ارتباط خون‌ریزی واژن در دوران بارداری با بیماری جفت سر راهی به همراه علل و روش‌های درمان آن
جفت سر راهی (Placenta Previa) چیست
جفت سر راهی به شرایطی گفته می‌شود که در آن جفت نوزاد به داخل رحم و به انتهای دریچه گردن رحم می‌چسبد. این مشکل یک عارضه زایمانی است که باعث خون‌ریزی واژینال بدون درد در سه ماهه دوم و رشد یک جفت نوزاد غیرطبیعی در نزدیکی پوشش دهانه داخلی گردن رحم می‌شود.
با این حال، با پیشرفت تکنولوژی در زمینه سونوگرافی، عارضه جفت سر راهی معمولا بسیار زودتر تشخیص داده می‌شود. سه نوع تعریف برای جفت سر راهی وجود دارد که عبارتند از:
- جفت سر راهی کامل
- جزئی
- حاشیه‌ای
به تازگی، این تعاریف به دو دسته تقسیم شده‌اند: جفت سر راهی کامل و حاشیه‌ای. در جفت سر راهی کامل، گردن رحم به طور کامل با جفت پوشیده می‌شود. اگر لبه برجسته جفت از داخل کمتر از 2 سانتی‌متر باشد، و گردن رحم را به طور کامل نپوشانده باشد به عنوان جفت سر راهی حاشیه‌ای در نظر گرفته می‌شود.
در جفت سر راهی جزئی، جفت قسمت‌هایی از گردن رحم را می‌پوشاند. تقریبا چیزی در حدود 5/0 درصد از حاملگی‌های معمولی با عارضه جفت سر راهی مواجه می‌شوند. با این حال، این رقم در سزارین، 10 درصد است.
نرخ ابتلا به این این عارضه که ابتدا در سال 1685 مشاهده گردید در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم افزایش یافته است. به طور کلی این عارضه از هر 200 حاملگی، در یک حاملگی قابل مشاهده است.
علائم بیماری جفت سر راهی
علائم این بیماری معمولا در اواخر دوران بارداری آغاز می‌شوند. در این دوران، به طور ناگهانی، خون‌ریزی بدون درد واژن آغاز می‌شود. خون ممکن است به رنگ قرمز روشن و بسیار زیاد باشد. این خون‌ریزی گاهی اوقات به شوک خون‌ریزی منجر می‌شود.
در برخی بیماران، رحم همراه با خون‌ریزی دچار انقباض می‌گردد. البته همه زنان مبتلا به جفت سر راهی دچار خون‌ریزی واژینال نمی‌شوند. یک سوم زنان مبتلا به این عارضه این علامت را تجربه نمی‌کنند.
علل ابتلا به جفت سر راهی
در طول بارداری، جفت در امتداد رحم کش آمده و رشد می‌کند. اینکه در اوایل بارداری، جفت در قسمت پایین رحم باشد امری رایج است اما همانطور که بارداری ادامه پیدا می‌کند، جفت به سمت بالای رحم حرکت می‌کند. در سه ماهه سوم، جفت باید در نزدیکی بالای رحم باشد، تا دهانه رحم برای به دنیا آمدن نوزاد باز باشد. علل رایج ابتلا به جفت سر راهی عبارتند از:
- رحم دارای شکلی غیرطبیعی باشد
- فرد حاملگی‌های مکرری را تجربه نموده باشد
- داشتن حاملگی‌های دوقلو یا سه‌قلو در گذشته
- تجربه جراحی پوشش داخلی رحم، و یا سقط جنین
- لقاح آزمایشگاهی
زنانی كه سیگار می‌کشند، از كوكائین استفاده می‌كنند یا در سنین بالا (سن بالای 35 سال) حامله می‌شوند، ممكن است بیشتر در معرض ابتلا به عارضه جفت سر راهی قرار داشته باشند. ممکن است حتی فرد در مورد جفت سر راهی هیچگونه اطلاعاتی نداشته باشد اما در معرض خطر ابتلا به آن قرار داشته باشد.
ناهنجاری‌های رحم که مانع از لقاح طبیعی می‌شوند نیز می‌توانند باعث ابتلا به این بیماری شوند (به عنوان مثال، فیبروئیدها، کورتاژ قبلی)
نحوه تشخیص جفت سر راهی
1- سونوگرافی ترانس واژینال
در تمام زنان مبتلا به خون‌ریزی واژینال، پس از هفته بیستم بارداری، جفت سر راهی به عنوان یک احتمال در نظر گرفته می‌شود. اگر بیمار به جفت سر راهی مبتلا باشد، معاینه دیجیتال لگن می‌تواند این خون‌ریزی را افزایش دهد و گاهی باعث خون‌ریزی ناگهانی و شدیدی شود که خسارات غیر قابل بازگشتی را در پی خواهد داشت.
بنابراین، اگر خون‌ریزی واژینال پس از هفته بیستم رخ دهد، معاینه دیجیتال لگن غیرممکن است، مگر اینکه احتمال جفت سر راهی توسط سونوگرافی اولتراسوند رد شده باشد. معمولا همیشه از اولتراسونوگرافی برای تشخیص جفت سر راهی استفاده می‌شود.
سونوگرافی ترانس واژینال یک راه دقیق و مطمئن برای تشخیص جفت سر راهی است. در همه زنان مبتلا به جفت سر راهی، ضربان قلب جنین باید مورد نظارت مداوم قرار گیرد. سونوگرافی معمولا می‌تواند جفت سر راهی را پیدا کرده و محل آن را دقیقا مشخص کند.
اگر بیمار خون‌ریزی واژینالی نداشته باشد، اولتراسوند معمولی در سه ماهه دوم، ممکن است ابتلا به جفت سر راهی را آشکار کند. در این بازه زمانی معمولا جفت سر راهی به راحتی درمان شده و مشکل خاصی را به وجود نمی‌آورد.
درمان جفت سر راهی
درمان جفت سر راهی به این امر بستگی دارد که چه مدت از دوران بارداری سپری شده، شدت خون‌ریزی چقدر است و سلامت شما و کودک‌تان تا چه حد در معرض خطر لاین بیماری قرار دارد. هدف این است که بارداری تا زمانی که ممکن است حفظ شود.
معمولا پزشکان، عمل جراحی سزارین را تقریبا برای تمام زنان مبتلا به جفت سر راهی که از خون‌ریزی شدید رنج می‌برند پیشنهاد می‌کنند. اگر خون‌ریزی خیلی شدید باشد، بیمار باید در بیمارستان تحت نظارت دقیق قرار بگیرید.
اگر تستها نشان دهند که شما و فرزندتان در معرض خطر چندانی قرار ندارید، ممکن است پزشکان به شما کمک کنند تا به بارداری خود ادامه دهید. اگر خون‌ریزی زیادی داشته باشید، ممکن است به شما خون تزریق شود.
علاوه بر این پزشکان می‌توانند از داروهایی به نام کورتیکواستروئیدها استفاده کنند. اینگونه داروها رشد ریه‌های کودک و سایر اعضای بدنش را تسریع می‌کنند. اگر خون‌ریزی در حدود هفته 34 تا 36 بارداری بسیار شدید شود، پزشک ممکن است سزارین را تجویز کند.
اگر این خون‌ریزی در هفته 36 تا 37 باشد، پزشک ممکن است آمنیوسنتز را برای آزمایش مایع آمنیوتیک موجود در اطراف نوزاد تجویز نماید تا ببیند که آیا ریه‌ها به طور کامل رشد کرده‌اند یا نه. در صورت خطرناک بودن شرایط، پزشک ممکن است سزارین را تجویز نماید.
در هر مرحله از بارداری، اگر خون‌ریزی خطرناک و سنگینی داشته باشید یا اگر شما و کودک‌تان در معرض خطرات زیادی قرار داشته باشید، ممکن است سزارین لازم باشد. به طور کلی خون‌ریزی واژینال قبل از هفته سی و ششم بارداری، شامل بستری شدن، استراحت کامل و اجتناب از مقاربت جنسی است، زیرا مقاربت جنسی در این موقعیت می‌تواند با ایراد صدمات مستقیم باعث تشدید خون‌ریزی شود.
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
