آشنایی بیشتر با منابع ویتامین K، بایدها و نبایدهای مصرف آن

ویتامین K در چه چیزهایی است

نیاز بدن به ویتامین K برای تولید پروترومبین Prothrombin که یکی از مهم‌ترین پروتئین‌های شرکت کننده در فرآیند لخته شدن خون و متابولیسم استخوان می‌باشد. مصرف این دارو از آنجایی اهمیت پیدا می‌کند که افراد مصرف کننده داروهای ضد انعقادی هم چون وارفارین باید از مصرف خودسرانه این ویتامین به شدت اجتناب کنند.

اگر چه کمبود ویتامین K نادر است، اما در موارد شدید، می‌تواند زمان لخته شدن خون را افزایش داده و منجر به مشکلات خون‌ریزی و یا خون‌ریزی بیش از حد گردد. ویتامین K1 یا فیلوکینون از گیاهان بدست می‌آید. این نوع اصلی از ویتامین K موجود در رژیم غذایی است. منابع کمتری از ویتامین K2 یا مناکینون است که در برخی از غذاهای حیوانی و مواد غذایی تخمیر شده یافت می‌شود.

ویتامین K1 از طریق مواد غذایی گیاهی وارد بدن شده و به وسیله باکتری‌های مفید ساکن در روده بزرگ به شکل قابل ذخیره به ویتامین K2 تبدیل می‌شوند. این مواد در کبد و یا بافت چربی بدن ذخیره می‌گردند. بدون این ویتامین بدن قادر به تولید پروتئین‌های شرکت کننده در فرآیندهای لخته شدن خون نخواهد بود.

مقادیر دوز مجاز ویتامین K

مصرف مقادیر توصیه شده و مجاز ویتامین K بستگی به سن و جنس دارد. زنان 19 ساله و بالاتر باید روزانه مقادیر 90 میکروگرم از این ویتامین دریافت کنند از طرفی مردان نیازمند 120 میکروگرم از این ویتامین می‌باشند.

منابع ویتامین K

• ویتامین K1 در منابعی مانند برگ سبز گیاهان وجود دارد. علاوه بر آن صیفی‌جاتی مانند گوجه فرنگی و یا برخی روغن‌های گیاهی دارای مقادیر زیادی از این ماده هستند.
• 10 شاخه از جعفری حاوی 90 میکروگرم
• یک فنجان اسفناج خام حاوی 145 میکروگرم
• 1 قاشق غذاخوری روغن سویا حاوی 25 میکروگرم
• تخم مرغ پخته شده حاوی 4 میکروگرم

خطرات ویتامین K

حد مجازی برای مصرف این ویتامین مشخص نشده و مسمومیت با دوز بالایی از آن نادر است و بعید به نظر می‌رسد با خوردن مواد غذایی گیاهی به وجود بیاید، اما مصرف مکمل‌های حاوی آن نیازمند نظارت دقیق‌تری است چرا که احتمال بروز برخی خطرات وجود دارد.

کمبود ویتامین K

کمبود این ویتامین شایع نیست ولی احتمال بروز آن در افراد با شرایط زیر بیشتر است:

• بیماری‌های گوارشی که جذب مواد غذایی را از روده تحت تاثیر قرار می‌دهند مانند کرون و سلیاک
• مصرف بیش از حد مشروبات الکلی
• سوء تغذیه شدید
• مصرف داروهای تداخل کننده با جذب این ویتامین

تداخلات دارویی همراه با ویتامین K

ویتامین K ممکن است با مصرف برخی داروها تداخل داشته باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- رقیق کننده‌های خون

این داروها برای جلوگیری از بروز لخته‌های خونی بالقوه خطرناک که احتمال مسدود کردن رگ‌های خونی مغز و قلب را با خود به همراه دارند، مورد مصرف قرار می‌گیرند. بنابراین مصرف این ویتامین که به عنوان عاملی برای تشکیل لخته‌های خونی است می‌تواند با مصرف همزمان داروهای ضد انعقادی تداخل ایجاد نموده و اثر دارو را کاهش دهند.

2- داروهای کاهش دهنده کلسترول

این داروها برای جذب کلسترول و کاهش مقادیر آن در خون مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین چربی غذا یک جزء جدا نشدنی برای جذب و نگه‌داری این ماده در بدن می‌باشد. در نتیجه کاهش چربی بدن مانع از جذب کامل این ویتامین از مواد غذایی می‌گردد.

3- داروهای ضد تشنج

مصرف این داروها در دوران بارداری یا در دوران شیردهی می‌تواند خطر ابتلای جنین یا نوزاد متولد شده به کمبود ویتامین K را دو چندان کند. از جمله این داروها می‌توان به فنی‌توئین و دیلانتین اشاره کرد.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/219867.php
2. https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/supplement-guide-vitamin-k#1