انقباض و گرفتگی عضلات چیست و چطور این دردهای عضلانی را درمان کنیم؟

گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات، انقباض ناگهانی یک یا چند عضله است. انقباض عضلات برای مدتی به شما اجازه استفاده از عضله درگیر را نمی‌دهد. تمرین و کار کردن به مدت طولانی و به خصوص در هوای گرم می‌تواند منجر به انقباض عضلات شود. هم‌چنین مصرف برخی داروها و برخی بیماری‌ها نیز می‌تواند باعث چنین اتفاقی شود. انقباض عضلات را اغلب می‌توان در خانه درمان کرد.

علائم انقباض و گرفتگی عضلات

انقباض عضلات، معمولا عضلات پا و بخصوص عضلات پشت پا را درگیر می‌کند. در کنار درد شدیدی که به وجود می‌آید ممکن است توده‌ای را در زیرپوست احساس کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

معمولا انقباض عضلات خود به خود خوب می‌شود و به ندرت چنان جدی می‌شود که نیاز به درمان و مراجعه به پزشک داشته باشد. در صورتی که برای انقباضات اتفاقات زیر افتاد به پزشک مراجعه کنید:

• ناراحتی شدید
• تورم و قرمزی پا و تغییر پوست
• ضعف ماهیچه
• در صورتی که مرتب اتفاق بی‌افتد
• با درمان‌های خانگی بهبود پیدا نکند
• بروز آن دلیل واضحی نداشته باشد

دلیل انقباض عضلات

استفاده زیاد از یک ماهیچه، کم آبی بدن، کشش ماهیچه یا اینکه به مدت طولانی یک وضعیت بدنی داشته باشید منجر به انقباض عضله می‌شود. اگرچه اکثر انقباضات عضله‌ای بی‌ضرر هستند اما برخی از آن‌ها می‌توانند نشان دهنده نوعی بیماری باشد مانند:

1- کمبود خون

باریک شدن رگ‌هایی که خون را به پاها می‌رساند می‌تواند در زمان ورزش منجر به ایجاد دردی شبیه به انقباض عضله در پاها شود. این انقباضات معمولا پس از توقف ورزش بهبود پیدا می‌کنند.

2- فشار عصبی

فشار اعصاب نخاعی می‌تواند دردی شبیه به انقباضات عضله‌ای در پاها به وجود آورد. راه رفتن در وضعیتی که اندکی سر به سمت جلو باشد می‌تواند شروع این علائم را به تاخیر انداخته یا منجر به بهبود آن‌ها شود.

3- فقدان مواد معدنی

مقدار کم پتاسیم، کلسیم یا منیزیوم در رژیم غذایی می‌تواند انقباض عضلات را در پی داشته باشد. داروهای ادرار آور که معمولا برای فشارخون بالا تجویز می‌شوند این مواد معدنی را در بدن کم می‌کنند.

فاکتورهای خطر در گرفتگی و انقباض عضله‌ها

فاکتورهای خطری که احتمال بروز انقباضات عضله‌ای را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر هستند:

1- سن

در افراد با سنین بالا حجم توده ماهیچه‌ای کاهش پیدا می‌کند، در نتیجه ماهیچه‌هایی که باقی می‌مانند به راحتی تحت استرس قرار می‌گیرند.

2- کم آبی بدن

ورزشکارانی که در هوای گرم تمرین می‌کنند و دچار خستگی و کم آبی بدن می‌شوند معمولا به انقباض عضله‌ای دچار می‌شوند.

3- بارداری

انقباض عضله‌ای در طول بارداری شایع است.

4- سایر بیماری‌ها

اگر دچار بیماری‌های عصبی، کبدی، تیروئید و دیابت هستید، ریسک بالایی برای ابتلا به انقباض عضله‌ای دارید.

راه‌های جلوگیری از بروز انقباض عضله‌ای

1- کم آب نشدن بدن

روزانه مقدار زیادی مایعات بنوشید. مقدار مایعات مصرفی بستگی به سن، جنسیت، سلامت، آب و هوا، غذا، سن و داروهای مصرفی‌تان دارد. مایعات به منقبض و منبسط شدن عضلات کمک کرده، منجر بهتر شدن سلول‌های ماهیچه‌ای شده و در نتیجه کمتر خسته می‌شوند. در حین فعالیت، در طی هر وقفه‌ای که پیش می‌آید آب بنوشید، و پس از پایان فعالیت هم به نوشیدن آب یا هر نوع مایعات دیگری ادامه بدهید.

2- کشش ماهیچه‌ها

قبل و بعد از آنکه برای مدت طولانی از ماهیچه‌ای استفاده کنید آن را بکشید. اگر شب دچار انقباض عضله‌ای می‌شوید قبل از آنکه به رختخواب بروید عضلات خود را بکشید. تمرین سبک مانند دوچرخه سواری به مدت چند دقیقه قبل از خواب شبانه، می‌تواند در هنگام خواب مانع از انقباض عضله‌ای شود.

درمان گرفتگی عضلات

پزشک برای درمان، تمرینات کششی را به شما آموزش می‌دهد که می‌توان با انجام آن‌ها شانس ابتلا به انقباضات ماهیچه‌ای را کاهش دهید. هم‌چنین نوشیدن آب به میزان کافی هم مانع از بروز چنین انقباضاتی می‌شود. اگر انقباضات به حدی باشد که مانع از خوابیدن شود، پزشک دارویی برای آرام‌سازی ماهیچه‌ها تجویز می‌کند.

درمان‌های خانگی و روش زندگی

1- کشش و ماساژ ماهیچه

کشش و ماساژ ماهیچه منقبض شده می‌تواند به آرام کردن آن کمک کند. اگر انقباضات در پا باشد، وزن خود را بر روی عضله منقبض شده پا انداخته و به آرامی زانوی خود را خم کنید. اگر نمی‌توانید بایستید، روی زمین یا صندلی نشسته و پای منقبض شده را دراز کنید.

کف پای منقبض شده را بدون اینکه پا خم شود به سر نزدیک کنید. این روش برای عضلات همسترینگ (پشت پا) کاربرد دارد. در صورتیکه عضلات چهار سر ران (بخش جلویی) درد داشت می‌توانید به طرف صندلی خم شده و پای منقبض شده را به سمت پشت (باسن) بکشید.

2- گرم یا سرد کردن ماهیچه

حوله گرمی را روی ماهیچه منقبض شده قرار دهید. حمام آب گرم یا ریختن آب گرم روی پا می‌تواند به بهبودی کمک کند. هم‌چنین ماساژ دادن ماهیچه منقبض شده با یخ می‌تواند منجر به کاهش درد شود.

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/muscle-cramp/diagnosis-treatment/drc-20350825