آزمایش فاکتور روماتوئیدی یا RF چیست؟

فاکتور روماتوئیدی یا RF چیست؟

فاکتور روماتوئیدی اتو آنتی بادی‌هایی از جنس ایمونوگلوبولین نوع IgM هستند که در سیستم ایمنی خود فرد ایجاد می‌شوند. این آنتی بادی‌ها در حالت طبیعی برای دفاع بدنی در مقابل عفونت‌ها بوده ولی در بیماری‌های التهابی هم چون آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم دردهای مفصلی را ایجاد می‌کنند. این اتو آنتی بادی‌ها با حمله اشتباه به بافت‌های طبیعی بدن زمینه ساز دردهای مفصلی می‌گردند.

برای بررسی حضور چنین آنتی بادی‌هایی در بدن فرد که به عنوان بهترین معیار شاخص ارزیابی عملکرد سیستم ایمنی بدن فرد می‌باشد این آزمایش انجام می‌گیرد.

علائم ظاهری بدن نمی‌توانند معیار درستی برای تشخیص این فاکتور روماتوئیدی در بدن باشند. از طرفی علائم دردهای مفصلی همیشه برای تشخیص بیماری روماتیسم قابل اطمینان نیستند. چون افراد دارای این فاکتور روماتوئیدی ممکن است به بیماری‌های دیگر بافت همبندی مانند بیماری رینود، اسکلرودرما، اختلالات خود ایمن تیروئیدی، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، سندرم شوگرن، و یا افراد مبتلا به سایر بیماری‌های عفونی مزمن مانند هپاتیت ویروسی مبتلا باشند.

چه زمانی انجام آزمایش فاکتور روماتوئیدی توصیه می‌شود؟

آزمایش فاکتور روماتوئیدی ممکن زمانی انجام شود که فرد علائم و نشانه‌های بیماری آرتریت روماتوئید را داشته باشد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. درد، گرمی، تورم و گرفتگی صبحگاهی در مفاصل
2. لمس نودل‌ها یا گره‌های زیر پوستی
3. در صورت پیشرفت این بیماری هم‌زمان با انجام آزمایش RF، آزمایشات دیگری مانند تصویربرداری اشعه X برای بررسی کپسول‌های مفصلی متورم و از دست دادن بافت غضروفی و استخوانی تجویز می‌گردد.

آزمایش RF ممکن است بعد از منفی بودن آزمایش اول و ادامه داشتن علائم، بار دیگر تکرار شود.

تفسیر نتایج حاصل از آزمایش RF

نتایج این آزمایش اغلب به صورت یک تیتر گزارش می‌شود. در روش تیتر، نسبت کمتر از 1:80 یا کمتر از 60 واحد RF در هر میلی‌لیتر خون به عنوان طبیعی یا نرمال گزارش می‌شود. آزمایش RF باید همراه با نتایج سایر آزمایشات و بررسی علائم بالینی تفسیر گردد. 

فاکتور روماتوئیدی در 70 تا 90 درصد بیماران روماتیسمی وجود دارد هر چند اگر در برخی تشخیص داده نشود. در افرادی که علائم و نشانه‌های شدیدی از روماتیسم را تجربه می‌کنند، غلظت های قابل توجهی از RF را می‌توان در نمونه‌های آزمایشگاهی آنان دید که احتمال وجود روماتیسم را در آنان تقویت می‌کند. سطوح بالاتر فاکتور روماتوئیدی با شدت بیماری رابطه مستقیم دارد.

نتیجه منفی آزمایش RF وجود آرتریت روماتوئید را رد نمی‌کند. حدود 20 درصد از افراد مبتلا به روماتیسم دارای سطوح بسیار پایین‌تر از حد تشخیص RF را دارند. در این چنین مواردی آزمایش آنتی بادی CCP ممکن است مثبت باشد و برای تائید آرتریت روماتوئید مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مطالعات متعدد نشان می‌دهند که  در بیماران تحت درمان با برخی عوامل تغییر دهنده بیماری می‌توانند سطح مقادیر RF را در خون کاهش دهند. سایر آزمایشات مانند ESR یا همان سرعت رسوب گلبول‌های قرمز و آزمایش CRP (پروتئین واکنش دهنده C) می‌توانند برای نظارت دقیق‌تر بر روی بیماری موثر واقع شوند.

برخی از مشکلات سلامتی باعث بالا بردن سطح RF می‌شوند ولی نمی‌توان برای تشخیص آن‌ها تنها به این پروتئین در خون اکتفا کرد. مانند:

• ایدز
• هپاتیت
• آنفلوانزا
• عفونت‌های ویروسی و انگلی 
• لوسمی
• بیماری‌های مزمن ریه و کبد

هیچ آمادگی خاصی برای انجام این آزمایش وجود ندارد.

شما می‌توانید به سادگی با عضویت در تریتا و با ورود به بخش کاربری از امکانات سامانه پزشک هوشمند نیز استفاده کنید، هم‌چنین قادر خواهید بود آزمایش موردنظر را در تریتا ثبت و بدون نیاز به پزشک، مقادیر موجود در آزمایش خود را تفسیر کنید. لطفا پس از ورود، به بخش آزمایشات خون مراجعه کنید.

منابع:

1. https://labtestsonline.org/tests/rheumatoid-factor-rf
2. https://www.healthline.com/health/rheumatoid-factor-rf#results