سندرم رینود و علت کاهش گردش خون در دست و پا

سندرم رینود چیست؟

شرایطی که باعث بروز علائم سندرم رینود می‌شود عبارت است از باریک و بسته شدن عروق خونی در اثر سرمای هوا. در این حالت انگشتان دست و پا سفید یا کبود می‌شوند و بعد به محض باز شدن عروق قرمز می‌شوند. 5 تا 10 درصد از مردم آمریکا به سندرم رینود دچار هستند، اما از هر 10 فرد مبتلا تنها 1 نفر اقدام به درمان این بیماری می‌کند. زنان 9 برابر مردان بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم رینود هستند.

علل ایجاد سندرم رینود

علت دقیق ایجاد این سندرم هنوز مشخص نیست، اما فعالیت بیش از اندازه سیستم عصبی سمپاتیک علت اصلی باریک شدن عروق خونی معرفی شده است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فرد وارد منطقه‌ای با هوای سرد می‌شود یا درب فریزر را باز می‌کند و یا دست خود را در آب سرد می‌گذارد.

برخی از افراد علائم این سندرم را در مواجه با شرایط استرس‌زا نیز تجربه می‌کنند، بدون اینکه دمای محیط تغییری کرده باشد.

در افراد سالم سیستم گردش خون در برخی بخش‌های بدن مثل انگشتان دست و پا در مواجه با سرما با استفاده از مکانیسمی خود را گرم نگه می‌دارند تا از ایجاد آسیب به این بخش‌ها جلوگیری شود. در این مکانیسم مویرگ‌هایی که وظیفه اکسیژن‌رسانی به پوست را دارند در هوای سرد باریک می‌شوند تا گرمای انتقالی از خون به پوست و سپس خروج گرما از بدن را به حداقل برسانند.

در افرادی که به سندرم رینود مبتلا هستند باریک شدن عروق در شرایط سرما با شدت بیشتری اتفاق می‌افتد. در نتیجه جریان خون به سمت انگشتان تقریبا قطع می‌شود و فرد در این بخش از بدن خود به شدت دچار سرما و درد می‌شود.

انواع سندرم رینود

دو نوع سندرم رینود وجود دارد:

1- رینود اولیه (بیماری رینود)

این نوع شیوع بیشتری در بین افراد دارد و بیشتر، کسانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که دارای شرایط پزشکی ثانویه نیستند.

2- رینود ثانویه (سندرم یا پدیده رینود)

نوع دوم رینود در پی یک شرایط پزشکی نهفته در بدن ایجاد می‌شود. این نوع از سندرم رینود کمتر شایع است ولی شدت آن در صورت بروز بیشتر است.

علل ایجاد رینود ثانویه

شرایطی که می‌توانند باعث بروز رینود ثانویه شوند عبارتند از:

1- آرتریت

آترواسکلروزیس که یک ساختار تشکیل شده از پلاکت است و در عروق خونی قرار دارد و هم‌چنین سندرم برگر که در آن عروق خونی دست و پا متورم می‌شوند باعث ایجاد رینود ثانویه خواهند شد. فشار اولیه ریه نیز می‌تواند یکی از علل ایجاد آن باشد.

2- بیماری بافت پیوندی

بیشتر افراد مبتلا به بیماری پوستی اسکلرودرما ممکن است به بیماری رینود نیز مبتلا شوند. علائم آن معمولا مرتبط با لوپوس، آرتریت روماتوئید، سندرم شوگرن می‌باشد.

3- حرکات تکراری و لرزش

افرادی که شغل یا سرگرمی‌های آن‌ها با انجام حرکات تکراری همراه است، مثل نواختن گیتار یا پیانو، بیشتر در معرض ابتلا به سندرم رینود هستند.

4- سندرم کارپال تونل

این سندرم باعث ایجاد فشار بر اعصاب دست می‌شود و در نتیجه شانس ابتلا به سندرم رینود را افزایش می‌دهد.

5- مصرف برخی داروها

داروهایی که می‌توانند بر ایجاد سندرم رینود تاثیر بگذارند عبارتند از بتا بلاکرها، داروهای میگرن، داروهای ADHD، برخی داروهای مربوط به شیمی درمانی و برخی داروهای ساده برای درمان سرماخوردگی

6- قرارگیری در معرض برخی مواد

مصرف دخانیات موجب باریک شدن عروق خون می‌شود که می‌تواند در نهایت منجر به بروز سندرم رینود گردد. هم‌چنین قرارگیری در معرض وینیل کلوراید نیز می‌تواند همین تاثیر را داشته باشد.

7- برخی آسیب دیدگی‌ها

ایجاد برخی آسیب‌ها مثل سرمازدگی، شکستن مچ دست یا پا یا جراحی‌های عمومی می‌تواند باعث ایجاد سندرم رینود گردد.

این سندرم در زنان بیش از مردان ایجاد می‌شود و نوع اولیه آن در سنین بین 15 تا 25 سال و نوع ثانویه بین 35 تا 40 سال می‌تواند رخ دهد. هم‌چنین ژنتیک نیز در بروز این بیماری نقش دارد.

علائم سندرم رینود

زمانی که دمای هوا کاهش می‌یابد عروق خونی انگشتان دست و پا بسته می‌شوند. این شرایط به دلیل هیپوکسیا یا کمبود اکسیژن ایجاد می‌شود. در این حالت انگشتان سرد و گاهی بی‌حس می‌شوند. بخش‌هایی از بدن که تحت تاثیر این شرایط قرار می‌گیرند اغلب سفید می‌شوند و پس از مدتی کبود خواهند شد. زمانی که فرد بدن خود را گرم کند این مناطق به سرعت قرمز و گاهی متورم می‌شوند.

در سندرم رینود معمولا انگشتان تحت تاثیر قرار می‌گیرند، اما بینی، لب‌ها و گوش‌ها آسیبی نمی‌بینند. برخی از زنان مبتلا به این سندرم ممکن است علائم این بیماری را در نوک سینه خود نیز احساس کنند. بخصوص زمانی که در دوران شیردهی به سر می‌برند.

تشخیص سندرم رینود

پزشک از بیمار راجع به علائمی که تجربه کرده، رژیم غذایی، عادت‌ها و سرگرمی‌هایش سوالاتی می‌پرسد. بیمار باید بتواند علائمی را که برای نخستین بار در خود مشاهده کرد و تعداد دفعات بروز آن را برای پزشک شرح دهد. بهتر است افراد برای این کار یک دفترچه یادداشت داشته باشند و علائم خود را در هر نوبت بروز در آن یادداشت کنند تا بتوانند اطلاعات دقیق‌تری به پزشک بدهند.

به منظور تشخیص نوع اولیه و ثانویه بیمار پزشک می‌تواند کاپیلاروسکوپی انجام دهد. این روش تشخیصی شامل معاینه پوست زیر ناخن و سپس بررسی آن‌ها زیر میکروسکوپ به منظور مشاهده هر گونه شرایط غیرعادی در وضعیت مویرگ‌ها است.

سندرم رینود چه شرایطی را در بدن ایجاد می‌کند

این سندرم را نمی‌توان یک عامل تهدیدکننده برای زندگی فرد در نظر گرفت. اما ممکن است شرایطی سخت یا آزاردهنده برای فرد ایجاد کند. زمانی که مشکلی در گردش خون ایجاد شود، مثل شرایطی که در بیماری رینود بروز می‌کند، فرد احساس سرما می‌کند یا دچار سرمازدگی می‌شود. پوست در این حالت احساس خارش دارد، و قرمز و متورم می‌شود. حتی ممکن است احساس داغی یا سوختن نیز در نواحی تحت تاثیر ایجاد شود.

سرمازدگی ایجاد شده در فرد پس از یک یا دو هفته از بین می‌رود. اما ممکن است بار دیگر بازگردد. لازم به ذکر است زمانی که علائم این سندرم بروز کردند فرد باید بدن خود را به آرامی و به صورت تدریجی گرم کند. گرم کردن بدن به طور ناگهانی موجب بروز آسیب‌های شدیدتر می‌شود.