست تجویز خواهد شد.
• ژل پروستاگلاندین: برای بازگرداندن ملانوسیت‌های پوست تجویز خواهد شد.
• Tofacitinib: یک داروی خوراکی که معمولا برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود، به نظر می‌رسد برای پیسی نیز مفید باشد.

هم‌چنین جهت پیشگیری از گسترش پیسی می‌توان از مورد زیر استفاده کرد:

• استفاده از کرم و ژل ضد آفتاب
• پوشیدن لباس‌های نخی و پوشیده جهت حفاظت در مقابل اشعه خورشید

2- عمل جراحی

اگر نور درمانی جواب ندهد جراحی و پیوند پوست می‌تواند آخرین راه درمان باشد. خطرات احتمالی این جراحی ممکن است شامل عفونت، زخم، قرمزی و ناتوانی پوست در بازسازی باشد.

3- درمان‌های خانگی

مطالعات نشان می‌دهد که گیاه Ginkgo biloba ممکن است تا حدودی پیسی را درمان کند. تحقیقات زیادی نیز نشان داده که اسید آلفا لیپوئیک، اسید فولیک، ویتامین C و ویتامین B-12 علاوه بر فتوتراپی ممکن است برای درمان پیسی مفید باشد. به همین منظور خوردن و مصرف موضعی این مواد غذایی نیز در جلوگیری از گسترش پیسی حائز اهمیت است:

• عسل و زنجبیل (موضعی و خوراکی)
• ترکیب زردچوبه و روغن نارگیل (موضعی)
• استفاده از سبزیجات سبز مانند کاهو و کلم برگ و کلم قرمز (خوراکی)
• هویج (خوراکی )
• مصرف قرص ویتامین E
• زینک
• ویتامین‌های ب کمپلکس

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vitiligo/diagnosis-treatment/drc-20355916