هرآنچه درباره‌ی جراحی ویپل باید بدانید
جراحی ویپل برای مواقعی انجام می‌شود که اختلال یا تومور در قسمت ابتدایی و سر پانکراس است. در این مطلب شما با اقداماتی که قبل و بعد از جراحی انجام می‌شود آشنا شده و از روند بهبودی خود مطلع می‌شوید.
جراحی ویپل
جراحی ویپل (whipple) که به عنوان جراحی پانکراتیکودئودنکتومی (Pancreaticoduodenectomy) نیز شناخته می‌شود، یک عمل پیچیده‌ای است که طی آن سر پانکراس، قسمت ابتدایی روده کوچک (دئودنوم)، کیسه صفرا و مجرای صفراوی برداشته می‌شود. جراحی ویپل برای درمان تومورها و دیگر اختلالات پانکراس، روده‌ی کوچک و مجرای صفراوی، انجام می‌شود. این جراحی اغلب برای درمان سرطان پانکراسی که به سر پانکراس محدود شده انجام می‌شود. بعد از برداشت قسمت‌های مورد نظر جراح ادامه‌ی روده را به معده متصل کرده تا روند هضم و جذب غذا به درستی صورت گیرد.
روش ویپل عملیاتی دشوار است و می‌تواند خطرات جدی داشته باشد. با این حال، این عمل جراحی اغلب نجات بخش است، به خصوص برای مبتلایان به سرطان.
آمادگی‌های قبل عمل
جراح شما چندین عامل را مورد بررسی قرار خواهد داد تا ارزیابی کند که کدام روش در وضعیت شما بهترین گزینه است. او هم‌چنین وضعیت شما را ارزیابی می‌کند و اطمینان می‌دهد که شما به اندازه کافی سالم و مناسب برای یک عمل پیچیده هستید. شما ممکن است قبل از شروع عمل جراحی به برخی از آزمایشات پزشکی و بهینه‌سازی برخی از شرایط سلامتی خود نیاز داشته باشید.
قبل از جراحی شما توسط متخصص بیهوشی در بیمارستان یا مطب معاینه خواهید شد تا مطمئن شوند که به اندازه کافی برای یک بیهوشی عمومی مناسب هستید. این بررسی معمولاً یک تا سه هفته قبل از عمل انجام می‌شود و نیز یک سری ارزیابی پیش از عمل انجام می‌شود. این ممکن است شامل آزمایش خون، عکس اشعه ایکس و آزمایشات برای بررسی میزان عملکرد قلب و ریه‌های شما و معاینه فیزیکی باشد.
قبل از عمل جراحی در هفته‌های قبل از عمل بهتر است غذا بخورید و تا حد امکان فعال باشید.
افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده اغلب وزن زیادی را از دست می‌دهند، زیرا این سرطان بر چگونگی عملکرد هضم غذا تأثیر می‌گذارد. برای کمک به این امر ممکن است لازم باشد قبل از عمل مکمل‌های آنزیم لوزالمعده را شروع کنید. در این مورد با پزشک یا پرستار خود صحبت کنید. شما هم‌چنین باید به یک متخصص تغذیه، برای مدیریت مشکلات رژیم غذایی سرطان لوزالمعده مراجعه کنید. اگر تا به حال به یک متخصص تغذیه مراجعه نکردهاید، در مورد این موضوع از پزشک خود سوال کنید.
اگر مرتبا ورزش می‌کنید باید این کار را ادامه دهید. اگر معمولاً ورزش نمی‌کنید، سعی کنید تا حد ممکن حرکت کنید. سعی کنید هر روز اهداف کوچک خود را تعیین کنید، مانند افزایش تعداد دفعات بالا رفتن و پایین رفتن از پله‌ها.
جراح به شما توضیح خواهد داد که قبل حین و بعد از جراحی چه چیزهایی در انتظار شماست و هم‌چنین درباره‌ی ریسک‌ها و خطرات این جراحی نیز خواهد گفت. تیم درمانی‌تان با شما و خانواده‌تان درباره‌ی اینکه این جراحی چه تاثیری روی کیفیت زندگی شما خواهد گذاشت، صحبت خواهند کرد. بعضی اوقات به دنبال روش ویپل یا دیگر جراحی‌های پانکراس برای درمان سرطان، شیمی درمانی یا پرتودرمانی یا هردو انجام می‌شود. با پزشک‌تان درباره‌ی نگرانی‌هایتان صحبت کنید و درباره‌ی گزینه‌های درمانی دیگر قبل یا بعد جراحی بپرسید.
قبل پذیرش در بیمارستان، با خانواده یا دوستان خود صحبت کنید و با یک نفر هماهنگ کنید تا وقتی به خانه برگشتید در کارها به شما کمک کنند. شما ممکن است دو هفته پس از مرخص شدن از بیمارستان به یک همراه و کمک‌کننده در خانه نیاز داشته باشید. تیم درمانی ممکن است یک سری دستورات برای دوره‌ی بهبودی که در خانه سپری می‌کنید، بدهند.
غذا و داروها
با دکتر خود درباره‌ی این موارد صحبت کنید:
- چه موقع می‌توانید داروهای منظم خود را مصرف کنید و آیا می‌توانید آنها را شب قبل یا صبح جراحی مصرف کنید؟
- در شب قبل جراحی از چه ساعتی دیگر نباید چیزی بخورید یا بیاشامید؟
- درباره‌ی حساسیت‌ها و آلرژی‌ها و عکس‌العمل‌هایی که نسبت به داروها دارید به پزشک بگویید
- درباره‌ی هرگونه تاریخچه، سختی یا تهوع شدیدی که با بیهوشی دارید
قبل از شروع جراحی
صبح جراحی، پرستار نام شما، تاریخ تولد، نوع عمل جراحی و جراع را بررسی و تایید می‌کند. سپس باید لباس‌های خود را درآورده(حتی لباس زیر و جوراب) و لباس یا گان مخصوص بیمارستان را بپوشید. یک لاین عروقی که معمولا در بازوست ایجاد می‌کنند و در صورت نیاز از این طریق مایعات و دارو به شما تزریق می‌کنند.
شما هم‌چنین ممکن است علاوه بر بلوک عصبی دیواره‌ی شکم، بی‌حسی از طریق سوند اپیدورال یا تزریق نخاعی دریافت کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا در حین ریکاوری پس از عمل درد و ناراحتی کمتری تجربه کنید و در صورت نیاز از میزان خیلی کمتری داروی ضددرد استفاده کنید.
بعد از جراحی
بهبودی پس از جراحی پانکراس زمان می‌برد و ممکن است شما احساس ضعف بسیاری داشته باشید. بهبودی کامل ممکن است چندین ماه تا یک سال طول بکشد و این میزان برای هر بیمار متفاوت است.
بهوش آمدن پس از جراحی
پس از جراحی ممکن است به مدت 24 الی 48 ساعت در آی‌سی‌یو بستری شوید و پرستاران شما را کاملا تحت نظر دارند.
شما لوله‌ها و درن‌هایی خواهید داشت که در طول جراحی در بدن شما گذاشته‌اند که شامل:
- لوله‌هایی در عروق شما برای تزریق دارو و مایعات
- لوله‌هایی در نزدیک زخمتان برای مکش ترشحات
- لوله‌ی نازکی که از مجرای ادراری وارد مثانه‌تان شده و ادرارتان را به کیسه ادراری منتقل می‌کند.
- بعضی وقت‌ها یک لوله را از راه بینی وارد معدهتان می‌کنند تا ترشحات موجود در شکمتان را تخلیه کنند یا در زمان مناسب مواد غذایی را از راه آن وارد معدهتان کنند.
شما ممکن است یک مسیر اپی دورال نیز داشته باشید تا مسکن‌ها و ضددرد‌ها به صورت قطره‌ای وارد کانال نخاعی شما شود. اما این مسیر به محض اینکه دیگر نیازی به آن نداشته باشید خارج و برداشته خواهد شد.
ممکن است برای جلوگیری از عفونت، آنتی بیوتیک به شما تزریق کنند. هم‌چنین رقیق کننده دریافت خواهید کرد برای جلوگیری از ایجاد لخته‌ی خون. وقتی پزشک از روند بهبودی شما راضی شود و خطری شمارا تهدید نکند از ICU به بخش منتقل خواهید شد. تقریبا 5 تا 6 روز بهبودی خود را در بخش خواهید گذراند. اما ممکن است مدت زمان بیشتری را نیز در بیمارستان بگذرانید و بستگی به جراحی و مسائل و میزان بهبودی شما دارد.
خوردن و آشامیدن پس از جراحی ویپل
طی چند ساعت اولیه پس از جراحی، شما توانایی خوردن یا آشامیدن هیچ چیزی را ندارید. پس از چند ساعت شما ممکن است بتوانید چند جرعه آب بنوشید. شما خوردن و آشامیدن را به آهستگی آغاز خواهید کرد و در ابتدا با مایعات رقیق مثل آب شروع خواهید کرد. پس از آن شما می‌توانید نوشیدنی‌هایی مثل آب میوه، چای، قهوه و شیر بنوشید. سپس می‌توانید غذاهای نرم و راحت‌الحلقوم بخورید که به راحتی و خیلی عالی آن‌هارا ببلعید. وقتی برای این نوع تغذیه تحت نظر هستید و موردی پیش نیامد شما می‌توانید کم کم تغذیه نرمال را شروع کنید. البته از پزشک و یا پرستار خود بپرسید که چه موقع می‌توانید تغذیه نرمال را در پیش بگیرید و خوردن را آغاز کنید.
در بعضی از بیمارستان‌ها ممکن است از طریق یک لوله تغذیه شوید. این امر به دستگاه گوارش شما زمان می‌دهد تا بهبود پیدا کند. ممکن است شما لوله‌ای داشته باشید که از بینی شما به داخل روده کوچک وارد شده یا از طریق یک سوراخ کوچک ساخته شده در شکم شما عبور کند - به این روش تغذیه روده گفته می‌شود. همه بیمارستان‌ها از لوله‌های تغذیه‌ای استفاده نمی‌کنند و این ممکن است به وضعیت شما بستگی داشته باشد.
اینکه چقدر سریع خوردن و آشامیدن را آغاز کنید به جراحی شما بستگی دارد. بعضی بیماران نمی‌توانند خیلی سریع آغاز کنند. اگر در محل اتصال معده و روده و پانکراس و مجرای صفراوی نشتی وجود داشته باشه، ممکن است شما به مدت چند روز از تغذیه داخل عروقی استفاده کنید.
پس از جراحی یک متخصص تغذیه شما را ویزیت می‌کند و درباره‌ی نحوه‌ی تغذیه و حفظ وزن به شما کمک می‌کند و مکمل‌های انزیم پانکراس را برای شما تجویز می‌کند. هم‌چنین درباره‌ی دیابت مشاوره داده و اگر از تغذیه‌ی لوله‌ای یا داخل عروقی استفاده می‌کنید آن را تحت نظر گرفته و مدیریت می‌کند.
هر جراحی متفاوت است زیرا وضعیت بیماری هر بیماری (مثل محل و سایز تومور) متفاوت است. بنابراین هر بیماری نیازهای غذایی متفاوتی دارد. یک متخصص تغذیه می‌تواند با نظارت بر وضعیت پزشکی بعد از عمل، مقادیر آزمایشگاهی و علائم گزارش شده به منظور ایجاد رژیم غذایی مناسب به شما کمک کند.
توصیه‌های کلی رژیم بعد از این عمل جراحی شامل موارد زیر است:
- برای اطمینان از تغذیه کافی روزانه 5-6 وعده‌ی غذایی کوچک و با مقدار کم میل کنید.
- غذاهای پر پروتئین و کالری را برای کمک به ارتقا بهبودی و حفظ وزن انتخاب کنید.
- از مصرف مقادیر زیاد مایعات با وعده‌های غذایی خودداری کنید، زیرا این ممکن است بر میزان غذای شما تأثیر بگذارد. چند جرعه‌ی اندک با غذا کافی ست و مشکلی ندارد.
- اگر گاز، نفخ و / یا اسهال دارید، ممکن است مکمل آنزیم‌های لوزالمعده برای کمک به سوخت و ساز مواد غذایی مورد نیاز باشد.پیروی از رژیم غذایی کم چربی همیشه مسائل را برطرف نمی‌کند زیرا ممکن است خوردن کافی برای حفظ وزن بعد از عمل مشکل باشد.با برداشتن بخشی از لوزالمعده، ممکن است آنزیم‌های لوزالمعده برای کمک به هضم و جذب چربی، کربوهیدرات و پروتئین مورد نیاز باشد.
رفتن به دستشویی
اگر شما از لوله‌ی ادراری استفاده می‌کنید، زمانی که بتوانید خودتان از تخت خارج شده و به توالت بروید، لوله‌ی ادراری را نیز خارج می‌کنند. هم‌چنین اگر مسکن‌های درد را از طریق اپیدورال دریافت می‌کنید، تا زمانی که اپیدورال هست، لوله‌ی ادراری را خارج نخواهند کرد.
برای چند روز روده‌های شما به صورت نرمال و صحیح کار نخواهند کرد و ممکن است دچار اسهال یا یبوست شوید. یبوست هم‌چنین ممکن است بخاطر عدم تحرک و داروهای مسکن ایجاد شود.
مدفوع شما ممکن است کم‌رنگ و چرب باشد و بوی بسیار بدی بدهد. این موضوع به این دلیل رخ می‌دهد که پانکراس نمی‌تواند آنزیم‌های کافی برای تجزیه چربی تولید کند. شما باید از مکمل‌های آنزیم پانکراس برای بهبود این مسئله استفاده کنید.
زخم جراحی
شما چندین بخیه یا منگنه مخصوص برای بستن زخمتان خواهید داشت. پرستار مرتبا زخم شما را چک کرده و پانسمان را عوض می‌کند. آنها به شما خواهند گفت که چگونه مراقب زخم باشید و آن را تمیز نگه دارید وقتی به خانه می‌روید.
بخیه‌ها و منگنه‌ها حدودا 10 الی 14 روز پس از جراحی برداشته می‌شوند. اگر به خانه رفته‌اید برای برداشت بخیه‌ها باید به مطب پزشک یا یک پرستار حاذق در درمانگاه مراجعه کنید. اطراف زخم ممکن است برای چند هفته دردناک باشد. شما می‌توانید برای کاهش درد از مسکنی استفاده کنید که پزشک تجویز کرده است.
احتمال خطر عفونت وجود دارد. اگر این اتفاق بیوفتد، زخم متورم شده، لبه‌های آن قرمز می‌شود و مایع بدبو و زردرنگی (چرک) از آن خارج می‌شود. در چنین مواقعی به پزشک مراجعه کنید تا زخم را تمیز کرده و عفونت را کنترل و درمان کند.
منابع:
مطالب مرتبط
رعنا فرحی
دانش آموخته رشته تکنولوژی جراحی (اتاق عمل)
