نکاتی بسیار مهم در رابطه با بیوپسی کلیه (نمونه‌برداری)
بیوپسی (نمونه‌برداری) کلیه چیست؟
بیوپسی کلیه شامل برداشتن یک یا چند نمونه کوچک از بافت کلیه است تا متخصص بتواند با میکروسکوپ‌های ویژه، آن‌ها را مورد بررسی قرار دهد. میکروسکوپ‌ها امکان مشاهده جزئیات بیشتر را فراهم می‌آورند. معاینه با میکروسکوپ معمولا توسط یک متخصص پاتولوژی یعنی پزشکی که متخصص تشخیص بیماری‌های خاص است، انجام می‌شود.
او نمونه بافت کلیه را در یک آزمایشگاه مورد بررسی قرار داده و به دنبال علائم بیماری کلیوی یا عفونت خواهد بود. اگر فرد اخیرا پیوند کلیه داشته اما کلیه‌اش کار نمی‌کند، بیوپسی کلیه ممکن است به شناسایی علت این امر کمک کند. در طی این فرآیند، نمونه بافتی برای بررسی سرطان یا سایر سلول‌های غیرطبیعی به کمک یک سوزن برداشته می‌شود.
انواع نمونه‌های بیوپسی کلیه
1- بیوپسی زیر پوستی یا بیوپسی از طریق سوزن (از طریق پوست)
یک سوزن وارد پوستی می‌شود که روی کلیه فرد قرار دارد و معمولا با کمک اولتراسوند به بخش مناسب کلیه هدایت می‌شود.
2- بیوپسی باز
نمونه بافت کلیه به طور مستقیم و در طی عمل جراحی از کلیه برداشته می‌شود. سپس نمونه بافت موردنظر به پزشک (پاتولوژیست) ارجاع داده می‌شود تا با کمک میکروسکوپ به بررسی آن بپردازد.
چه کسانی معمولا کار نمونه‌برداری یا بیوپسی کلیه را انجام می‌دهند؟
1- نورولوژیست
پزشکی که متخصص درمان بیماری‌های کلیوی است
2- متخصص اورولوژی
پزشکی که متخصص درمان مشکلات اورولوژی و جنسی است
3- جراح پیوند عضو
پزشکی که متخصص انجام پیوند عضو است
4- رادیولوژیست مداخله‌ای
پزشکی که کارهایی را با استفاده از تجهیزات تصویربرداری انجام می‌دهد
چه کسانی نیازمند انجام نمونه‌برداری از کلیه هستند؟
بسیاری از مشکلات کلیوی توسط آزمایش خون و ادرار، سونوگرافی (تصویر گرفته شده توسط اولتراسوند)، استفاده از اشعه ایکس و یا معاینه فیزیکی قابل تشخیص هستند. اما در برخی از بیماران با انواع خاصی از بیماری‌های کلیوی و کسانی که پیوند کلیه انجام داده‌اند اما کلیه‌شان خوب کار نمی‌کند، به بیوپسی کلیه نیاز است. از دیگر علل انجام بیوپسی کلیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وجود خون یا پروتئین در ادرار
- نتایج غیرطبیعی آزمایش خون
- ابتلای ناگهانی بیمار به بیماری‌های حاد یا مزمن کلیوی
- سندرم نفروتیک و یا ابتلا به بیماری گلومرولی
بیوپسی کلیه می‌تواند به سوالات زیر پاسخ دهد
- چرا بیماری موردنظر با انجام درمان بدتر شده است
- کلیه‌ها تا چه حد دچار آسیب دائمی شده‌اند
- چرا کلیه پیوند خورده به خوبی کار نمی‌کند
- تومور کلیه
- دیگر شرایط غیرمعمول یا ویژه
- کشف اینکه آیا درمان خاصی به کلیه شما لطمه وارد می‌کند یا نه
- وقوع تغییراتی در عملکرد کلیه، که می‌تواند باعث تولید مواد زائد در خون شود.
نمونه بافتی کلیه می‌تواند التهاب، زخم، عفونت، یا رسوبات غیر معمولی نظیر وجود پروتئینی به نام ایمونوگلوبولین را نشان دهد. اگر فردی به نوع خاصی از بیماری‌های کلیوی مبتلا باشد و بیماری او باعث کاهش عملکرد کلیه شده باشد، بیوپسی ممکن است نشان دهد که بیماری تا چه حد پیشرفت نموده است.
ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است از بیوپسی کلیه برای تشخیص سرطان استفاده کنند. اگر کلیه سرطانی باشد، احتمال اندکی وجود دارد که سوزن بیوپسی باعث گسترش سرطان شود.
ریسک‌های انجام بیوپسی کلیه
خطرات انجام بیوپسی کلیه بسیار اندک هستند، اما پزشک شما باید این موارد را با شما در میان بگذارد. اگر خون‌ریزی جدی‌ای رخ دهد، ممکن است به انتقال خون نیاز باشد. در موارد نادری، ممکن است برای درمان رگ خونی‌ای که در طی مراحل بیوپسی آسیب دیده به جراحی نیاز باشد.
خون‌ریزی، شایع‌ترین عارضه بیوپسی کلیه است. خون‌ریزی ممکن است در کلیه یا ناحیه سوراخ شده رخ دهد. عفونت نیز یک عارضه نادر بیوپسی کلیه است. معمولا برای جلوگیری از عفونت، از انواع آنتی بیوتیک‌ها استفاده می‌شود. از دیگر ریسک‌های بیوپسی کلیه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کبودی و ناراحتی در ناحیه بیوپسی شده
- خون‌ریزی از محل بیوپسی در ادرار یا داخل بدن
- سوراخ شدن ارگان‌های مجاور
- عفونت در نزدیکی محل بیوپسی
اگر بیوپسی کلیه با کمک اشعه ایکس انجام شود، میزان اشعه مورد استفاده بسیار اندک بوده و بنابراین، خطر قرار گرفتن در معرض تشعشع کم است. انجام بیوپسی کلیه در زمان بارداری مجاز نیست. زیرا ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشد.
اگر دچار عفونت داخلی شده‌اید، فشارخون بالا و یا تنها یک کلیه دارید، ممکن است انجام پیوپسی کلیه برای شما صحیح نباشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
افرادی که پس از انجام بیوپسی کلیه با موارد زیر روبرو شدند بلافاصله باید به پزشک مراجعه کنند:
- بیمار قادر به ادرار کردن نباشد
- ادرار کردن مکرر و دائمی
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- ادراری که قرمز یا قهوه‌ای رنگ باشند. (خون موجود در ادرار که باعث صورتی یا کمی مات شدن آن شود در 24 ساعت پس از بیوپسی طبیعی است)
- خروج خون یا چرک از محل بیوپسی بانداژ شده
- بدتر شدن درد در محل بیوپسی.
- تب
- احساس ضعف یا سرگیجه
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
