آشنایی با انواع سرطان و تومورهای چشم به همراه روش‌های درمانی
تومور چشم چیست
تومورهای چشمی که به عنوان تومورهای بصری نیز شناخته می‌شوند، تومورهایی هستند که در چشم‌ها به وجود می‌آیند. تومور مجموعه‌ای از سلول‌ها است که دارای رشد غیرطبیعی هستند و می‌توانند بدخیم (سرطانی) یا خوش‌خیم (معمولا بی‌ضرر) باشند.
تومورهای چشم ممکن است بر روی پلک‌ها، در درون چشم (ملتحمه، مشیمیه یا شبکیه چشم) و یا در حلقه دور آن (حفره‌ای که چشم را در بر می‌گیرد) ظاهر شوند. با توجه به حساس بودن اینگونه تومورها، تشخیص زودهنگام و درمان فوری این بیماری ضروری است.
انواع تومورهای چشمی
1- تومورهای چشم متاستاز
شایع‌ترین نوع تومور چشم، متاستاز است. این نوع تومور، یک تومور ثانویه ناشی از سرطان است که از یک قسمت بدن به قسمت دیگر گسترش یافته و اغلب از ریه، پستان، روده یا پروستات به این نقطه رسیده است.
2- ملانوم چشم
ملانوم چشم با اینکه نادر بوده اما جزء شایع‌ترین تومورهای چشمی به حساب می‌آید که بیشتر در افراد بالغ مشاهده می‌شود. گاهی اوقات این نوع ملانوم، ملانوم عنبیه یا ملانوم مشیمیه نیز نامیده می‌شود. این عارضه از سلول‌های رنگدانه موجود در چشم تشکیل شده و در سه ناحیه چشم یعنی قرنیه، پرزچه و مشیمیه قابل مشاهده است. این سه ناحیه از چشم به طور کلی "عنبیه" را تشکیل می‌دهند.
3- رتینوبلاستوما
شایع‌ترین تومور بدخیم چشم در کودکان می‌باشد، این نوع تومور بسیار تهاجمی است. بنابراین تشخیص و درمان زودهنگام آن ضروری است.
4- غده خونرگی مشیمیه
غده خونرگی یک نوع تومور خوش‌خیم (بدون خطر متاستاز) است. با این حال، بسیار سریع و پرخاشگر بوده و خطر ابتلا به نابینایی را به همراه دارد؛ زیرا با رشد خود عصب بینایی (فرستنده تصاویر از شبکیه چشم به مغز) و ماکولا را فرا می‌گیرد. (منطقه مرکزی شبکیه که باعث می‌شود چشم اشیا را ببیند)
5- خال گوشتی
ضایعات رنگی یا غیررنگی خوش‌خیمی که در حاشیه پلک یا خود پلک به وجود آمده و ممکن است به تومورهای بدخیم تبدیل شوند.
6- پاپیلومای چشمی
یک نوع تومور خوش‌خیم که به آرامی در پلک رشد کرده و عمدتا در سالمندان قابل مشاهده است.
7- گل مژه مزمن
یک نوع تومور خوش‌خیم و التهابی غدد چربی.
8- کارسینوم سلول‌های بنیادی
تومور بدخیم ناشی از پوست بیرونی که می‌تواند به عنوان یک ضایعه متورم، زخمی و یا تصلب بافت ظاهر شود. این عارضه باید به طور کامل برداشته شود.
9- غده استخوانی مشیمیه
غده استخوانی مشیمیه یک تومور خوش‌خیم استخوانی است که معمولا در دهه دوم و سوم زندگی، زنان را مبتلا می‌کند. خود تومور از بافت استخوانی بالغ تشکیل شده و دارای فواصل میله‌ای، فضاهای حفره‌دار و مویرگ‌ها است. تومور اغلب در شبکیه چشم به وجود آمده و ممکن است به گودی شبکیه گسترش پیدا کند، و منجر به از دست دادن بینایی شود.
علائم و نشانه‌های رایج تومورهای چشمی
- برجستگی یا پیش آمدگی چشم (معمولا بدون درد)
- قرمزی چشم
- تغییرات در بینایی
- سوزش
- خارش
- ورم
- احساس اینکه چیزی در چشم شماست
- احساس مشاهده فلاش نور
- تاری دید
- از دست رفتن بینایی
- اشیاء متحرک
- مردمک تغییر شکل یافته
- گلوکوم
عوامل به وجود آورنده تورمورهای چشمی
- سن
- نژاد
- تاریخچه پزشکی
- سابقه خانوادگی
- سن و نژاد
به طور کلی، ملانوم اولیه درون چشمی در افراد بالای 50 سال با میانگین سن تشخیص 55 سال مشاهده می‌شود. این نوع سرطان چشم در کودکان و افراد بالای 70 سال نادر است. علاوه بر این، ملانوم و سایر انواع تومورهای چشمی بیشتر در افراد سفیدپوست اتفاق افتاده و افراد سیاه پوست کمتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. هم‌چنین میزان شیوع در مردان و زنان یکسان است.
1- تاریخچه پزشکی
کارسینوم سلول بنیادی، کارسینوم سنگ‌فرشی، کارسینوم غدد چربی و ملانوم بدخیم، انواع سرطان‌های پلک هستند. افرادی که دارای تجمع رنگدانه‌های اضافی در چشم و پوست اطراف چشم هستند و لکه‌هایی مانند خال و یا چند خال با شکل و یا رنگ نامنظم در درون چشمشان وجود دارد بیشتر احتمال دارد که به تومورهای چشمی مبتلا شوند.
2- سابقه خانوادگی
علاوه بر این، برخی تومورهای چشمی وراثتی بوده و ژن‌ها مسئول انتقال آن‌ها هستند. این نوع عارضه‌ها معمولا به علت جهش یا تغییر در یک ژن ایجاد می‌شوند. نور خورشید یا مواد شیمیایی خاص ممکن است خطر ابتلا به برخی تومورهای چشمی مانند ملانوم را افزایش دهند. برخی دیگر از تومورها نظیر رتینوبلاستومای مادرزادی، بیشتر از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شوند.
درمان‌های رایج تومورهای چشمی
درمان تومورهای چشم بستگی به نوع، محل و اندازه آن‌ها دارد. به طور کلی، تومورهای بدخیم باید به وسیله جراحی ظریفی که ممکن است با شیمی درمانی یا رادیوتراپی همراه بوده و توسط تومورشناس انجام می‌شود برداشته شوند.
برای درمان ملانوم مشیمیه، درمان اصلی معمولا براکی تراپی است که شامل یک روتنیم رادیواکتیو یا صفحه یددار است که چند روز در منطقه تومور جایگذاری می‌شود. با توجه به این که این درمان یک درمان موضعی است، از تابش خارجی جلوگیری نموده و هر عارضه جانبی را کاهش می‌دهد.
علاوه بر این، غده خونرگی مشیمیه اغلب با استفاده از درمان فوتوداینامیک به همراه ترکیب شیمی درمانی لیزری و کریوتراپی درمان می‌شوند. پروتون درمانی که نوعی پرتودرمانی ذره‌ای است، یکی از درمان‌های استاندارد طلایی برای ملانوم چشم است که، شایع‌ترین سرطان بدخیم چشم به شمار آمده و رایج‌تر از سایر تومورها می‌باشد.
تکنیک پیشرفته‌تر دیگر، پرتودرمانی تعدیل شده است که به نحو دقیق‌تری بر روی تومورهای چشم تمرکز می‌کند.
درمان ضایعات خوش‌خیم
ضایعات خوش‌خیم موجود در خارج از چشم نیز می‌توانند از طریق جراحی برداشته شوند. علاوه بر این، می‌توان این ضایعات را با استفاده از مواد شیمیایی خاص یا سوزاندن برداشت.
درمان سرطان چشم
1- تخلیه چشم
در برخی موارد حاد نظیر سرطان چشم، تنها انتخاب درمانی، تخلیه چشم است.
2- لیزر درمانی
در لیزر درمانی از لیزر برای کوچک نمودن تومورها استفاده می‌شود. این درمان معمولا عوارض جانبی کمتری نسبت به جراحی یا پرتودرمانی دارد.
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
