رحم رتروورسه یا رحم رو به عقب چیست؟

رحم رتروورسه، رحمی است که به جای موقعیت رو به جلو، در یک حالت رو به عقب در دهانه رحم قرار گرفته است. رحم رو به عقب یکی از اشکال کجی رحم می‌باشد. این حالت با عناوین مختلفی مانند رحم رتروفلکس، رحم رو به عقب، کجی رحم و رحم رتروورس شناخته می‌شود.

علائم رحم رتروورسه

برخی از زنان با رحم رو به عقب هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. این بدان معناست که فرد ممکن است از شرایط آگاهی نداشته باشد. برخی از علائمی که فرد ممکن است تجربه نماید، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد در واژن یا پایین کمر هنگام رابطه جنسی
• درد در دوران قاعدگی
• مشکلاتی در هنگام وارد کردن تامپون  
• افزایش دفعات ادرار یا احساس فشار در مثانه
• عفونت ادراری
• بی‌اختیاری خفیف
• برآمدگی تحتانی شکم

علت رحم رتروورسه

رحم رتروورسه نوعی استاندارد از آناتومی لگن است که بسیاری از زنان در زمان بلوغ آن را کسب کرده یا در هنگام تولد با آن به دنیا می‌آیند. در واقع در حدود یک چهارم از زنان دارای رحم رتروورس می‌باشند. ژنتیک ممکن است علت باشد.

در موارد دیگر، این شرایط ممکن است دلایل زمینه‌ای داشته باشد که اغلب با زخم یا چسبندگی لگن همراه است. این موارد شامل:

1- آندومتریوز:

بافت اسکار آندومتر یا چسبندگی می‌تواند باعث رو به عقب باقی ماندن رحم گردد، تقریباً همانند چسباندن آن در محل.

2- فیبروئید:

فیبروم رحم می‌تواند باعث شود که رحم گیر کرده یا نادرست تشکیل شود یا به سمت عقب کج شود.

3- بیماری التهابی لگن (PID):

در صورت عدم درمان، PID می‌تواند باعث ایجاد جای زخم شود که ممکن است اثر مشابهی با آندومتریوز داشته باشد.

4- سابقه جراحی لگن:

جراحی لگن هم‌چنین می‌تواند باعث ایجاد زخم شود.

5- سابقه بارداری قبلی:

در بعضی موارد، رباط‌هایی که رحم را در جای خود نگه می‌دارند در طی بارداری بیش از حد کشیده می‌شوند و به همین ترتیب باقی می‌مانند. این حالت ممکن است باعث شود که رحم رو به عقب برگردد.

آیا کجی رحم باعث نازایی می‌شود؟

بارداری با رحم رتروورسه بدون هیچ گونه مشکلی صورت می‌گیرد. این وضعیت گاهی با سایر تشخیص‌هایی که ممکن است پتانسیل باروری را تحت تأثیر قرار دهد همراه باشد.که شامل:

• آندومتریوز
• بیماری التهابی لگن (PID)
• فیبروئیدها

آندومتریوز و فیبروم‌ها معمولاً از طریق جراحی‌های جزئی قابل درمان یا اصلاح هستند.

PID زمانی که زود تشخیص داده شود، اغلب با آنتی بیوتیک قابل درمان است.

در صورت لزوم، درمان‌های ناباروری مانند لقاح داخل رحمی (IUI) یا لقاح آزمایشگاهی (IVF) می‌توانند به زنان مبتلا به این نوع تشخیص‌ها در رسیدن به بارداری کمک کنند.

رحم رترووس و بارداری

معمولا داشتن رحم رتروورس تاثیری بر توانایی بارداری نمی‌گذارد. ممکن است رحم در سه ماهه اول بارداری فشار بیشتری به مثانه وارد می‌کند. این حالت ممکن است باعث افزایش بی‌اختیاری یا مشکلاتی در ادرار شود. هم‌چنین می‌تواند باعث درد کمر برای برخی از زنان شود.

رحم تا زمانی که شروع به بزرگ شدن با حاملگی کند، ممکن است مشاهده آن را از طریق سونوگرافی دشوارتر نماید. پزشک ممکن است نیاز به استفاده از سونوگرافی خارج واژینال در سه ماهه اول برداری داشته باشد تا پیشرفت بارداری را بتواند مشاهده نماید.

رحم باید تا انتهای سه ماهه اول بارداری، بطور معمول بین هفته‌های 10 تا 12 افزایش نموده و تقریبا صاف شود. این حالت باعث می‌شود که رحم از لگن خارج شود و دیگر رو به عقب نباشد.

در بعضی مواقع، رحم قادر به ایجاد این تغییر نیست. بعضی اوقات این حالت به دلیل چسبندگی‌هایی ایجاد می‌شود که بر روی رحم لنگر انداخته و آن را در منطقه لگن نگه می‌دارند.

اگر رحم به جلو نرود، ممکن است خطر سقط جنین افزایش یابد. این حالت با عنوان رحم حبس شده شناخته می‌شود و شرایطی غیرمعمول است. در صورتی که این شرایط به سرعت تشخیص داده شود، رحم حبس شده می‌تواند ثابت شده و خطر سقط جنین را کاهش داده یا از بین ببرد.

اگر باردار هستید و تجربه این چنین شرایطی را دارید، بهتر آن را با پزشک‌تان مطرح نمایید:

• عدم توانایی مداوم در ادرار کردن
• درد در معده یا نزدیک روده
• یبوست
• بی‌اختیاری

این علائم ممکن است نشانگر حبس رحم باشد. این شرایط می‌تواند در طی معاینه لگن یا سونوگرافی تشخیص داده شود.

سه ماهه سوم بارداری نباید به هیچ وجه تحت تأثیر قرار گیرد. برخی از زنان دارای رحم رتروورسه، احتمال دارد بیشتر درد زایمان را در ناحیه کمر تجربه کنند.

رحم رتروورسه و رابطه جنسی

معمولاً داشتن رحم رو به عقب در احساس جنسی یا لذت جنسی اختلالی ایجاد نمی‌کند.

اما می‌تواند در برخی موارد روابط جنسی را دردناک کند. این ناراحتی ممکن است وقتی در پوزیشن‌های خاصی قرار گرفته می‌شود، بیشتر احساس گردد. تغییر پوزیشن‌های جنسی ممکن است از میزان این ناراحتی بکاهند.

موقعیت رحم در لگن همراه با تخمدان فاصله نسبتاً کمی دارد. در طول رابطه جنسی شدید یا رابطه جنسی با فشار عمیق، سر آلت تناسلی ممکن است به دیواره‌های مهبل (واژن) فشار وارد کند و این فشار به داخل رحم یا تخمدان‌ها نیز وارد شود.

این حالت می‌تواند باعث درد، پارگی یا کبودی شود. اگر در طول رابطه جنسی احساس ناراحتی وجود داشته باشد، بهتر است پوزیشن تغییر داده شود تا میزان تغییرات آن برای کمک به کاهش درد مورد بررسی قرار گیرد. اگر هر پوزیشن جنسی باعث ناراحتی می‌گردد، همراه یا بدون خون‌ریزی است، این موضوع بایستی با پزشک زنان در میان گذاشته شود.

تشخیص

پزشک می‌تواند در طول یک معاینه معمول لگن، کجی رحم را تشخیص دهد. اگر علائم نگران کننده‌ای دارید که در شما وجود دارند، در مورد آنها با پزشک خود مشورت کنید.

در ابتدا ممکن است هنگام بارداری با رحم رتروورس تشخیص داده شوید. این حالت به آن دلیل است که پزشکان از طریق سونوگرافی قادر به تشخیص آن می‌باشند.

درمان رحم رتروورسه

اگر علامتی وجود نداشته باشد ممکن است به هیچ درمانی نیازی باشد. اگر علائمی دارید یا نگران این بیماری هستید، می‌توانید در مورد گزینه‌های درمانی با پزشک خود صحبت کنید. در بسیاری موارد، نیازی به درمان وجود نخواهد داشت.

1- تمرینات:

گاهی اوقات ممکن است پزشک بتواند به طور دستی رحم را دستکاری کرده و آن را در حالت عمودی قرار دهد. در این صورت ممکن است انواع خاصی از تمریناتی که برای تقویت رباط‌ها و تاندون‌هایی که رحم را در حالت عمودی قرار می‌دهند، اعمال نمایند.

تمرینات کگل یک نمونه از این تمرینات است. تمرین‌های دیگری که ممکن است به شما کمک کند عبارتند از:

کشش زانو تا قفسه سینه. با هر دو زانوی خم کرده روی پشت خود دراز بکشید و سپس پاهای خود را روی زمین قرار دهید. به آرامی یک زانو را در یک زمان تا سینه خود بالا ببرید، آن را به آرامی با هر دو دست بکشید. این حالت را به مدت 20 ثانیه نگه دارید، سپس آن را رها کرده و با پای دیگر خود این عمل را تکرار کنید.

انقباضات لگن. این تمرینات برای تقویت عضلات کف لگن عمل می‌کنند. در حالت آرامش دراز بکشید به طوری که بازوهای شما در طرفین پهلوهای شما قرار داشته باشد. هنگام بلند کردن باسن خود از زمین نفس عمیق بکشید. نفس خود را نگه دارید و سپس آزاد کنید، این عمل را 10-15 بار تکرار کنید.

در صورتی که رحم به دلیل موقعیت زخم یا چسبندگی در جایی محبوس شده باشد، این تمرینات قادر به عمل کردن نمی‌باشند.

2- تکنیک‌های جراحی:

در بعضی موارد ممکن است عمل جراحی برای تغییر موقعیت رحم و کاهش یا رفع درد انجام شود. چندین روش مختلف وجود دارد. روش‌های جراحی شامل موارد زیر می‌گردند:

روش آویزان نمودن رحم. این نوع جراحی را می‌توان از طریق لاپاروسکوپی، واژینال یا شکمی انجام داد.

روش جابجایی. این روش یک عمل لاپاروسکوپی است که انجام آن حدود 10 دقیقه طول می‌کشد.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/womens-health/tilted-uterus