با هورمون سوماتواستاتین Somatostatin آشنا شوید

سوماتواستاتین Somatostatin چیست؟

سوماتواستاتین یا SS، SST یا SOM هورمونی است که باعث ترشح هورمون رشد می‌شود که بر روی چندین ناحیه بدن تاثیر می‌گذارد و مانع ترشح هورمون‌های دیگر می‌شود. نقش این هورمون، پیچیدگی‌های سیستم غدد درون ریز و نحوه تاثیر آن‌ها را در بدن نشان می‌دهد.

این هورمون در بسیاری از بافت‌های مختلف تولید می‌شود، اما بیشتر در سیستم عصبی و گوارشی (معده، لوزالمعده) وجود دارد. کارکرد اولیه سوماتواستاتین، جلوگیری از تولید هورمون‌های دیگر است و هم‌چنین باعث جلوگیری از تولید سریع سلول‌های غیرطبیعی مانند سلول‌های سرطانی می‌شود. این هورمون در انتقال دهنده‌های عصبی نیز نقش مهمی‌ دارد.

نقش سوماتواستاتین در بدن چیست؟

• این هورمون از هیپوفیز ترشح می‌شود و دارای 14 الی 28 اسید آمینه است.
• سوماتواستاتین ترشحات پانکراس از جمله انسولین را تنظیم می‌کند.
• سوماتواستاتین باعث تحریک ترشح هورمون تیروئید می‌شود.
• این هورمون ترشحات معده را تنظیم کرده و مانع رفلاکس معده می‌شود.

مشکلات احتمالی با مهار کننده سوماتواستاتین

از آنجا که این هورمون یک مهار کننده است، برای تنظیم تعادل هورمون در بدن و جلوگیری از اثرات بیش از حد تولید هورمون‌های خاص مهم است. این بدان معنی است که سطح سوماتوستاتین بسیار کم است و کمبود آن نیز خطرات زیادی برای بدن دارد. هورمون رشد، به طور خاص، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. با این حال، این وضعیت به ندرت گزارش شده است.

در عوض، برخی از بیماران نوع خاصی از تومور غدد درون‌ریز، به نام سوماتواستاتینوما دارند که باعث افزایش تولید سوماتوستاتین می‌شود. این تومور هورمون را به طور مستقل تولید می‌کند و این مشکل می‌تواند منجر به افزایش تولید هورمون رشد شود.

موارد تجویز سوماتواستاتین

در صورتی که پس از آزمایش خون مشخص شود که سوماتوستاتین در بدن کم است با تجویز 250 میلی‌گرم سوماتوستاتین از طریق وریدی رگ‌ها به بدن تزریق می‌شود. سوماتواستاتین در موارد زیر به صورت قرص یا آمپول تجویز می‌شود:

• خون‌ریزی‌های شدید معده
• خون‌ریزی مری
• خون‌ریزی‌های واریسی

وضعیت سوماتواستاتینوما somatostatinoma

سوماتوستاتینوما یک نوع شرایط نادر نورونی است که در پانکراس و گاهی روده کوچک رشد می‌کند. تومور عصبی عضلانی یکی از سلول‌های تولید کننده هورمون است. هنگامی که پانکراس بدن شما هورمون سوماتوستاتین را تولید می‌کند، این علائم اتفاق خواهد افتاد.

علائم سوماتواستاتینوما

• درد در شکم (شایع‌ترین علامت)
• دیابت
• کاهش وزن شدید
• انسداد روده
• اسهال
• زرد شدن پوست

چگونه این تومورها تشخیص داده می‌شوند؟

تشخیص باید توسط یک تیم حرفه‌ای پزشکی انجام شود. معمولا پزشک شما با آزمایش خون ناشتا شروع به تشخیص می‌کند. این آزمایش برای افزایش سطح سوماتواستاتین انجام می‌شود. آزمایش خون اغلب به دنبال یک یا چند اسکن تشخیصی زیر یا اشعه ایکس است:

• سونوگرافی
• آندوسکوپی
• سی تی اسکن
• MRI

نحوه درمان سوماتواستاتینوما 

سوماتواستاتینوما اغلب با حذف تومور از طریق جراحی درمان می‌شود. اگر تومور سرطانی است و سرطان گسترش یافته است جراحی ممکن است کمک کند.

عوارض مصرف سوماتواستاتین

• دردهای شکمی
• تهوع
• گر گرفتگی
• برادی‌کاردی
• ترشحات غیرطبیعی انسولین و گلوکاگن

منابع:

1. https://www.hormone.org/hormones-and-health/hormones/somatostatin
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Somatostatin