اقدامات قبل از بارداری که زوجین باید در نظر داشته باشند

خواه بصورت فعالانه قصد باردار شدن داشته باشید و یا بدون تصمیم گیری قبلی بارداری صورت بگیرد، در هر دو حالت انجام اقدامات قبل از بارداری ضروری می‌باشد. یکی از دلایل این گفته این است که بارداری‌های بدون برنامه قبلی بیشتر در معرض خطر برای تولد نوزادان نارس و کم وزن می‌باشند.

اقدامات قبل از بارداری به معنای مراقبت خوب از بدن و ذهن در دوره‌ای است که می‌توانید بچه دار شوید. تمامی زوجین می‌توانند از این سبک زندگی سالم بهره مند شوند. بنابراین اگر قصد بچه دار شدن دارید یا تنها می‌خواهید بر روی آینده نزدیک سرمایه گذاری کنید، در ادامه برخی از موارد ذکر شده که بایستی بر روی آنها تمرکز کنید.

مسیر بهبود کیفیت زندگی

موارد زیر جزو مراحل مهمی به شمار می‌روند که به شما کمک می‌کنند تا برای سالم‌ترین بارداری ممکن آماده شوید.

قبل از بارداری چی بخوریم؟

مصرف اسید فولیک خود را بالا ببرید. اسید فولیک یک ویتامین B است که بدن ما از آن برای ساختن سلول‌های جدید استفاده می‌کند. اسید فولیک به ویژه در مواقعی که سلولها به سرعت در حال تقسیم و رشد هستند، همانند دوران بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌گردد. دریافت اسیدفولیک کافی یکی از اقدامات تقویتی قبل از بارداری می‌باشد که می‌تواند از دو نقص لوله عصبی شایع و بسیار جدی (NTDs) جلوگیری کند: اسپینا بیفیدا و آننسفالی. هر دو این بیماری‌ها در اوایل بارداری (در اوایل هفته سوم تا چهارم بعد از بارداری) اتفاق می‌افتد، یعنی حتی قبل از اینکه بسیاری از زنان در مورد بارداری خود بدانند.

1- آنانسفالی یا آننسفالیس (Anencephaly):

هنگامی که نوزادی بدون قسمت جلوی مغز و قسمت تفکر و هماهنگ کننده مغز (مخ) به دنیا می‌آید. بخش‌های باقیمانده مغز اغلب توسط استخوان یا پوست پوشانده نمی‌شوند.

2- اسپینا بیفیدا:

در هر نقطه‌ای از ستون فقرات پشت، اگر ستون فقرات که از طناب نخاعی محافظت می‌کند به درستی تشکیل و بسته نشود، این شرایط می‌تواند اتفاق بیافتد. این حالت اغلب منجر به آسیب به نخاع و اعصاب می‌شود. اسپینا بیفیدا ممکن است باعث ناتوانی‌های جسمی و فکری شود که از خفیف تا شدید متغیر خواهد بود.

سرویس بهداشت عمومی ایالات متحده و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه می‌کنند که همه زنان در سنین باروری (بین 15 تا 45 سال) هر روز 0.4 میلی‌گرم (400 میکروگرم) اسید فولیک مصرف کنند.

قبل از بارداری چی نخوریم؟

از مصرف برخی ماهی‌های خاص اجتناب کنید. برخی از ماهی‌ها از جمله شمشیر ماهی، شاه ماهی خال مخالی و کوسه حاوی فلزی به نام متیل جیوه هستند. قرار گرفتن در معرض این فلز می‌تواند برای جنین در حال رشد مضر باشد. به عنوان اقدامات غذایی قبل از بارداری توجه به این نکته ضروری است که اگر به طور مرتب این ماهی‌ها را مصرف می‌کنید، متیل جیوه می‌تواند در جریان خون شما جمع شود. از آنجا که کاهش سطح این ماده در خون ممکن است مدت زیادی طول بکشد، در حالی که قصد باردار شدن دارید از مصرف این ماهی‌ها خودداری کنید.

سایر ماهی‌های پخته شده و غذاهای دریایی مناسب هستند البته تا زمانی که انواع مختلفی از ماهی را مصرف کنید. هفته‌ای حداکثر 2 وعده غذایی متوسط از دسته ماهی‌هایی که متیل جیوه کمتری دارند، انتخاب کنید. این موارد می‌توانند شامل میگو، ماهی تن، ماهی آزاد، پولاک و گربه ماهی است. بخاطر داشته باشید، ماهی سفید دارای متیل جیوه بیشتری است.

سیگار کشیدن و نوشیدن الکل را ترک کنید. هر دو این مواد می‌توانند تهدید کننده سلامت جنین بوده و خطر تولد زودرس، نقایص لوله‌های عصبی، اختلالات طیف جنین الکلی و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش دهند.

آزمایشات قبل از بارداری

1- برای یک معاینه پیش از بارداری برنامه‌ریزی کنید:

مهم است که قبل از باردار شدن هرگونه بیماری مزمن را کنترل کنید. شناسایی آنها اکنون می‌تواند شانس شما را برای داشتن بارداری سالم هم برای شما و هم برای کودک‌تان تقویت نماید. این معاینه باید شامل موارد زیر باشد:

2- سابقه پزشکی و خانوادگی شما:

اگر مبتلا به شرایط خاصی مانند دیابت، فشارخون بالا، آسم، اختلالات تشنج یا فنیل کتونوریای مادرزادی می‌باشید، باید نحوه مدیریت آنها را در دوران بارداری یاد بگیرید.

3- هر واکسن یا تقویت کننده‌ای که ممکن است لازم داشته باشید، دریافت کنید:

برخی از واکسن‌ها را می‌توان در دوران بارداری تزریق کرد، اما واکسن سرخچه و آبله مرغان باید قبل از باردار شدن، تزریق شوند.

4- تمام داروهای بدون نسخه و تجویزی از جمله ویتامین‌ها، مکمل‌های غذایی و گیاهی که استفاده می‌کنید:

برخی از داروها می‌توانند نقایص جدی در هنگام تولد ایجاد کنند، بنابراین حتماً همه مواردی را که مصرف می‌کنید با پزشک خود مطرح نمایید.

قبل از بارداری چه کنیم؟

1- روش پیشگیری از بارداری متوقف کنید:

دو ماه قبل از این که شروع به تلاش برای بارداری نمایید روش‌های پیشگیری از بارداری خود را متوقف کنید. این حالت به شما اجازه می‌دهد تا اطلاعات کلی مانند 28 تا 32 روزه بودن سیکل قاعدگی خود بدانید. اگر مدتی تحت مصرف قرص بوده‌اید، چرخه شما می‌تواند متفاوت از چرخه قبل از زمان شروع باشد. بعد از مصرف قرص ممکن است مدتی طول بکشد تا سطح هورمون‌ها به حالت اولیه بازگردد، اما اگر بعد از سه ماه قاعدگی همچنان بارداری صورت نگیرد، بهتر است یک چکاپ توسط پزشک انجام شود.

2- به یک وزن سالم برسید:

اضافه وزن می‌تواند بارداری را دشوارتر کند. هم‌چنین خطر ابتلا به برخی مسائل در دوران بارداری را افزایش می‌دهد، از جمله فشارخون بالا (پره اکلامپسی)، دیابت بارداری، تولد نوزاد مرده و احتمال نیاز به زایمان سزارین. کاهش وزن قبل از باردار شدن می‌تواند به شما در بهبود احتمال بارداری و زایمان کمک کند.

محاسبه شاخص توده بدنی بزرگسالان (BMI) در مراکز بهداشت می‌تواند به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات قبل از بارداری محسوب شده و برای تخمین محدوده سلامتی مادر صورت می‌گیرد. همیشه با پزشک خود در مورد بهترین راه برای رسیدن به اهداف کاهش وزن صحبت کنید. شاخص توده بدنی 19 الی 24 برای بارداری ایده آل می‌باشد.

3- استراحت کافی داشته باشید:

یکی از اقدامات قبل از بارداری این است که خواب و استراحت کافی داشته باشید چرا که دوران بارداری زمانی همراه با سوزش معده، تکرر ادرار و پوزیشن‌های بسیار دشوار است که محرومیت از خواب کافی را ایجاد می‌نماید.

4- استرس خود را کاهش دهید:

تحقیقات حاکی از این مسئله هستند که استرس می‌تواند توانایی برای بارداری را به تاخیر بیندازد. محققان می‌گویند برای کاهش استرس و نادیده گرفتن افکار قبل از خواب می‌توانید 15 دقیقه قبل از رفتن به تختواب تمامی افکار مزاحم خود را بنویسید. این روش به شما کمک می‌کند تا احساس خوش بینی و نگرانی کمتری داشته باشید.

5- نگاهی به وعده‌های غذایی خود بیندازید:

به احتمال زیاد شما و همسرتان چندین غذای محلی دارید که سعی کرده‌اید آن‌ها را امتحان کنید بنابراین قبل از بارداری شروع به لیست کردن آن‌ها کنید. اگر چه در دوران بارداری هم چنان قادر به صرف وعده‌های غذایی خواهید بود ما به احتمال زیاد وعده‌های غذایی شما دستخوش تغییرات زیادی خواهند شد. مسائل مربوط به بارداری مانند سوزش معده و یا حتی ولع خوردن غذاهای عجیب و یا انزجار از مواد غذایی می‌تواند کام شما را از بین ببرد.  

قبل از بارداری چه باید کرد؟

1- مشاوره ژنتیک:

ممکن است موضوعی باشد که بخواهید درباره آن فکر کنید، اگر شرایط خاصی در خانواده شما یا خانواده همسرتان وجود داشته باشد. هم‌چنین زمانی که یکی از اعضای خانواده شما با بیماری ژنتیکی، نقایص مادرزادی، اختلال کروموزومی یا سرطان به دنیا آمده باشد. از دیگر دلایل مراجعه به مشاور ژنتیک می‌توان به وجود مشکلاتی در بارداری، تجربه چندین سقط جنین، مرگ نوزاد یا نقص مادرزادی با بارداری قبلی اشاره کرد. و یا اگر شما یا همسرتان در سنین بالای بیش از 35 سال قرار داشته باشید.

یک مشاور ژنتیک می‌تواند زوجین را مورد بررسی قرار داده و درباره خطرات احتمالی ژنتیکی صحبت نماید. مشاوره ژنتیک یکی از اقدامات قبل از بارداری در ازدواج فامیلی نیز محسوب می‌گردد. در زمان ویزیت، در مورد سابقه پزشکی، خانوادگی و بارداری خود صحبت خواهید کرد. مشاور توضیح خواهد داد که فرزندان آینده‌تان بسته به سابقه شما در معرض چه شرایط ژنتیکی قرار خواهند گرفت و آزمایشاتی را برای کمک به تشخیص هر نوع بیماری توصیه خواهد کرد. هنگامی که همه اطلاعات لازم را جمع آوری نمودید، شما و همسرتان می‌توانید آگاهانه در مورد مناسب یا نبودن آزمایش ژنتیک تصمیم بگیرید.

2- در مورد دوران بارداری مادر، مادر بزرگ، خواهر و خاله‌های‌تان اطلاعات کسب کنید:

برخی از شرایط و الگوهای خاص بارداری در میان خانواده‌ها رایج است بنابراین کسب اطلاعات در مورد دوران بارداری آن‌ها می‌تواند ایده هوشمندانه‌ای باشد. هرگونه اطلاعات مرتبط را با پزشک خود در میان بگذارید. اما زیاد نگران نباشید. بسیاری از مشکلات شایع باروری، مانند کیفیت پایین تخمک (به دلیل افزایش سن) یا انسداد یا آسیب دیدن لوله‌های رحمی، ارثی نمی‌باشند، اما برخی از آنها مانند فیبروئیدها یا کیست تخمدان می‌توانند از قاعده ارثی بودن تبعیت کنند. در صورت وجود موارد خانوادگی موثر بر روی باروری یا بارداری پزشک می‌تواند به شما کمک کند، بنابراین بعداً آمادگی بیشتری برای مقابله با آنها خواهید داشت.

3- اقدامات دندانپزشکی را فراموش نکنید:

این ممکن است کاملاً با باروری ارتباط نداشته باشد، اما معاینه دندان‌ها و لثه‌ها قبل از بارداری اقدام عاقلانه دیگری است. معاینه دندان‌ها اکنون به شما فرصت می‌دهد تا التهاب لثه را تحت کنترل درآورید و در صورت نیاز به عکسبرداری (که در دوران بارداری باید از آنها جلوگیری شود) آن را انجام دهید.

منابع:

1. https://familydoctor.org/take-care-pregnancy/
2. https://www.parents.com/getting-pregnant/pre-pregnancy-health/general/before-getting-pregnant