مکمل کوآنزیم Q10 چیست و در چه مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

قرص کوآنزیم کیوتن چیست؟

کوآنزیم کیو 10 (COQ10) مولکولی است که در بدن تولید می‌شود. این ماده در طول تولید، انرژی و به عنوان بخشی از سیستم آنتی اکسیدان‌های درونی به اندامک میتوکندری سلول‌ها کمک می‌کند. این ماده شبیه به سایر ترکیبات شبه ویتامینی است که برای بقا حیاتی است، اما لزومی برای مصرف مکملی آن وجود ندارد. این ماده در سرتاسر بدن یافت می‌شود اما به طور ویژه در قلب، کلیه، کبد و پانکراس وجود دارد.

این ماده در مواد غذایی مختلف یافت می‌شود اما عمدتا در گوشت و ماهی وجود دارد.

خواص کوآنزیم Q10

برخی تحقیقات حاکی از پیشرفت‌های جزئی در عملکرد رگ‌های خونی است که منجر به کاهش فشارخون و بهبود جریان خون شده بود. با این حال، برای تأیید این موضوع، مطالعات بیشتری لازم است.

به نظر می‌رسد برای کاهش علائم فیبرومیالژیا بسیار مؤثر است، اما این براساس مطالعات اندکی انجام شده است و برای تأیید این امر تحقیقات بسیار بیشتری لازم است. با این وجود به دلیل تحمل حمله قلبی، مصرف داروهای استاتین، حالت‌های مختلف بیماری و پیری، احتمال کمبود آن وجود دارد.

1- تاثیر کوآنزیم q10 در محافظت از ریه‌ها:

از بین تمام اعضای بدن، ریه‌ها بیشترین تماس را با اکسیژن دارند. این باعث می‌شود آن‌ها نسبت به آسیب اکسیداتیو بسیار حساس باشند. افزایش آسیب اکسیداتیو در ریه‌ها و خاصیت ضعیف محافظتی آنتی اکسیدان‌ها، از جمله مقادیر کم کوآنزیم Q10، می‌تواند منجر به بیماری‌های ریه مانند آسم و ا‌نسداد مزمن ریوی (COPD) شود.

یک مطالعه نشان داد که همراه با کوآنزیم Q10 باعث کاهش التهاب در افراد مبتلا به آسم و هم‌چنین نیاز آن‌ها به داروهای استروئیدی برای درمان آن‌ها می‌گردد.

2- کمک به بهبود عملکرد مغز:

عملکرد میتوکندری‌ها با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. اختلال عملکرد میتوکندری می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های مغزی و بیماری‌هایی مانند آلزایمر و پارکینسون شود. متأسفانه مغز به دلیل دارا بودن اسید چرب زیاد و تقاضای زیاد آن برای اکسیژن بسیار مستعد آسیب اکسیداتیو است. این آسیب اکسیداتیو تولید ترکیبات مضر که می‌تواند بر حافظه، شناخت و عملکردهای بدنی تأثیر بگذارد، تشدید می‌کند.

3- تاثیر کیوآنزیم q10 در پیشگیری از سرطان:

استر‌س اکسیداتیو باعث آسیب سلول‌ها و عملکرد آن‌ها می‌شود. اگر بدن شما قادر به مقابله مؤثر با آسیب اکسیداتیو نباشد، ممکن است ساختار سلول‌های شما آسیب ببیند، احتمالاً خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

تحقیقات حاکی از این مساله بوده است که افراد مبتلا به سرطان دچار کمبود این ماده گردیده اند. کوآنزیم Q10 ممکن است سلول‌ها را از ا‌سترس اکسیداتیو محافظت نموده و تولید انرژی سلولی را ترویج کرده و سلامت و بقای آن‌ها را ارتقا بخشد.

4- کمک به بهبود عملکرد ورزشی:

ا‌سترس اکسیداتیو می‌تواند بر عملکرد عضلات و بنابراین عملکرد ورزشی تأثیر بگذارد. به طور مشابه، عملکرد میتوکندری غیرطبیعی می‌تواند انرژی عضلات را کاهش دهد، و این باعث می‌شود عضلات به طور موثر منقبض نشده و قادر به حفظ فعالیت ورزشی نباشند. علاوه بر این، مکمل کوآنزیم Q10 می‌تواند به افزایش قدرت حین ورزش و کاهش خستگی کمک کند، که هر دو باعث بهبود عملکرد ورزش می‌شوند.

5- تاثیر کوآنزیم q10 بر پوست:

پوست شما بزرگ‌ترین عضو بدن شما است و به طور گسترده در معرض عوامل آسیب رسان که باعث پیری می‌شوند. این عوامل می‌توانند داخلی یا خارجی باشند.

برخی از عوامل آسیب رسان داخلی شامل آسیب سلولی و عدم تعادل هورمونی است. عوامل خارجی شامل عوامل محیطی مانند اشعه ماوراء بنفش می‌باشند. عناصر مضر می‌توانند به کاهش رطوبت پوست و کاهش محافظت در برابر مهاجمان محیطی و هم‌چنین نازک شدن لایه های پوست منجر شوند.

استفاده از کوآنزیم q10 به طور مستقیم بر روی پوست می‌تواند با افزایش انرژی تولیدی در سلول‌های پوستی و ارتقاء محافظت آنتی اکسیدانی، آسیب‌های ناشی از عوامل داخلی و خارجی را کاهش دهند. در حقیقت می‌تواند باعث کاهش عمق چین و چروک های پوستی گردد. کاهش سطوح این ماده می‌تواند احتمال ابتلای به سرطان پوست را نیز بیشتر نماید.

6- تاثیر کیوتن بر اسپرم:

به دلیل کاهش تعداد و کیفیت تخمک‌های موجود، باروری زن با افزایش سن کاهش می‌یابد. با افزایش سن این مقدار کاسته شده و باعث می‌شود که محافظت از تخمک‌ها در برابر صدمات اکسیداتیو نیز کاهش یابد. به طور مشابه، اسپرم مرد نیز مستعد اثرات ناشی از آسیب اکسیداتیو است که ممکن است منجر به کاهش تعداد اسپرم، کیفیت پایین اسپرم و ناباروری شود.

مطالعات متعددی نتیجه گرفته‌اند که مکمل کوآنزیم Q10 ممکن است با افزایش محافظت آنتی اکسیدانی، کیفیت، فعالیت و غلظت اسپرم را بهبود بخشند.

فواید کوآنزیم کیو 10

بسیاری از افراد از کوآنزیم Q10 برای درمان شرایط قلبی و عروق خونی مانند نارسایی احتقانی قلب (CHF)، درد قفسه سینه (آنژین)، فشارخون بالا و مشکلات قلبی در ارتباط با داروهای خاص سرطانی استفاده می‌کنند. هم‌چنین برای بیماری‌های زیر می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

• دیابت
• بیماری لثه (در مورد بیماری‌های لثه و دیابت از طریق دهان مصرف شده و مستقیما بر روی لثه ها اعمال می‌شوند)
• سرطان سینه
• بیماری‌ هانتینگتون
• بیماری پارکینسون
• دیستروفی عضلانی
• افزایش تحمل به ورزش
• سندرم خستگی مزمن (CFS)
• بیماری لایم

برخی افراد بر این باورند که کوآنزیم Q10 می‌تواند ریزش مو را در رابطه با مصرف وارفارین (کومادین)، دارویی که برای تعویق انداختن زمان لخته شدن خون استفاده می‌شود، درمان کند.

برخی افراد هم‌چنین فکر می‌کنند که کوآنزیم Q10 قادر است به افزایش انرژی کمک کند. این امر بدین دلیل است که کوآنزیم Q10 در تولید ATP، مولکولی در که در انتقال انرژی سلول‌های بدن نقش دارد همانند باتری قابل شارژ عمل می‌کند.

کوآنزیم Q10 برای درمان اختلالات ارثی یا اکتسابی که تولید انرژی در سلول‌های بدن را محدود می‌کند (اختلالات میتوکندری) و هم‌چنین برای بهبود عملکرد فعالیتی، مورد آزمایش قرار گرفته است.

برخی افراد هم‌چنین از کوآنزیم Q10 برای تقویت سیستم ایمنی بدن مبتلایان به HIV / AIDS، ناباروری مردان، سر‌دردهای میگرنی و مقابله با درد عضلانی استفاده می‌کنند که بعضا توسط گروهی از داروهای کاهش دهنده کلسترول به نام "استاتین" ایجاد می‌شود.

کوآنزیم Q10 حتی برای افزایش طول عمر نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این تفکر از آن جایی شروع شد که میزان کوآنزیم Q10 در 20 سال اول زندگی بالاترین مقدار است. در سن 80 سالگی، سطح کوآنزیم Q10 می‌تواند پایین‌تر از زمان تولد باشد.

برخی تصور می‌کردند که بازیابی مقادیر بالای کوآنزیم Q10 در اواخر عمر ممکن است باعث طولانی‌تر شدن زمان زندگی افراد شود. این تفکر در باکتری‌ها عمل می‌کند، اما در موش های آزمایشگاهی این چنین نبوده است. تحقیقات بیشتری لازم است تا ببینیم آیا این در افراد مؤثر است یا خیر.

دلایل کمبود کوآنزیم کیو 10

برخی از دلایل کمبود این مکمل عبارتند از:

• کمبودهای تغذیه‌ای، مانند کمبود ویتامین B6
• نقص ژنتیکی در سنتز کوآنزیم کیو 10 و یا استفاده از آن
• افزایش تقاضا توسط بافت به عنوان پیامد ناشی از یک بیماری
• بیماری‌های اندامک میتوکندری
• ا‌سترس اکسیداتیو به دلیل پیری
• عوارض جانبی درمان استاتین

منابع و دوز کو آنزیم q10

مواد غذایی حاوی کو آنزیم کیو 10 عبارتند از:

• اندام‌های گوشتی مانند کلیه و کبد
• برخی گوشت‌های ماهیچه‌ای مانند گوشت گاو و گوشت مرغ
• ماهی های پر چرب مانند ساردین، شاه ماهی، ماهی خال مخالی و ماهی قزل آلا
• سبیجاتی مانند گل کلم، اسفناج و کلم بروکلی
• حبوباتی مانند سویا، عدس بادام زمینی
• میوه‌هایی مانند پرتقال و توت فرنگی
• غلات کامل
• آجیل‌ها و دانه‌های خوراکی مانند انه کنجد و پسته
• روغن‌هایی مانند روغن سویا و کلزا

افراد می‌توانند کوآنزیم کیو 10 را با خوردن برخی از گوشت ها و پروتئین‌های غلات به دست آورند، اما مقدار موجود در این مواد غذایی برای افزایش قابل توجهی کوآنزیم کیو 10 در بدن بسیار اندک است. این مکمل‌ها برای تزریق داخل وریدی (IV) یا به صورت کپسول یا قرص در دسترس هستند.

دوز روزانه معمولی برای کسی که دچار کمبود کوآنزیم کیوتن می‌باشند 100-200 میلی‌گرم است. به نظر می‌رسد دوزهای 500 میلی‌گرم نیز به خوبی تحمل می‌شوند، اگر چه تا دوز های 1200 میلی‌گرم نیز در طی تحقیقات بی‌خطر بوده اند.

افراد قبل از شروع مکمل‌ها یا داروهای جدید باید با پزشک خود صحبت کنند.

از آنجایی که کوآنزیم کیو 10 یک ترکیب محلول در چربی است، جذب آن آهسته و محدود است. با این حال، مصرف مکمل‌های  کوآنزیم Q10 با غذا می‌تواند به بدن کمک کند تا آن را تا سه برابر سریع‌تر از مصرف آن بدون مواد غذایی جذب کند. علاوه بر این برخی از محصولات مانند روغن‌ها نیز می‌توانند فرآیند جذب را تسریع بخشند.

بدن قادر به ذخیره این مکمل نیست بنابراین می‌توان آن را به صورت روزانه مصرف نمود. بدن تا حدود زیادی قادر به تحمل این مکمل می‌باشد اما در صورت بروز برخی از عوارض بهتر است دوزهای مصرفی را به دو تا سه قسمت کوچک‌تر تقسیم نمود.

عوارض قرص کوآنزیم کیوتن

به نظر می‌رسد مکمل‌های کوآنزیم q10 بی‌خطر و تحمل خوبی دارند. برخی از عوارض خفیف ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• مشکلات گوارشی
• سردرد
• بی‌خوابی
• راش پوستی
• خستگی
• سرگیجه
• حساسیت به نور
• تحریک‌پذیری

تداخلات دارویی

مصرف استاتین ممکن است میزان کوآنزیم  q10 را در خون فرد کاهش دهد. مطالعات کاهش قابل توجهی در غلظت کوآنزیم  q10 پلاسما را به دنبال درمان با استاتین نشان داده‌اند. علاوه بر این، کوآنزیم q10 ممکن است اثر داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین را کاهش دهد و این ممکن است خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. کوآنزیم q10 هم‌چنین ممکن است با انسولین و برخی داروهای شیمی درمانی اختلال ایجاد نماید.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/324113
2. https://examine.com/supplements/coenzyme-q10/
3. https://www.rxlist.com/coenzyme_q-10/supplements.htm
4. https://www.healthline.com/nutrition/coenzyme-q10