آشنایی با انواع بیماری‌های مغزی به همراه علائم و روش‌های درمانی

علت شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب

هنگامی که مغز شما آسیب دیده است، می‌تواند بر روی بسیاری از عملکردهای بدن، از جمله حافظه و حتی شخصیت شما تأثیر بگذارد. اختلالات مغزی شامل هر گونه شرایط یا معلولیتی است که بر مغز شما تأثیر می‌گذارد. بیماری‌های شایع مغز و اعصاب به‌وسیله شرایط زیر به وجود می‌آیند:

• بیماری جانبی
• ژنتیک
• تروما

مغز می‌تواند مانند اثر انگشت منحصر به فرد باشد

وزن مغز انسان بالغ حدود 1360 گرم است! تحقیقات جدید نشان می‌دهند که هیچ دو مغزی یکسان نیستند، زیرا ژنتیک و تجربه در ذهن شما تاثیرگذارند.

لوتز جانکه، نویسنده، گفت: "با مطالعه، ما توانستیم تایید کنیم که ساختار مغز افراد، بسیار منحصر به فرد است." لوتز جانکه استاد پزشکی در دانشگاه زوریخ در سوئیس است.

یانک می‌گوید: "30 سال پیش ما فکر می‌کردیم که مغز ویژگی‌های فردی دارد یا نه؟". شناسایی شخصی از طریق ویژگی‌های تشریحی مغز غیر قابل تصور بود."

جانکه در یک نشریه دانشگاهی گفت: آخرین یافته‌ها نشان می‌دهد که ترکیبی از اثرات ژنتیکی و غیرژنتیکی به طور واضح بر عملکرد مغز و هم‌چنین آناتومی آن نیز تاثیر می‌گذارد. این مطالعه شامل تقریبا 200 سالمند مسن بود که سه بار در طی دو سال تحت نظر اسکن مغناطیسی MRI قرار گرفتند.

محققان بیش از 450 ویژگی از آناتومی مغز، از جمله حجم کل آن، حجم ماده‌ی خاکستری و سفید و ضخامت قشر مغز را بررسی کردند. محققان می‌گویند: به عنوان مثال اگر بازوی راست دست دو هفته نگه داشته شود، ضخامت قشر مغز در مناطقی که مسئول کنترل این دست هستند کاهش می‌یابد!

بیماری‌های عفونتی مغز

بیماری‌های مغزی در بخش عفونت عبارت‌اند از:

1- مننژیت:

مننژیت، التهاب پوشش در اطراف مغز یا نخاع، معمولا به علت عفونت؛ سفتی گردن، سردرد، تب و سردرگمی علائمی شایع است.

2- انسفالیت

التهاب بافت مغزی، معمولا به علت عفونت ویروسی است. مننژیت و انسفالیت اغلب با یکدیگر همراه می‌شوند که منگوآنسفالیت نامیده می‌شود.

3- آبسه مغز

بخشی عفونی در مغز است که معمولا توسط باکتری ایجاد می‌شود. آنتی بیوتیک‌ها، زه‌کشی و جراحی اغلب لازم است.

4- تشنج

مانند صرع که با تشنج‌های تکراری ناشی از فعالیت الکتریکی غیرطبیعی و بیش از حد در مغز ایجاد می‌شود. آسیب‌های سر، عفونت‌های مغزی و سکته مغزی ممکن است سبب ایجاد ضایعات پوستی نیز شود.

تروما یا آسیب شدید مغزی

آسیب‌های مغزی اغلب به علت آسیب‌های ناگهانی ایجاد می‌شود. تروما می‌تواند به بافت مغزی، نورون‌ها و اعصاب آسیب برساند. این آسیب بر توانایی مغز برای برقراری ارتباط با بقیه بدن تأثیر می‌گذارد. تروما شامل شرایط زیر است:

1- انسداد:

یک آسیب مغزی که موجب اختلال موقت در عملکرد مغز می‌شود، گاهی اوقات با ناخودآگاه و سردرگمی همراه می‌شود؛ آسیب‌های سر و صورت باعث ایجاد زخم‌ها می‌شود و ممکن است به سردرد و مشکلات تمرکز و حافظه منجر شود.

2- آسیب تروماتیک مغز

اغب باعث آسیب‌های دائمی مغز می‌شود؛ اختلالات روانی آشکار و یا شخصیت و تغییرات خلقی ممکن است رخ دهد.

3- خون‌ریزی داخل مغزی

هر خون‌ریزی داخل مغز، که ممکن است بعد از یک آسیب یا سکته مغزی ایجاد شود، باعث بالا رفتن فشارخون می‌شود.

روش‌های درمانی برای آسیب‌های شدید مغزی

بسته به نوع آسیب، درمان ممکن است شامل دارو، توانبخشی یا جراحی مغز باشد. حدود نیمی از افراد مبتلا به آسیب مغزی شدید نیاز به عمل جراحی برای حذف یا تعمیر بافت آسیب دیده یا برای کاهش فشار دارند.

افراد مبتلا به آسیب مغزی جزئی ممکن است به هیچ وجه تحت درمان با دارو قرار نگیرند. بسیاری از افراد مبتلا به آسیب مغزی نیاز به توانبخشی دارند که شامل: فیزیوتراپی، گفتار درمانی و روانپزشکی می‌باشد.

بیماری‌های نوروژنیک

بیماری‌های نوروژنیک باعث می‌شود که مغز و اعصاب در طول زمان، بدتر شوند. آن‌ها می‌توانند شخصیت شما را تغییر دهند و باعث سردرگمی‌ شوند. این بیماری‌ها هم‌چنین می‌توانند بافت مغزی و اعصاب شما را از بین ببرند.

بعضی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب مانند بیماری آلزایمر ممکن است وابسته به سن باشد که به آرامی حافظه و فرآیندهای فکر کردن را مختل کنند. در ادامه با برخی از بیماری‌های نوروژنیک آشنا می‌شوید:

1- بیماری پارکینسون:

پارکینسون سبب مشکلات حرکت و هماهنگی می‌شود. نشانه‌های اولیه‌ای مثل لرزش دست، سفتی اندام و تنه، کندی حرکت و وضعیت ناپایدار را دارا است.

2-بیماری‌ هانتینگتون:

یک اختلال عصبی ارثی است که سبب تخریب سلول‌های مغزی می‌شود. زوال عقل (دمانس) و مشکل کنترل حرکت از علائم آن است. علائم اولیه‌ی آن شامل نوسانات خلقی، افسردگی و تحریک‌پذیری است.

3- زوال عقل زودرس یا بیماری پیک:

در طول سال‌ها به دلیل ایجاد پروتئین غیرطبیعی، نواحی بزرگ اعصاب در مغز تخریب می‌شوند. تغییرات شخصیتی، رفتار نامناسب، مشکل در گفتار و از دست دادن حافظه و توانایی فکری، از نشانه‌های آن است. بیماری زوال عقل به طور پیوسته پیشرفت می‌کند.

4- آلزایمر:

دلایل نامعلوم، اعصاب در ناحیه مغز از بین می‌روند و باعث کاهش حافظه و عملکرد ذهنی و تغییر رفتار و شخصیت می‌شود. بیماری آلزایمر از شایع‌ترین بیماری‌های مغزی است.

درمان بیماری‌های نوروژنیک

بیماری‌های نوروژنیک باعث ایجاد آسیب دائمی می‌شوند، بنابراین علائم بیماری در حال افزایش است. علائم جدید نیز ممکن است در طول زمان افزایش یابد. در حال حاضر، هیچ درمانی برای بیماری‌های نوروژنیک وجود ندارد، البته برخی درمان‌های کنترلی وجود دارند. درمان این بیماری‌ها باعث کاهش نشانه‌ها و حفظ کیفیت زندگی می‌شود. درمان اغلب شامل استفاده از داروها برای کنترل علائم است.

تومور و سرطان‌های مغزی

گاهی اوقات تومورها در مغز شکل می‌گیرند و می‌توانند بسیار خطرناک باشند. سرطان‌های مغزی می‌توانند علائم مختلفی از قبیل تشنج، خواب آلودگی، سردرگمی و تغییرات رفتاری داشته باشند.

تومورهای مغزی می‌توانند بدخیم (سرطانی) یا خوش‌خیم (غیر سرطانی) باشند. پزشکان تومورهای مغزی را به عنوان نمرات ۱، ۲، ۳، یا ۴ طبقه‌بندی می‌کنند. تعداد بیشتر نشان دهنده تومورهای پرخاشگرو خطناک تر است.

علت تومورهای مغزی تا حد زیادی ناشناخته است. آن‌ها می‌توانند هر سنی در افراد اتفاق بیفتند. علائم تومورهای مغزی بستگی به اندازه و محل تومور دارد. شایع‌ترین نشانه‌های تومورمغزی عبارتند از:

• سردرد
• تشنج
• سوزش یا سوزش در بازوها یا پاها
• حالت تهوع
• استفراغ
• تغییر در شخصیت
• مشکل حرکتی یا تعادل
• تغییر در شنوایی، گفتار یا بینایی

درمان تومورهای مغزی

نوع درمانی که دریافت می‌کنید بستگی به عوامل مختلفی نظیر اندازه تومور، سن و سلامت کلی بیمار دارد. انواع اصلی درمان برای تومورهای مغزی عبارتند از:

1. عمل جراحی
2. شیمی درمانی
3. پرتو درمانی

اختلالات روانی

اختلالات روانی و یا بیماری‌های روحی، یک گروه بزرگ و متنوعی هستند که بر الگوهای رفتار شما تأثیر می‌گذارد. برخی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب زیر شاخه اختلالات روانی عبارتند از:

• افسردگی
• اضطراب
• اختلال دوقطبی
• اختلال استرس پس از ضربه (PTSD)
• جنون جوانی

درمان اختلالات روانی

علائم اختلالات روانی بر اساس شرایط متفاوت است. افراد مختلف می‌توانند همان اختلالات روانی را بسیار متفاوت تجربه کنند. اگر تغییری در رفتار، الگوهای تفکر یا روحیه شما داشته باشید، باید با پزشک خود صحبت کنید. دو نوع اصلی درمان برای اختلالات روانی عبارتند از:

1. دارو
2. روان درمانی

این چند سوال را در مورد سرطان مغز از دکترتان بپرسید:

• کدام نوع تومورمغزی را دارید و درجه آن چگونه است؟
• علائم سرطان مغز چیست؟
• چه بخشی از مغز من تحت تاثیر تومور قرار می‌گیرد و این منطقه‌ی مغز چه کاری را بر عهده دارد؟
• آیا ممکن است تومور به مرحله‌ی جراحی برسد؟
• اگر امکان جراحی تومور وجود نداشت، می‌شود دنبال درمان‌های دیگری مثل شیمی درمانی و یا پرتودرمانی بود؟
• عوارض جانبی احتمالی این درمان چیست؟
• آیا درمان‌های جایگزین برای وضعیت من وجود دارد؟

چند راه ساده برای تقویت مغز

وقتی از خواب بیدار می‌شوید، کارهای متفاوتی انجام دهید و سعی کنید از انجام امور تکراری و غیرضروری صرف نظر کنید. به عنوان مثال: اگر در صبح، شعری می‌خوانید سعی کنید شعر دیگری بخوانید. اگر در صبح، قبل از صبحانه خوردن، لباس می‌پوشید، این بار بعد از صبحانه این کار را انجام دهید.

هنگام دوش گرفتن چشمان خود را ببندید! این کار باعث می‌شود، حس لامسه‌ی بیشتری را درک کنید. بیست سوالی بازی کنید. با دست غیرتخصصی‌تان امور را اداره کنید. چند کار را همزمان با هم انجام دهید. لیست خرید خود را از حفظ بگویید. روش‌های بسیار زیادی وجود دارد که خودتان می‌توانید آن‌ها را کشف کنید.

ویتامین D کمک کوچکی در برابر بیماری‌های مغزی است. البته نتایج یک تحقیقات نشان می‌دهد که ویتامین D برای محافظت از مغز شما در مقابل بیماری‌هایی مثل پارکینسون و یا بیماری آلزایمر ناتوان است.

چند گیاه دارویی برای تقویت مغز:

1. انجیر
2. چغندر
3. زعفران
4. سیر
5. آویشن
6. اکلیل
7. بادام
8. اسطوخودوس

منابع:

1. https://www.webmd.com/brain/brain-diseases#1
2. https://www.webmd.com/brain/video/brain-training
3. https://www.webmd.com/cancer/brain-cancer/default.htm
4. https://www.webmd.com/cancer/brain-cancer/brain-cancer
5. https://www.webmd.com/cancer/brain-cancer/10-important-questions-ask-your-doctor-about-brain-cancer