هر آنچه که باید درباره عزت نفس بدانید

عزت نفس چیست؟

عزت نفس همان احساس واقعی و درونی شخص نسبت به خودش است. این که احساس مثبتی به خود داشته باشد نشان دهنده‌ی عزت نفس بالا ‌و اگر منفی باشد، نشان دهنده‌ی عزت نفس پایین اوست.

عزت نفس از ارزش‌های گران‌بهای انسانی است و امتیاز مثبتی برای کیفیت زندگی محسوب می‌شود. این ویژگی سازنده با دستاوردها، روابط خوب و رضایت از زندگی بستگی دارند. عزت نفس کم موجب افسردگی، کاهش پتانسیل برای انجام کارها، تحمل کردن موقعیت‌ها و‌ روابط تحقیر آمیز می‌شود.

از طرفی عزت نفس بیش از حد نیز آسیب زاست و به طور کلی موجب خاموش شدن احساس ناتوانی در شخص می‌شود؛ در این صورت شخص نمی‌تواند از اشتباهات و شکست‌های خود درس بگیرد. هم‌چنین عزت نفس بیش از حد در افراد خود محور، مغرور و افراد manipulative manner، (یعنی افرادی که با صحنه‌سازی آشفتگی و حتی خودکشی، به چیزی که می‌خواهند می‌رسند.) می‌تواند از نشانه‌های خودشیفتگی باشد.

افزایش عزت نفس

شاید برای هیچ موضوع دیگری به اندازه‌ی موضوع عزت نفس نظریه‌های کمک به خود (self-help) وجود نداشته باشد. عزت نفس می‌تواند به هزاران روش زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. از موفقیت‌های علمی و شغلی گرفته تا روابط و سلامت روانی.

با این حال عزت نفس یک مشخصه‌ی ثابت نیست؛ موفقیت‌ها و شکست‌ها چه مربوط به زندگی شخصی و چه مربوط به زندگی حرفه‌ای، می‌تواند باعث فراز و فرودهای عزت نفس باشد.

تجربه‌های شخصی ممکن است متفاوت باشند، اما به طور کلی در طول عمر یک انسان، عزت نفس در مواقعی قابل پیش‌بینی افزایش و کاهش می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهند تا ۶۰ سالگی، ارتقای درجه موجب افزایش عزت نفس می‌شود. در دوران کهولت سن، عزت نفس رو به زوال می‌رود ولی قبل از آن، مدتی ثابت می‌ماند.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

عزت نفس و اعتماد به نفس مجزا از هم تعریف می‌شوند اما روانشناسان معتقدند این دو مقوله با هم ارتباط دارند؛ به این شکل که عزت نفس ریشه و‌ اعتماد به نفس ساقه و برگ آن است. معمولا افراد از این رابطه آگاه نیستند و به اشتباه به دنبال چاره‌ای برای افزایش اعتماد به نفس می‌گردند، در حالی که اول از همه عزت نفس اهمیت دارد.

تست عزت نفس

برای این که بدانید عزت نفس دارید یا نه، اول از همه باید با خودتان صادق باشید سپس به این سوالات پاسخ دهید.

1. آیا خودتان را دوست دارید؟
2. آیا لیاقت دوست داشته شدن را دارید؟
3. آیا لیاقت شاد زندگی کردن را دارید؟
4. آیا خودتان را انسان خوب و ‌مناسبی می‌دانید؟

جواب مثبت به این سوالات نشان دهنده عزت به نفس بالای شماست.

بیشتر بخوانید:

تست روان‌شناسی و سنجش عزت نفس کوپر اسمیت (CSEI)

پرسشنامه تست روان‌شناسی و سنجش عزت نفس کوپر اسمیت (CSEI) به همراه تفسیر

راه‌ها و روش‌های افزایش عزت نفس

1- دیگران را تشویق کنید

سعی کنید ویژگی‌های مثبت را در دیگران ببینید و آن‌ها را تشویق کنید. این کار یعنی شما خودتان را با کسی مقایسه نمی‌کنید، یعنی فقط مسیر زندگی خودتان را می‌بینید و با کسی رقابت نمی‌کنید، چون شما منحصر به فرد و در راه خودتان موفق هستید.

‌2- به ظاهرتان توجه داشته باشید

برای توجه به ظاهر لازم نیست حتما روی مد باشید و هزینه‌ی زیادی برای لوازم آرایش و لباس‌های برند بپردازید، کافیست تمیز و مرتب باشید یا کاری انجام بدهید که از ظاهرتان لذت بیشتری ببرید. حتی اصلاح نحوه‌ی ایستادن و نشستن شما می‌تواند بر ظاهر و در پی آن بر عزت نفس شما تاثیر بگذارد.

خود آموزی نشان دهنده تلاش برای دستیابی به توانایی کامل خود است. ریشه این مفهوم از نظریه آبرهام مزلو (Abraham Maslow) در سال ۱۹۴۳ برآمده است. این روانشناس سلسله مراتبی از نیازهای روانشناختی را ارائه می‌دهد که نشان دهنده انگیزه انسان است.

در پایه هرم انگیزشی مزلو، نیازهای فیزیولوژیکی مانند هوا برای تنفس و‌ مواد غذایی قرار می‌گیرند. زمانی که این نیازها برطرف می‌شوند، نیازهای دیگری مانند امنیت، عشق، تعلق و عزت نفس به دنبال می‌آیند. خود آموزی عزت نفس زمانی رخ می‌دهد که بیشتر نیازهای اساسی برآورده شده یا در حال برآورده شدن باشند.

در مقاله‌های دیگر به تفصیل به راهکارهایی برای افزایش عزت نفس می‌پردازیم.

منابع:

1. https://www.psychologytoday.com/us/basics/self-esteem