درد مثانه در بارداری نشانه چیست؟ علل و روش‌های درمان آن

درد گرفتن مثانه در بارداری نشانه چیست؟

بارداری تغییرات زیادی را در بدن زن ایجاد می‌کند. در حالی که ما بیشتر روی تغییرات جسمی تمرکز می‌کنیم، خود اعضای بدن نیز تغییراتی را تجربه می‌کنند. به عنوان مثال، مثانه یکی از آسیب پذیرترین اعضای بدن است و در دوران بارداری تغییرات قابل توجهی در آن ایجاد می‌شود، یکی از این تغییرات درد مثانه در بارداری می‌باشد. در ادامه، در مورد تغییرات مختلفی که در مثانه در طول بارداری اتفاق می‌افتد، علل مختلف آن و در صورت وجود درمان، بحث خواهیم کرد.

چه تغییراتی در مثانه در دوران بارداری رخ می‌دهد؟

تغییرات هورمونی در دوران بارداری منجر به انبساط کلیه‌ها می‌گردد که در نتیجه منجر به تولید بیش از حد ادرار شده و در نتیجه مثانه باید از شر آن خلاص شود. علاوه بر این، با ادامه رشد کودک در درون بدن مادر، فشار بیشتری بر اندام کشیده شده قبلی وارد خواهد شد. در ابتدا بهتر است نگاهی به تغییرات رخ داده بر روی مثانه در سه ماهه بارداری بیندازیم.

تغییرات مثانه در سه ماهه اول بارداری

اکثر زنان حتی قبل از ورود به دوران بارداری، نیاز فوری به ادرار کردن را در خود احساس می‌کنند. درد مثانه در اوایل بارداری و یا در سه ماهه اول، ممکن است به صورت زیر تجربه می‌گردد:

• ممکن است تمایل به تکرر ادرار ایجاد گردد.
• به محض لقاح و بارداری، کلیه‌ها غرق در هورمون‌های بسیاری می‌گردند بنابراین تولید ادرار افزایش می‌یابد.
• علاوه بر این، رحم شروع به انبساط کرده و فشار اضافی به مثانه وارد می‌کند و باعث درد مثانه در اول بارداری می‌شود.

تغییرات در سه ماهه دوم بارداری

سه ماهه دوم بارداری زمانی است که می‌توانید آرام باشید زیرا در این زمان اوضاع کمی بهتر می‌شود.

• تولید ادرار کمتر خواهد بود، بنابراین تغییرات کافی در مثانه در سه ماهه دوم بارداری وجود نخواهد داشت.
• هنوز ممکن است در سه ماهه دوم بارداری درد مثانه احساس گردد.

تغییرات در سه ماهه سوم بارداری

در سه ماهه سوم، احتمالاً ناراحتی‌های سه ماهه اول را دوباره تجربه خواهند شد.

• در این زمان تکرر ادرار و درد مثانه در بارداری احساس خواهد شد.
• در سه ماهه سوم بارداری با رشد کودک فشار بیشتری روی مثانه شما ایجاد خواهد شد.

اگر از قبل بی‌اختیاری ادراری از نوع استرسی در فرد وجود داشته باشد، طی سه ماهه سوم بارداری ممکن است بر شیوع آن اضافه شود. درد مثانه در اواخر بارداری بیشتر به این دلیل است که عضلات کف لگن در طی بارداری تحت فشار اضافی قرار می‌گیرند و هم‌چنین تحت تأثیر تغییرات هورمونی قرار دارند. بنابراین هرگونه افزایش فشار شکم ناشی از سرفه، عطسه، خنده یا فعالیت‌های دیگر که این عضلات را تحت فشار قرار می‌دهد، ممکن است منجر به نشت مقدار کمی ادرار شود.

بیشتر بخوانید:

بی‌اختیاری ادراری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟

دلایل درد مثانه در دوران بارداری

به جای فقط فشار، برخی از زنان حتی ممکن است درد واقعی مثانه را احساس کنند. چند علت درد مثانه عبارتند از:

1- افزایش تولید ادرار:

افزایش تولید ادرار بارزترین دلیل احساس فشار بر مثانه است. با این حال، برای برخی از زنان، این حالت باعث ایجاد درد در دوران بارداری می‌شود. در دوران بارداری، بدن شروع به افزایش تولید هورمون می‌کند. این هورمون‌ها مسئول افزایش سرعت و حجم جریان خون در بدن هستند.

در طی هفته‌های آخر بارداری، بدن می‌تواند تا 50٪ بیشتر از قبل خون را در بدن به گردش درآورد. این حالت باعث تجربه تکرر ادرار در بارداری می‌شود زیرا مثانه با پردازش مایعات اضافی از جریان خون توسط کلیه‌ها با سرعت بیشتری پر می‌شود. طی چند هفته آینده، این مسئله به یک مشکل تبدیل خواهد شد زیرا رحم در حال رشد فشار بیشتری به مثانه وارد می‌کند.

2- عفونت مجاری ادراری:

عفونت ادراری (UTI) یکی از دلایل عمده درد مثانه در دوران بارداری است. عفونت ادراری به دلیل التهاب باکتریایی در دستگاه ادراری رخ می‌دهد. عفونت ادراری می‌تواند در هر زمان از بارداری اتفاق بیفتد اما بیشتر در هفته‌های ششم تا هفته 24 از بارداری مشاهده می‌شود. معمولاً این به دلیل فشاری است که رحم به مثانه وارد می‌کند. این فشار با انسداد مجاری مثانه، باعث ایجاد عفونت می‌شود.

معمولاً یک باکتری خوش‌خیم معروف به اشریشیا کلی باعث عفونت ادراری می‌شود که در دوران بارداری اتفاق می‌افتد. با این حال، گاهی اوقات می‌تواند توسط یک باکتری به نام گروه B استرپ ایجاد شود و به شکل شدیدتری از UTI منجر شود.

پزشکان معمولاً به احتمال عفونت ادراری مشکوک می‌شوند و ممکن است برای تعیین نوع درمان مورد نیاز، آزمایشاتی را انجام دهند. هم‌چنین می‌توانید مراقب علائم زیر باشید:

• گرفتگی یا درد زیر ناف
• درد یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• افزایش نیاز به ادرار کردن و احساس فوریت
• علائم تب، مانند تعریق و لرز
• آثار خون یا مخاط در ادرار

وقتی عفونت کلیه درمان نشود، در نهایت می‌تواند منجر به زایمان نوزاد کم وزن یا زایمان زودرس شود و می‌تواند مشکلاتی را برای کودک و مادر ایجاد کند.

3- گرفتگی ادراری:

این حالت یکی دیگر از موارد شایع در دوران بارداری است و زمانی اتفاق می‌افتد که مثانه قادر به تخلیه کامل نباشد، که معمولاً در اثر انسداد است. این حالت در دوران بارداری شیوع بیشتری دارد زیرا اندازه رحم بیشتر شده و باعث می‌شود جریان طبیعی ادرار مسدود شود. برای بررسی گرفتگی ادرار، می‌توانید به دنبال علائم زیر باشید:

• فوریت در تکرر ادرار
• ناتوانی در ادرار کردن
• درد هنگام ادرار کردن
• نفخ در زیر شکم (این حالت ممکن است همیشه قابل توجه نباشد)
• درد، معمولاً در اطراف شکم
• گرفتگی یا انقباضات افزایش یافته در سه ماهه دوم یا سوم بارداری

گرفتگی ادراری معمولاً با روش PVR (اندازه گیری باقیمانده) و معاینه بالینی تشخیص داده می‌شود. PVR زمانی است که پزشک مقدار ادرار باقی مانده در مثانه را پس از ادرار بررسی می‌کند. این حالت معمولاً با استفاده از اسکن اولتراسوند اندازه گیری می‌شود.

دلایل ادرار دردناک در بارداری

دلایل زیادی در رابطه با درد در هنگام ادرار کردن در بارداری وجود دارد، اما بیشترین علت آن عفونت دستگاه ادراری (UTI) است. عفونت ادراری در دوران بارداری بیشتر به دلیل تغییرات هورمونی است که باعث شل شدن مجاری ادرار و هم‌چنین تغییرات مکانیکی ناشی از بزرگ شدن بیشتر رحم است.

اگر ادرار دردناک در دوران بارداری تجربه شود، بهتر است بدانید که شرایط زیر می‌تواند منجر به عفونت ادراری شود یا می‌تواند دلیل اصلی ادرار دردناک و درد مثانه در بارداری باشد.

• واژینوز باکتریایی
• عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STI)
• هرپس تناسلی
• انسداد مکانیکی

راه‌های درمان و تسکین درد مثانه در دوران بارداری

در صورت احساس درد در مثانه در دوران بارداری اولین کاری که باید انجام دهید این است که با پزشک مشورت کنید. علاوه بر این، انجام نکات زیر می‌تواند کمک کنند باشد.

نکاتی برای کمک به تولید بیش از حد ادرار

تجربه فشار مداوم روی مثانه می‌تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. خوشبختانه روشهای خاصی برای جلوگیری از آن وجود دارد:

از نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، نوشابه و آب میوه خودداری کنید زیرا باعث تولید بیش از حد ادرار می‌شود.

حداقل هر روز حدود 8 تا 10 لیوان آب بنوشید. بارداری می‌تواند احتمال کم آبی بدن را افزایش داده و مشکلات زیادی ایجاد کند.

هنگام ادرار کردن کمی به جلو خم شوید تا مطمئن شوید مثانه کاملاً خالی شده است.

علاوه بر این، وقتی فوریت و میل شدید به ادرار کردن وجود دارد، این کار را انجام دهید. نگه داشتن ادرار نیز خود می‌تواند مشکلات زیادی را به دنبال داشته باشد.

نکاتی برای کمک به جلوگیری از بروز عفونت مجاری ادراری UTI

با استفاده از موارد زیر می‌توانید از عفونت ادراری جلوگیری کنید:

• هیدراته ماندن و نوشیدن مقدار زیادی آب
• تخلیه مثانه به طور مکرر
• پوشیدن لباس زیر نخی
• عدم استفاده از شستشوی بدن یا استفاده از صابون‌های خشن در ناحیه تناسلی
• پرهیز از اسپری و عطر

پزشکان معمولاً UTI را با یک دوره آنتی بیوتیک سه تا هفت روزه درمان می‌کنند. هر دارویی که توسط پزشک تهیه شود برای کودک و مادر بی‌خطر است، به شرطی که طبق دستورالعمل مصرف شود. اگر این علائم، از جمله درد پس از تخلیه مثانه در دوران بارداری حتی پس از گذراندن دوره مصرف آنتی بیوتیکی متوقف نشد، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.

درمان گرفتگی ادراری

گرفتگی ادرار یک عامل خطر برای ایجاد عفونت ادراری مکرر است و پزشکان معمولاً آن را با داروهای ضد باکتریایی خاصی درمان می‌کنند از جمله:

• نیتروفورانتوئین
• سفالکسین
• تریمتوپریم/ سولفامتوکسازول

این شرایط نیاز به درمان فوری دارد. در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به آسیب کلیه یا مثانه شود.

سایر درمان‌ها

اگر درد مثانه در بارداری به دلیل گرفتگی ادراری یا UTI باشد، باید تحت درمان دارویی قرار بگیرید. اما ناراحتی که احساس می‌کنید می‌تواند یکی دیگر از علائم ناخوشایند بارداری باشد. یک ابزار مفید که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد استفاده از کمربند حمایتی حاملگی است. این وسیله می‌تواند کمک کند:

• از شکم در حال رشد حمایت می‌کند
• از میزان فشار وارده بر مثانه مقدار اندکی می‌کاهد

درد مثانه در بارداری شایع‌تر از آن است که فکر می‌کنید. اگر درد شدید در مثانه را تجربه می‌کنید، بهترین کار این است که با پزشک خود تماس بگیرید تا او شرایط جسمانی شما را مورد ارزیابی قرار دهد و در صورت لزوم درمان‌های لازمه را ارائه نماید.

منابع:

1. https://parenting.firstcry.com/articles/bladder-pain-during-pregnancy-causes-treatment
2. https://www.thebump.com/a/painful-urination-during-pregnancy