با داروی پردنیزولون و تاثیر آن بر بدن بیشتر آشنا شوید
قرص پردنیزولون Prednisolone و هر آنچه که باید درباره آن بدانید
داروی پردنیزولون یک گلوکوکورتیکوئید با خواص کلی کورتیکواستروئیدها است. در واقع این دارو یک دارو استروئیدی است که برای درمان انواع خاصی از آلرژی‌ها، شرایط التهابی، اختلالات خود ایمنی و سرطان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از بیماری‌هایی که سبب تجویز پردنیزولون می‌شوند عبارتند از:
- نارسایی آدرنال
- کلسیم خون بالا
- آرتریت روماتوئید
- ورم مفاصل
- التهاب چشم
- لوپوس
- بیماری‌های کرون
- آسم
- مولتیپل اسکلروز
- کولیت زخمی
- واکنش‌های آلرژیک
- پسوریازیس شدید
- سرطان خون
- لنفوم
- برونشیت
مکانیزم اثر پردنیزولون بر بدن
این دارو به شیوه‌های مختلفی نظیر دهانی، تزریق به ورید، کرم پوستی و قطره چشم مورد استفاده قرار می‌گیرد. داروی پردنیزولون در سال 1955 مورد تایید صنعت پزشکی قرار گرفت و هم‌اکنون در فهرست داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی که برای حفظ سلامت جسمی موثر هستند قرار گرفته است.
این دارو به عنوان یک داروی عمومی در دسترس است. در واقع می‌توان داروی پردنیزولون را نوعی استروئید (کورتیکواستروئید) دانست که به کم کردن پاسخ سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. استروئید موجود در پردنیزولون، کورتیکواستروئید نام دارد و کورتیکواستروئیدها همانند استروئیدهای آنابولیک نیستند.
داروی پردنیزولون برای درمان طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها از قبیل آلرژی، اختلالات خونی، بیماری‌های پوستی، عفونت‌ها، سرطان‌ها و جلوگیری از رد ارگان، پس از پیوند زدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، این دارو با کاهش التهاب سیستم ایمنی بدن می‌تواند در بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید موثر باشد و از حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودی جلوگیری کند.
موارد کاربرد داروی پردنیزولون
پردنیزولون، التهاب موجود در قسمت‌های مختلف بدن را تسکین می‌دهد. برای درمان و یا جلوگیری از بروز واکنش‌های آلرژیک مفید است. به عنوان درمان برخی از انواع بیماری‌های خود ایمنی، مشکلات پوستی، آسم و سایر مشکلات ریه کاربرد دارد. به عنوان درمانی برای انواع مختلف سرطان‌ها، مانند لوسمی، لنفوم، و میلوم چندگانه تاثیر دارد. برای درمان تهوع و استفراغ همراه با سایر داروهای شیمی درمانی کاربرد دارد.
برای تحریک اشتها در بیماران مبتلا به سرطانی که دچار مشکلات شدید اشتها هستند. جایگزینی برای استروئیدها در شرایط نارسایی آدرنال حاد. این دارو برای آلرژی شدید، آسم، آرتروز و ورم مفاصل، مشکلات پوستی و بیماری‌های التهابی روده مناسب است.
بیماری‌های خود ایمنی، یعنی بیماری‌هایی که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های طبیعی بدن حمله می‌کنند
پردنیزولون برای درمان بیماری‌هایی مانند اختلالات خونی، مشکلات تنفسی، آلرژی شدید، بیماری‌های پوستی و مشکلات چشم نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، تورم و واکنش‌های آلرژیک به وجود آمده در بیماری‌های مختلف به خصوص بیماری‌های خود ایمنی را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی داروی پردنیزولون
همانند تمام داروهای دیگر، این دارو نیز عوارض جانبی مختلفی را به همراه دارد. عوارض جانبی استفاده کوتاه مدت از این دارو، تهوع و احساس خستگی است و عوارض جانبی شدیدتر شامل مشکلات روانی هستند که معمولا در حدود 5٪ از مصرف کنندگان رخ خواهند داد.
عوارض جانبی استفاده طولانی مدت شامل تحلیل بافت استخوان، ضعف، عفونت مخمر و کبود شدگی می‌باشد. در حالیکه استفاده کوتاه مدت از آن در دوران پس از بارداری مانعی ندارد اما، استفاده طولانی مدت از آن در دوران بارداری می‌تواند سبب آسیب‌های جدی به نوزاد شود. برخی از عوارض جانبی مختلف که بعد از مصرف این دارو گزارش شده است شامل موارد زیر می‌باشد:
- تاری چشم، درد چشم و یا دیدن هاله در اطراف چشم
- تورم، افزایش سریع وزن، احساس تنگی نفس
- افسردگی شدید، احساس شادی یا غم و اندوه شدید، تغییر رفتار، تشنج
- مدفوع خونی یا قیر مانند و سرفه خونی
- پانکراتیت (احساس درد شدیدی در بخش فوقانی معده که به سمت پشت رفته و باعث حالت تهوع و استفراغ، و افزایش ضربان قلب می‌شود)
- کمبود پتاسیم (گیجی، ریتم نا منظم ضربان قلب، تشنگی شدید، افزایش ادرار، احساس درد در پا، ضعف عضلانی و احساس لرز)؛
- فشارخون خطرناک (سردرد شدید، نقص در بینایی، وزوز گوش، اضطراب، سردرگمی، درد در قفسه سینه.
سایر عوارض جانبی پردنیزولون
- مشکلات خواب (بی‌خوابی)، تغییرات خلقی
- افزایش اشتها
- آکنه، افزایش تعرق، پوست خشک و ضخیم، کبودی و یا تغییر رنگ
- توهم و سرگیجه
- تهوع، درد معده، نفخ
- تغییر شکل چربی بدن (به ویژه در بازوها، پاها، صورت، گردن، سینه و کمر)
- استفراغ
- شوک
- باقی ماندن مایعات در بدن، که می‌تواند سبب بروز مشکلات قلبی شود
- نفخ کردن و تورم شکم
- قاعدگی نامنظم
- گرفتگی عضلات
- کاهش سرعت رشد در کودکان
- آب مروارید
- افزایش عفونت
- کاهش عملکرد تیروئید
- درد شدید معده یا روده
- بیهوشی های صرعی
- تغییرات ناگهانی در دید
اکثر افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند تمام این عوارض جانبی را تجربه نمی‌کنند. زمان شروع مصرف و طول مدت استفاده از این دارو بر عوارض آن تاثیر می‌گذارد و معمولا پس از تکمیل درمان، از بین می‌روند.
چه مواردی را باید با دکتر خود در میان بگذارید
اگر موارد زیر را دارید، حتما به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- واکنش آلرژیک به پردنیزولون یا داروهای دیگر
- عفونت (شامل عفونت چشم)
- تمایل به باردار شدن دارید، در حال حاضر باردارید و یا در دوران شیردهی به سر می‌برید
- به تازگی با کسی که التهاب، عفونت یا سرخک داشته تماس داشته‌اید
- اخیرا واکسیناسیون کرده‌اید
- مشکلات کبدی
- مشکلات روحی روانی (در خود یا اعضای نزدیک خانواده)
- هرگونه زخم ناخوشایند و عفونی
- نارسایی قلبی یا حمله قلبی
- فشارخون بالا
- دیابت
- صرع
- آب سیاه
- کم کاری غده تیروئید
- پوکی استخوان
- زخم معده
علاوه بر این مصرف الکل نیز می‌تواند اثرات روانی پردنیزولون را تشدید کند، و باعث بروز افسردگی و اختلالات روحی در فرد شود. هم‌چنین مصرف این دو با هم می‌تواند باعث تحریک سیستم گوارش و هم‌چنین کاهش قوای سیستم ایمنی بدن شود. ترکیب الکل و پردنیزولون می‌تواند تمام عوارض جانبی ذکر شده در بالا را تشدید نماید.
منابع:
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
